Die Büchse der Pandora (1929)

Moord, overspel, lesbische liefde, prostitutie: het leven was bijna 100 jaar geleden net zo saai als nu. Met de niet onaantrekkelijke Louise Brooks in de hoofdrol in een Duitse film

De twee toneelstukken van Frank Wedekind vormden de basis voor dit stomme drama, voor een opera van Alban Berg en voor een personage dat tot de verbeelding blijft spreken. Lulu wordt vergeleken met Pandora. Ze wordt ervan beschuldigd dat ze de wereld met alle ondeugden opgezadeld heeft en wordt veroordeeld wegens doodslag. In beide gevallen is het onterecht. Ze wendde haar verleidingskunsten slechts aan om te overleven in een decadente maatschappij. In de Weimarrepubliek was er een verval van de burgerlijke moraal. Alles draaide om seks en geld. Er waren revues met schaars geklede danseressen; er was prostitutie en mensenhandel. Personages doorzoeken elkaars zakken naar geld. Dr. Schön wil de uiterlijke schijn nog ophouden door te trouwen met de dochter van de minister, maar algauw valt hij door de mand. De Belgische Alice Roberts draagt een smoking om een lesbisch personage neer te zetten. Taboes werden doorbroken; in de V.S. werd enkel een zwaar gecensureerde versie vertoond. Louise Brooks begon als danseres en Hollywoodactrice, maar haar reis naar Duitsland leverde haar haar twee beste rollen op. Met haar shingle bob of Lulu-kapsel was ze een stijlicoon. Make-up benadrukte haar donkere ogen. Ze was wild, verleidelijk en naturel. Close-ups en gaasfilters vestigen de aandacht op haar gezichtsexpressie, variërend tussen poeslief, venijnig en doodsbang. Pabst wist al heel goed hoe hij gebruik kon maken van licht, schaduw, spiegels, rook en mist om de juiste sfeer op te roepen. Decorstukken voegen vaak iets toe aan de scène, zoals het portret van Lulu als een soort harlekijn met gitaar. Het is een hoogtepunt van de jaren '20 in een stijl die de volgende twee decennia zou beïnvloeden.

Wat een ontdekking deze film. Een meesterwerk van de vroege Duitse cinema dat naast het werk van Murnau en Lang mag gaan staan. Ik had al wel gelezen dat Louise Brooks een iconische femme fatale is hier en ze maakt het ook waar. Ze sprankelt van het scherm als een ontkurkte champagne. Zelden gezien in silents of daarna. Het heeft een zeer donker verhaal en is ook wel melodramatisch wat je wel meer ziet in die tijd. Het is ook fijn om die roaring twenties lifestyle in de casino’s over het scherm te zien rollen. Er hangt een decadent sfeertje en op politiek vlak waren het de laatste jaren van de Weimarrepubliek vooraleer Hitler aan de macht zou komen. Het is ook een verhaal met controversiële kant bvb. de lesbische subplot. Ik was wel bekend met de Griekse mythe van Pandora’s Box maar in deze film en de manier waarop het gebracht werd … kreeg die box/doos van Pandora/Lulu/Louise Brooks toch wel een erg seksuele betekenis. Geraffineerd gebracht dit.