جاجرم
 | در درستی این مقاله اختلاف نظر وجود دارد. (ژانویه ۲۰۱۸) |
 |
| جاجرم جاجرم | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان شمالی |
| شهرستان | جاجرم |
| بخش | مرکز |
| نام(های) دیگر | ججرم(به گویش محلی) |
| نام(های) پیشین | جاگرم |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۵،۲۰۵ |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۰۰۰ |
  جاجرم | |
جاجَرم، شهری در استان خراسان شمالی و مرکز شهرستان جاجرم است. جاجرم در فاصله ۱۷۵ کیلومتری از بجنورد قرار دارد. شهر جاجرم تنها و مهمترین شهر این خطه از ۴۰۰ سال پیش تا گذشته‌های دور بوده است.
ě== پیشینه == شهر جاجرم، مرکز ولایت قدیم جاجرم، به عنوان یکی از ولایت‌های دورازه‌گانه ربع نیشابور (خراسان غربی)، شناخته می‌شود و به گفته یاقوت حموی، سرزمینی است که در ناحیه میان نیشابور و جوین و جرجان قرار گرفته است.[۱] ولایت جاجرم قدیم، دارای شهری به همین نام است[۲] که در مسیر راه جرجان قرار گرفته[۳]؛ یاقوت حموی آن را با تعبیر «شهر زیبا» یاد می‌نماید[۱] و محمد مقدسی، شهر جاجرم را شهری بزرگ با بارو و مسجد جامعی زیبا توصیف کرده است.[۴] شهر قدیمی جاجرم، در مسیر جاده کهن فلات مرکزی ایران-خراسان قرار گرفته که ظاهراً از شاخه‌های جاده ابریشم به‌شمار می‌آمد و چنان‌که در فرهنگ انجمن‌آرای ناصری آمده است ظاهراً نام نخستین آن، «جای گرم» بوده است.[۵]
مردم‌شناسی
[ویرایش]جاجرم مهد اندیشه و تمدن 10 هزار ساله و نگینی در تاریخ ایران عزیز است .اهالی آن از طوایف متعددی تشکیل شده‌اند. صالحی‌ها تیره‌هایی از محولاتی‌ها هستند که در زمان آقا محمد خان قاجار به اینجا کوچ کرده‌اند. مقصودی‌ها و رمضانلوها دو طایفه بزرگ و قدیمی جاجرم هستند که برطبق اسناد تاریخی در زمان نادرشاه از استرآباد به جاجرم مهاجرت کردند.(۱) گنجه‌ای‌ها یا همان نایب‌ها «گرایلی» یکی از بزرگترین طوایف جاجرم هستند که به تبعیت از بزرگِ طایفه‌ی خود حاج دوست محمد توسط نادر شاه از منطقه گنجه و قره باغ به جاجرم کوچ اجباری داده شدند. این طایفه بعدها به دلیل به دست گرفتن مناصب حکومتی مثل نایب الحکومه‌ی جاجرم به نایب‌ها معروف شدند. طایفه ادهم (دهقانها_دوقونا) یکی بزرگترین طایفه‌های جاجرم می‌باشند که متشکل از طوایف محمودی ،ادهمی ،خواجه ، بشارتی، طالبی، بهرامی، قانع و چند فامیل دیگر میباشد و شغل اجدادی آنها نیز کشاورزی بوده است.
سادات طایفه بزرگ شیخ الاسلامی یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین طایفه‌های جاجرم می‌باشند که متشکل از فامیلهای شیخ الاسلامی ، اسلامی ، سیدی ، صداقت ، رضائیان و چندین فامیل دیگر میباشد ، شغل اجداد این طایفه تجارت ، مکتبداری ، دامداری و کشاورزی بوده است (۱)(منبع: کتاب تاریخ جاجرم،نوشته حسین علیزاده جاجرم) ازبکها از خوارزم و شاکری‌ها نیز از بخارا به این منطقه آمده‌اند.
پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ شهاب‌الدین ابی عبدالله یاقوت حموی (۱۹۷۷)، معجم‌البلدان، بیروت: دارصادر، ص. ج۲، ص۹۲
- ↑ ابوعبدالله حاکم نیشابوری (۱۳۷۵)، تاریخ نیشابور، ترجمهٔ محمد بن حسین خلیفه نیشابوری، با مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگه، ص. ص ۲۸۹
- ↑ حدود العالم من المشرق الی المغرب، ترجمهٔ تحقیق یوسف الهادی، قاهره: دارالثقافیه، ۱۹۹۹، ص. ص۱۱۵
- ↑ ابوعبدالله محمد بن احمد مقدسی (۱۳۶۱)، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، ترجمهٔ علینقی منزوی، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، ص. ج۲، ص۴۶۶
- ↑ رضاقلی بن محمدهادی هدایت (بی‌تا)، فرهنگ انجمن آرای ناصری، چاپ افست از روی چاپ سنگی تهران ۱۲۸۸هـ، ص. ص۲۹۰ تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک)
منابع
[ویرایش]هاشم جوادزاده (۱۳۸۰)، خراسان، ص. ۱۸۵–۱۸۶
| نام‌های نیشابور: |  | |
|---|---|---|
| افراد مؤثر، خاندان‌ها و سلسله‌ها | ||
| جای‌ها و محله‌های مهم (پیش از حمله مغول) | ||
| مدرسه‌ها و کتابخانه‌ها |
| |
| مسجدها | ||
| مکان‌های مربوط به دین‌های دیگر | ||
| نوشته‌های مرتبط با تاریخ نیشابور | ||
| رویدادهای تاریخی | ||
| نوشتارهای دیگر | ||
| مرکز | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخش |
| ||||||||||||||||||||||||||||
[[رده:]]