I, Daniel Blake (2016)

Ik ben niet zo'n fan van Ken Loach, en bij de Gouden Palm dacht ik meteen zoiets als 'oevreprijs', want op het eerste zicht lijkt het van hetzelfde laken een pak als zijn eerder werk. But I stand corrected, meer nog: dubbel en dik verdiend die Palm! De themathiek is vertrouwd voor Loach, maar blijkt in tijden van Brexit en Trumpocalypse actueler dan ooit... Naar mijn gevoel opereert de regisseur hier als socialist met veel gevoel voor de anti-establishment en anti-overheidsgevoelens die momenteel in de meeste Westerse landen heersen, en maakt hij hier een duidelijke connectie met de meer rechts georienteerde kiezers die daar doorgaans mee worden geassocieerd. Bovendien met een aangrijpend en boeiend verhaal, van goede, dappere mensen die in de hoek zitten waar de klappen vallen en daarbovenop nog eens in de steek worden gelaten door een navelstarende overheid. Gelukkig kunnen ze wel rekenen op elkaar. Er wordt geloofwaardig geacteerd een een paar scenes komen hard binnen. Een eyeopener van een film die Europa confronteert met een lelijk maar uiterst relevant spiegelbeeld van zichzelf.

Afschuwelijke film waarin door middel van goedkoop sentiment op geforceerde wijze de strijd van 'de kleine man' tegen de grote boze overheid wordt uitgespeeld. Nu kan armoede in combinatie met bureaucratie en standaardisatie best een groot probleem zijn, maar de manier waarop Loach het hier uitvergroot en (dat vooral) uitbuit is letterlijk om van te kotsen. Zo krijgen we een vrouw te zien die zogenaamd geen 10 cent kan missen om spaghetti voor zichzelf te koken maar wel elke dag in een kek nieuw truitje rondloopt, dat soort dingen. En dan Daniel Blake zelf, manmanman. Sowieso krijg je binnen een minuut al een hekel aan deze man. In plaats van wat simpele vragen van een overheidsmedewerker te beantwoorden gaat-ie over elke vraag zeiken op dat vervelende klagerige toontje van hem. De hele wereld moet zich maar aan hem aanpassen, en iedereen is zogenaamd tegen hem, ondanks dat hij werkelijk van alle kanten hulp krijgt aangeboden. Niet alleen dat, maar hij gaat zich ook nog eens bemoeien met het Katie karakter om op hoge poten te eisen dat ze stopt met haar escortwerk. Vent, waar bemoei je je mee. En dan dat domme einde. Huil of ik schiet. Bahbahbah.

De meester van het Britse sociaal realisme vervolmaakt zijn stiel met een onsentimentele film over mensen aan de onderlaag die verstrikt raken in de bureaucratische mallemolen van een verzorgingsstaat. Over het verlies van controle en zelfbeschikking bij verminderd arbeidsvermogen, terwijl tegelijkertijd het moeten rondkomen van een uitkering in de maatschappij is omgeven met een air van schuld en schaamte. Daniel Blake is voor armoede in West-Europa wat Walter White (Breaking Bad) was voor het Amerikaanse gezondheidsstelsel: een individu dat in zijn handelen echt niet het meest toeschietelijk of gemakkelijk is, maar als een moderne Don Quichot de strijd aangaat met een gebrekkig ingericht systeem. Wie zijn queeste terug wil brengen tot een rechtlijnig links of rechts verhaal heeft het niet helemaal begrepen. Daniel Blake is dé fictiefiguur van deze tijd, verdrinkend in (soms) onbegrijpelijke systemen als digitalisering, kosten-batenanalyses en outsourcing. De verzorgingsstaat als een soort dweilen met de kraan open, omdat het van zichzelf al de meest simpele problemen nodeloos complex maakt.