Voyna i Mir (1965)

Monteer je vier films achter elkaar (de minutenlange optitelingen verwijderen), breng het zo uit in het buitenland, en het verricht wonderen. Voyna i Mir is een van die Russische filmklassiekers die iedereen van naam kent, te danken aan de Oscar en natuurlijk het boek van Tolstoj, dat nog niet zo lang geleden door een of andere nationale poll werd uitgeroepen als nr. 3 van een beste boek allertijden competitie. Gelukkig werd deze bijna 7 uur durende queeste geen teleurstelling. Deze gelauwerde versie is groots in alles. De duizenden figuranten, de kostuums, de salons, balzalen, kerkinterieurs, veldslagen, brandende gebouwen, en camera-posities vanuit de hemel. De gekte van oorlog komt zodoende in beeld, tesamen met denkbeelden daarover door de protege's van het verhaal; denkbeelden die als dromen en orchestratie van beelden kracht worden bijgezet. Hier en daar over de top, fragmentarisch en soms niet te volgen, maar tevens een onnavolgbaar stuk cinema dat nooit en te nimmer meer op deze manier gemaakt zal worden [cgi-tijdperk]. Ik zal eens beginnen aan het boek, wordt net als het zien van dit cinema-geschiedenis stuk wel eens tijd. Dikke 4*.

Deze film waarvan ik elke week een deel bekeken heb moet het voor mij vooral hebben van de veldslagen en de grote brand in Moskou. Zeer knap allemaal en dat zonder special effects mag ik aannemen. Deze film moet voor Russische begrippen wel een kapitaal gekost hebben lijkt me zo. Op visueel vlak is deze film trouwens dik in orde en op het nogal saaie tweede deel na wist deze film mij verder ook genoeg te boeien. Dat moest ook wel, anders zou ik denk ik niet het geduld hebben kunnen opbrengen deze maar liefst 400 minuten durende film helemaal af te kijken. Daarom denk ik dat het gemiddelde van 3.80* voor deze film ook enigszins geflatteerd is, er van uitgaande dat filmkijkers die voortijdig er de brui aan geven hun stem achterwege laten. 4,0*

Globaal gezien kom ik op een 3,5*... Visueel is de film absoluut prachtig en Bondarchuk, die eigenlijk van stiel een acteur was, haalde alles uit de kast om Ruslands grootste literaire werk zo prestigieus mogelijk uit te werken. Of het nu de weelderige balzalen zijn, de grootschalige veldslagen of de wilde natuur, de beelden blijven meer dan eens hangen als fata morgana's. Waar het soms minder goed zit zijn de tijdssprongen die de film onaangekondigd maakt en de overdaad aan personages die niet altijd een volwaardige rol krijgen toebedeeld in het verhaal. Dat, en de nogal literaire voice-over en dialoog, maakten het niet altijd makkelijk om te volgen. Uit het langdradige tweede deel kon wel een uur geschrapt worden. Maar als verfilming vind ik deze meer geslaagd dan de Amerikaanse film uit de jaren 50 (3*). De Russische identiteit en het vigoureuze nationale bewustzijn dat het tsaristische Rusland typeerde vond ik onmisbaar.