Zgodnie z prawem to rodzice w pierwszej kolejności są zobowiązani do płacenia alimentów na dziecko. Wynika to z ich podstawowego obowiązku wychowania i utrzymania potomstwa. Czasem jednak dochodzi do sytuacji, w której rodzice nie mogą lub nie chcą tego robić. Wówczas pojawia się pytanie: czy odpowiedzialność powinna przejść na dziadków? Choć brzmi to niecodziennie, przepisy przewidują taką możliwość - ale tylko w ściśle określonych przypadkach.
Alimenty na dziecko. W pierwszej kolejności do płacenia zobowiązani są rodzice. A co z dziadkami?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy jasno określa, że obowiązek alimentacyjny dziadków powstaje dopiero wtedy, gdy nie można uzyskać alimentów od rodzica zobowiązanego w pierwszej kolejności do ich płacenia. Może to wynikać z różnych okoliczności - na przykład, rodzic nie żyje, przebywa w więzieniu albo jego sytuacja finansowa uniemożliwia wywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego. Czasem też alimenty są zasądzone, ale ich skuteczna egzekucja okazuje się niemożliwa - postępowanie komornicze ciągnie się bezskutecznie przez długi czas.
Trzeba pamiętać, że w pierwszej kolejności zobowiązanymi do realizacji świadczeń alimentacyjnych są rodzice. Zdarzają się jednak sytuacje takie jak choroby, kiedy rodzice z przyczyn niezależnych od siebie, nie mogą płacić alimentów i partycypować w kosztach utrzymania dzieci. Wówczas zdarza się, że zobowiązanymi są dziadkowie uprawnionego. Niekiedy więc płacą oni alimenty, jeśli też pozwala na to ich sytuacja materialna
- mówi Aleksandra Ejsmont - radca prawny, której wypowiedź przytacza portal prawo.pl.
Podstawę prawną w takich przypadkach stanowią artykuły 129 i 132 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Precyzują one kolejność osób zobowiązanych do alimentacji oraz okoliczności, w których obowiązek ten może objąć dziadków.
Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym
- głosi artykuł 129. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami
- czytamy w artykule 132 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Co ważne, sam fakt braku alimentów od rodziców nie wystarczy, by uzyskać je od dziadków. Trzeba jeszcze wykazać, że dziecko znajduje się w niedostatku, czyli nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. A to oznacza, że na przykład nie ma środków na jedzenie, ubrania czy leki.
Pojęcie niedostatku zaś jest pojęciem nieostrym, nieuregulowanym w ustawie i zachodzą wątpliwości przy odnoszeniu go do usprawiedliwionych potrzeb dziecka. O ile rodzic winien zapewnić dzieciom taką stopę życiową, na jakiej sam żyje, o tyle obowiązek dziadków nie jest tak szeroki
- komentuje sędzia Anna Begier dla portalu prawo.pl.
W jakim przypadku dziadkowie płacą alimenty? Sąd decyduje indywidualnie w każdej sprawie
W odróżnieniu od alimentów od rodziców, w przypadku dziadków nie obowiązuje zasada równej stopy życiowej z dzieckiem. Innymi słowy - sąd nie będzie oczekiwał, by wnuk czy wnuczka żyli na takim samym poziomie co dziadkowie. Świadczenia zostaną dostosowane do ich możliwości finansowych.
Zobacz też: Kiedy trzeba zgłosić przelew od rodziców do skarbówki? Wiele osób zapomina o jednym szczególe
Jeśli spełnione zostaną wszystkie przesłanki, opiekun dziecka może złożyć pozew do sądu rejonowego. W piśmie należy przedstawić sytuację małoletniego, udokumentować niedostatek oraz wykazać, że alimenty od rodziców są niemożliwe do uzyskania. Co ciekawe, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z października 2024 roku sprawy o alimenty od dziadków do 20 tysięcy złotych rozpatrywane są w trybie uproszczonym.
Sprawa o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych z powództwa małoletniego wnuka przeciwko swojemu dziadkowi, której wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 000 zł, podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym
- orzeczenie Sądu Najwyższego przytacza portal infor.pl.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.