Los Olvidados (1950)

Mijn eerste lange film van Buñuel. Ik hoopte op originele surrealistische scenes, maar daarvoor heb ik net de verkeerde film uitgekozen. Deze film is behoorlijk realistisch, met straatkinderen in de hoofdrol, die zowat iedereen het leven net zo zuur proberen te maken als hun eigen leven is. Ik heb gelezen dat de acteurs voor een flink deel van de straat geplukt zijn waardoor het nog authentieker oogt, verklaart ook dat de acteerprestaties niet altijd even uitmuntend zijn. Ook de toekijkende kijker wordt niet gespaard, en krijgt een woedeuitbarsting over zich heen in de vorm van een ei die naar ons hoofd gegooid wordt. Wat hebben wij gedaan? Niks toch? Een goede film, die een aanklacht is tegen de armoede waar niemand wat tegen doet en ertoe lijdt dat arme kinderen arme kinderen krijgen en in armoede en ellende leven, generatie op generatie. Ik vond de film niet eens zo zwart, ik kan me goed voorstellen dat zulke taferelen in de 'ghetto's' van Mexico zich voordeden in die tijd, en de hardheid in de omgang eerder norm dan uitzondering was. In de ghetto's van Brazilie anno nu is het niet veel anders. Ik hoopte op een bijzondere film en kreeg een gewone goede film te zien. Deze film is in zijn tijd ongetwijfeld vernieuwend en gedurfd geweest, voor mij is ie dat op dit moment niet zo. Ik miste ook elementen die de score hoger tillen. Vandaar dat ik het, lichtelijk teleurgesteld vanwege mijn hoge verwachtingen, hou op 3 sterretjes. Het lukte me ook niet echt om mee te leven, terwijl Buñuel de kijker met deze film juist wil raken, dat speelt ook een rol in mijn (te) magere waardering.

Mexicaans neorealisme dat een zwartgallige blik werpt op de gevolgen van armoede. In tegenstelling tot het Italiaans neorealisme hebben de meeste personages weinig of geen goede karaktereigenschappen. Zelfs de blinde bedelaar, die aanvankelijk medelijden opwekt, blijkt uiteindelijk een wrede pederast te zijn. Het ontbreekt de personages vooral aan motivatie en doorzettingsvermogen om een andere richting te geven aan hun uitzichtloze bestaan. Het enige personage dat een sprankeltje hoop vertegenwoordigt wordt continu tegengewerkt door een immorele klootzak genaamd Jaibo en zijn moeder die hem behandelt als een hond. De laatste scène demonstreert op confronterende wijze de zinloosheid van het verzet tegen de gang van zaken. Deze film is inderdaad allesbehalve optimistisch en voelt eerder aan als een alarmsignaal en oproep tot actie. Las Hurdes had een soortgelijke bedoeling, al werden de feiten daar bewust gehyperboliseerd. Verder hebben de Mexicaanse sloppenwijken veel weg van naoorlogs Italië en is er een doorlopend gevoel van wanhoop aanwezig. Buñuel verhindert weliswaar elke kans op sentimentaliteit en voegt hier en daar symboliek toe die doet denken aan zijn vroegere werk. Ik vond het behoorlijk moeilijk om een connectie te vormen met de kinderen en de gebeurtenissen hadden bijgevolg niet de gewenste impact. Er heerste een afstandelijkheid die de kans op inlevingsvermogen beperkte. Het is een film die baat heeft bij een herziening.

Dit lijkt me nu zo'n film die 70 jaar terug vrij vernieuwend en bijzonder was, maar waar nu op dat vlak weinig meer van overblijft. Wel is dit nog steeds een prima film om te zien die ook op momenten goed gemaakt is, maar zeker op sociaal en psychologisch vlak wat simpel is. Vooral op die vlakken zijn recenter zoveel films gemaakt en beter ook (mede door het acteerwerk dat ook anders is geworden, meer mijn smaak). Niettemin is de film goed verteld. Denk aan zo'n scène dat er een bord staat dat er arbeidskrachten worden gezocht, jochie loopt naar twee werknemers daar en een fade out zonder geluid - als kijker weet je precies wat er gebeurt in pakweg 10 seconden zonder dialoog. En richting het einde wordt de film zelfs nog een beetje meeslepend. Maar tot die tijd is de film ook wat verouderd en afstandelijk. 3,5*.