Schellebelle 1919 (2011)

Schellebelle 1919 is op de eerste plaats een geweldig leuk project voor de mensen van Schellebelle zelf en dan vooral verschillende acteurs uit de vzw OKA, Oud KSA Actiegroep. De groep heeft een groots project mogen neerzetten met de hulp van Broken Circle Breakdown acteur Johan Heldenbergh. Dat merk je ook wel hier en daar. De mensen hebben nu eenmaal niet de ervaring die andere geschoolde acteurs hebben opgebouwd. En toch... Doordat het onderwerp zo realistisch is en dicht bij hun eigen leefwereld, is de stap sneller gezet. De ene doet het al wat beter (Coralie, Slosse, Latif, ...) en je hebt er waar het wat wringt (Virginie, Adolf, champetter, ...). Al bij al is er maar één figuur dat echt op mijn zenuwen werkte: Lomme Crevits. Ik hoop dat z'n acteur Henkie Rasschaert mij het bij deze niet kwalijk neemt.

Schellebelle 1919 wordt hier beschreven als een western en dat is het eigenlijk ook wel. Misschien wel in Vlaanderen het dichtste bij het genre dat we tot nu toe kennen. Een western, maar dan in Vlaanderen, vlak na de oorlog. Beetje te vergelijken met de Magnificent Seven waarin de rijke burgemeester enkele outlaws stuurt om een dorpje (Coralie met de vele kinderen) te verdrijven uit hun huizen. Het verhaal is enorm western.

Is dit een goeie film? Goeie vraag eigenlijk, omdat het in de eerste plaats een ambitieus project was voor de toneelgroep van Schellebelle die nooit had gehoopt dat het zo groots ging worden. Maar net de combinatie van die motivatie, ambitie en eigenheid zorgt er voor dat het project haalbaar werd en uitgroeide tot meer dan het zoveelste mooie toneelstuk dat helaas amper buiten de dorpsgrenzen bekeken wordt. Vooral de regie van theatermaker Johan Heldenbergh zorgt voor de goeie begeleiding. Hier en daar had wat geknipt en geschaafd mogen worden, maar anderzijds is dit nu de eigenheid van Schellebelle 1919 geworden.

“Een dorp maakt een film”, luidt de slogan op de poster. De indrukwekkende, tien minuten durende aftiteling is daar het bewijs van. Alleen al daarom is dit een heel bijzondere film, temeer omdat het resultaat er in alle opzichten mag zijn.

Is het goede film? Om dat te beoordelen hanteert ieder van ons zijn of haar eigen maatstaven. Hoewel het acteerwerk hier en daar wel wat te wensen overlaat, heb ik van begin tot eind geboeid naar de film gekeken en dat is voor mij uiteindelijk toch het voornaamste criterium. Mede door het vette Oost-Vlaamse dialect straalt de authenticiteit er vanaf.

Tijdens het kijken moest ik geregeld denken aan De Klompenboom (L'Albero degli Zoccoli), de veelgeprezen film die de Italiaanse regisseur Ermanno Olmi in 1978 over een boerderij maakte; ook met amateurs. Deze film haalt weliswaar niet dát niveau, maar het laat onverlet dat de kleine gemeenschap van Schellebelle met elkaar een uitzonderlijke prestatie heeft geleverd. Het was me een waar genoegen.

Origineel en lovenswaardig initiatief om een film te maken met uitsluitend inwoners van een bepaalde gemeente en zonder twijfel zal deze film hier de inwoners van Schellebelle erg plezieren. De anderen, niet zo nauw betrokken, ervaren een film die ik wil bestempelen als "Terug naar de Teleurgang van de Waterhoek", m.a.w. een Vlaamse film uit de jaren 70 of daarvoor, het Vlaamse platteland en zijn typische bewoners, verpakt in een scenario die toch wel wat ongeloofwaardig en af en toe stijfjes overkomt.

Wie topacteerprestaties verwacht zal begrijpelijk op zijn honger blijven zitten.

Ik had me beter eerst kunnen 'verdiepen' in de film. In plaats van het grauwe drama wat ik had verwacht is dit meer een 'spannende' familiefilm. Ik heb niets tegen familiefilms, maar als je wat anders verwacht is het wel even omschakelen. Het voelt allemaal erg luchtig en simpel aan maar richting het einde doet de film wel wat die hoort te doen, je staat als kijker ineens volledig achter de hoofdpersonen en hoopt dat zij winnen van 'de kwade tegenstander'. Google leerde mij zojuist dat deze film een project van de inwoners van Schellebelle is, dat maakt een film als dit wel extra leuk. De film is totaal niet wat ik er van verwachte, maar een degelijke film is het zeker.

Ik bracht mijn volledige jeugd door in de naburige Scheldegemeente stroomopwaarts en woon nu al 15 jaar een steenworp verder stroomafwaarts van Schellebelle. Schellebelle, nog niet zo heel lang verkozen tot mooiste dorpsnaam van Vlaanderen is een mooi dorpje langs de kronkelende Schelde waar het prachtig wandelen, fietsen of varen is.

Fijn dus om een film te zien van het Schellebelle van een 100 jaar terug. Een uit de hand gelopen filmproject overigens, maar wel eentje die best gezien mag worden met een totaal niet-professionele cast waarbij vele lokalen zich aan de audities waagden. Ook de échte burgemeester van Wichelen (waarvan Schellebelle een deelgemeente van is), Kenneth Taylor, kon zijn studies als regisseur eindelijk nog eens in de praktijk omzetten voor een groot (Vlaams) publiek aan de zijde van Johan Heldenbergh.

De weinig ervaren cast doet het goed, vooral Coralie springt uit het oog, maar ook de meer ervaren Raouf Hadj Mohamed doet het prima. Wel fijn om een aantal Vlaamse (top)acteurs als cameo de revue te zien passeren.

Het plot verloopt goed, erg plat taalgebruik overigens welk voor Nederlanders weinig evident is. Gelukkig zijn er ondertitels op de DVD. Het slotstuk tijdens de onthulling was wel nogal pover uitgewerkt. Dit lag niet aan de cast zelf, maar mogelijks aan financiële middelen of tijdsgebrek.

Prachtig idee om met vele niet-acteurs zo'n drama te spelen, alleen spijtig dat er weinigen bij zijn, die ook kunnen acteren. Het verhaal komt ook nogal rommelig over en de film mist zeker ondertiteling; bij mij ging er veel in de mist omdat het dikwijls niet te verstaan was... Het einde was wel geslaagd, wat ik van de rest van de film helaas niet kan zeggen.