The Misfits (1961)

In het begin schuiven er puzzelstukjes over het scherm die nergens in passen. De term misfits wordt gebruikt voor de mustangs, die te groot en te wild zijn voor deze tijd en bijgevolg nog slechts dienen als hondenvoer of voor de rodeo. Dezelfde term is echter van toepassing op de vier hoofdpersonages: buitenbeentjes die niet meer passen in het moderne economische systeem. Via de dialogen wordt duidelijk welke problemen uit hun verleden dit beïnvloed hebben: een afwezige vader, stukgelopen relaties, sterfgevallen... De mannen vergooien zich in alcohol en roekeloos gedrag. Roslyn vormt een contrast met deze macho's: zij is overgevoelig, wil zelfs niet dat een konijntje gedood wordt. Het goed opgebouwde scenario is van Arthur Miller. Er zijn gelijkenissen met de werkelijkheid, met name zijn echtscheiding van Marilyn Monroe. Net als haar personage had zij soms moeite om haar tekst te onthouden. Regisseur John Huston keek ook al eens te diep in het glas. Er hangt een algemene sfeer van verval, van niet meer in de tijdgeest passen. Er zitten een paar fouten in: Clark Gable spreekt Thelma Ritter één keer met haar echte voornaam aan. Ze kijken naar de sterren terwijl het zwaarbewolkt is. Hoogtepunten zijn de spectaculaire jacht op de mustangs, waarbij de zestigjarige Gable zich veertig meter voort liet slepen door een hengst. Ook leuk is de scène waarin Marilyn Monroe peddle ball speelt. Van al haar rollen is dit degene met het meeste diepgang, een rol waarvoor ze inspiratie haalde uit haar persoonlijke strubbelingen. Het resultaat is somber maar beklijvend.

Een film die je geneigd bent te onderschatten. Toen ik hem een aantal jaren geleden voor het eerst zag viel hij me enigszins tegen. De roem en de verhalen er omheen waren destijds al bepalend voor de beeldvorming, maar het is de kunst om dat niet mee te nemen in je meningsvorming. En zie, toen ik The Misfits recent een herkansing gaf, blijkt dit gewoon een sterke film. Een karakterstudie, vol met symboliek en prachtig spel. Ogenschijnlijk gebeurd er niet veel bijzonders, maar het broeit onder de oppervlakte en dat komt er tijdens het slotakkoord even genuanceerd als krachtig uit. Monroe heb ik nog nooit zo goed gezien als in deze prent. De rol is dan ook op haar lijf geschreven, en op haar manier maakt ze er echt iets gedenkwaardigs van. Gable en Clift zijn hier goed, maar niet bijzonder. Beide hebben wel eens beter werk afgeleverd, doch doen hun job naar behoren. Wallach is behoorlijk goed en Ritter doet in een bijrol wat ze altijd doet: excelleren. Eentje die je gezien moet hebben.

Een vreemde affaire. Mooie beelden in de Nevada woestijn in zwartwit. Maar het verhaaltje van Arthur Miller trok ik niet helemaal. Blijkbaar was dit een cadeau van hem aan Marilyn Monroe. Het gedraai en het gekeer van de mannen rond Marilyn kwam me na een tijdje ongeloofwaardig over. Of het zou ook kunnen dat het me wat begon te vervelen. Op één of andere manier lukte het mij evenmin om de film niet te zien als een vehikel van enkele legendarische acteurs op retour die een keer iets anders doen dan we gewend zijn. Clark Gable, nog steeds met zijn typische look, ditmaal als dronkelap, ik weet het niet zo … Wel straf dat hij zijn stunts zelf heeft uitgevoerd en heel jammer dat dit waarschijnlijk tot zijn dood heeft geleid. De laatste scène in de film wordt gegeven aan Gable en Monroe. Twee sterren op zoek naar de highway die zich onder de ster in de hemel bevindt. Ook dat kan dan weer als profetisch bestempeld worden. Het rolletje van Montgomery Clift was opvallend klein spijtig genoeg. Het meest heb ik nog genoten van de performance van Eli Wallach. Monroe vond ik niet slecht maar ook niet bijzonder, al kan ik me wel voorstellen dat deze rol voor haar een nieuwe stap was. Goed om een keer gezien te hebben.