Michiel de Ruyter (2015)

Voor de verandering zal ik eens niet over 'Michiel de Ruyter' (2015) vallen omdat het bepaalde hete hangijzers, zoals een andere beleving over de piraat/zeeheld, keurig onder het tapijt veegt. Dat viel te verwachten in een tijdsgeest waarin mensen behoefte hebben aan duidelijkheid en simpele verhalen. De Ruyter was een held. De gebroeders de Wit waren helden. Hollandse vlaggen die vol in het beeld wapperen en een Engelse vlag die meegaat met een zinkend Engels schip. Nee, ik vind het vooral een sterk staaltje Nederlandse zelfhaat: je eigen complexe geschiedenis door de lens zien van de soort Hollywoodfilms die al een decennium of wat uit de gratie zijn Geen cliché of goedkoop effect wordt gespaard om het Hollywoodser dan Hollywood op het beeld te krijgen: exploderende dingen, foute oneliners, de titelheld is een blanco figuur zonder verdere persoonlijkheid, behalve dat hij een beetje stoer staat te doen op schepen. Nu ja, hij is een familieman en een doorzetter. Zelfs de fonts op de aankondiging en de bombastische soundtrack voelen als een halfbakken kopie van tientallen andere werken. Het frustrerende is dat de sfeergezichten van oud-Hollandse markten en de subtiele verwijzingen naar Hollandse schilderijen nog best grappig zijn, maar dan keert de automatische piloot terug die schreeuwt: 'Epos, ik ben een epos, zie mij episch zijn!' Een bescheidener film met enkele focuspunten had waarschijnlijk een betere productie opgeleverd dan deze chaotische warboel.

Ik zat er een paar jaar tegenaan te hikken, maar wat blijkt: prima film! Een heerlijk meeslepend verhaal, boeiende personages, fraaie vormgeving en heel veel spektakel. De Hans Zimmer-achtige score van Trevor Morris mag er ook zijn. De vele zeeslagen zien er overwegend prima uit, met weliswaar iets teveel gebruik van opzichtige cgi, maar dit is zelden echt storend. Regisseur Roel Reiné heeft na zeventien eerdere pogingen eindelijk een film afgeleverd die de moeite waard is.

Vlaanderen was jarenlang de speelbal tussen Engeland, Frankrijk, Nederland en Spanje. Dat maakt een eigen geschiedenis al wat moeilijker. Figuren als Tromp of de Ruyter waren in elk geval nooit onze grote geschiedenisfiguren. De enige zeevaarder die ik kende was Piet Hein, vanwege het gekende kinderliedje over de zilvervloot. Ondertussen al veel bijgeleerd natuurlijk en vorig jaar nog meer kennis gemaakt met Michiel de Ruyter en de zeeveldslagen in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Geen wonder dat die tijd een eigen film kreeg. Zoiets missen we in België toch. De enige Nederlandse acteurs die ik ken waren net de acteurs van de Ruyter en de ouwe Tromp. En misschien is dat wel een voordeel. De film wil een beeld schetsen van de bekende admiraal (al laten ze zijn aandeel in slavernij wel weg) en een reeks historische gebeurtenissen. En dat is best goed gelukt. Het geeft al een beter beeld van de tijd van toen. De film is duidelijk in handen van iemand die ervaring met het genre heeft. Regisseur Roel Reiné zorgt ook voor de cinematografie. Het kleurenpalet zorgt voor een warme gloed die doet denken aan de schilderijen die er toen gemaakt zijn (waarbij ik toch meteen de schilderijen van Willem van de Velde herken). Er is de nodige actie en toch ook wat licht overdreven heldenverering van de Ruyter. Maar dat mag af en toe wel.