Hors Satan (2011)

Teaser trailer.

Trailer (YouTube)

Voor de Mochizuki Rokuro's onder ons. Hors Satan gaat vanaf 3 november in Nederland draaien.

Bruno Dumont over Hors Satan: 'Het verhaal is simpel' | Cineville

Ik weet het - dank voor het herinneren , ik ga ditmaal liever naar de nieuwe Refn

Jubelverhalen uit de pers.

Kevin Toma in de Volkskrant: 5 sterren, hij ziet een bloedserieuze film.

Ronald Rovers op cinema.nl: 5 sterren, hij ziet slapstick.

Dana Linssen in de Filmkrant: 4 sterren, zij ziet een weerbarstige film die je niet loslaat.

Ik ben benieuwd of het publiek (en ik) ook zo enthousiast gaat zijn en wat zij (en ik) in de film zullen zien.

Ik ga met een rugzak vol verwachtingen naar het filmtheater vanavond.

Deze film afgelopen vrijdag gezien en echt enthousiast was ik niet, althans niet over het verhaal en zeker niet over het einde. Dat deze film van mij toch nog een voldoende krijgt is vanwege de schitterende landschapsfotografie waarbij de "soundtrack" alleen bestond uit het geluid van de golven, de wind, de ruisende bomen, het ritselend struikgewas, de vogels etc. Dit gaf de natuur - het duin- en bosgebied ergens bij Boulogne sur Mer - iets mystieks. Zo ervaarde ik het althans. Maar nogmaals met het verhaal kon ik niks en dat is jammer.

3,0*

Moet je een moordenaar wiens slachtoffer uit de dood is opgestaan, voor moord veroordelen, of voor poging tot doodslag?

Typische Dumont, maar nog minimalistischer dan de vorige films. Zeker wat betreft de inhoud. Hadewijch was een film die me heel erg aan het denken zette over de inhoud (betekenissen en mogelijke boodschap/bedoeling), maar op deze film zijn de eerdere uitspraken van Dumont van toepassing dat hij eigenlijk geen boodschap heeft en je ook niet te veel naar diepere betekenissen moet zoeken... het is wat het is. En hier is het vooral dat hij landschappen wilde filmen, en de relatie van mens tot natuur. En dat is érg goed gelukt. Niets dus dat (dieper) in gaat op een Nietzsche-geinspireerde moraal die je buiten religie (god/satan) moet zoeken... dat vond ik toch ook wel jammer. Dit schreef ik nog op Cinehound over de film:

Hors Satan (2011) (8,5) People looking for a new Dreyer / Tarkovsky / Bresson can stop looking, with each new film Dumont is proving himself more and more to be their spiritual heir. This is cinema stripped down to the core, trying to catch a glimpse of the majesty of nature and human existence.

Wellicht als Dumont gelovig was, zoals bovengenoemde spiritueel verwante regisseurs, dat hij zich dan wel tot een verdere moralistische discussie had laten verleiden...

iig deed hij meer met Nietzsche en liet hij een overtuigendere mystieke visie zien dan Bela Tarr met zijn (al even minimalistische) laatste, die me op dat vlak totáál niet overtuigde.

nog een wat minder belangrijk puntje: als groot fan van de Belgische striptekenaar Comés hoop ik al jaren op een verfilming van zijn werk, of een filmisch equivalent, en met deze film heeft Dumont echt alle Comés ingredienten te pakken!! de setting, de koppen, de mystieke lading... als iemand binnenkort kans ziet tot een q&a met Dumont dan zou ik écht even vragen of hij bekend is met het werk van Comés!

Maar je relativeert het zelf al enigzins in je afsluitende opmerking. Dumont ontbeert elke humane en diepere ondertoon en mag voor mij daarom zich blijven wentelen in zijn eigen onuitstaanbare naargeestige visie en levensovertuiging. Juist daarom is hij niet in staat een goede weergave te geven van de mens in relatie tot de natuur. Iets waar een verwante tijdgenoot van hem, Carlos Reygadas f.e. meestal wel in slaagt.

maar heb je em al gezien dan?

Mijn opmerking "Wellicht als Dumont gelovig was, zoals bovengenoemde spiritueel verwante regisseurs, dat hij zich dan wel tot een verdere moralistische discussie had laten verleiden" is overigens geen kritiek; het is eigenlijk ook wel weer goed/passend. Waar Nietzsche altijd in de valkuil liep dat hij zijn ethiek tegenover de Christelijke plaatste, ook al wou hij er eigenlijk geheel bovenuit steigen, wil Dumont dat hier in zijn film volgens mij allemaal echt los laten. Er zitten wel elementen uit de Christelijke traditie in de film, maar die lijken daar alleen te zitten omdat die nu eenmaal historisch met de lokale cultuur verbonden zijn; de hoofdpersoon in de film lijkt daar echt buiten/boven te staan en heeft er geen waardeoordeel over.

De film verwijst naar Ordet en Nostalghia met sommige scenes / plotelementen en het minimalistische gebruik van non-professionele acteurs en alleen lokaal opgenomen geluid sluit aan bij Bresson, dus vandaar die namen. Voelde dat hier sterker dan met eerder werk van Dumont. En ik vind ook dat hij ze niet alleen nadoet, maar ook inhoudelijk echt aansluiting zoekt, waarmee ik het terecht vond hem op hun niveau te plaatsen.

Je kunt hem onuitstaanbaar en naargeestig vinden uiteraard, daar kan ik niets aan veranderen, maar dat maakt hem nog geen oppervlakkige prutser. Hetzelfde heb ik een beetje met von Trier en Haneke, ook zeker geen prutsers, maar zeker vaak naargeestig en kan me ook vaak niet vinden in hun visie... Dumont en ik zitten meer op één lijn wat dat betreft, hoewel dat ook met de film beter wordt. Hij is zéker aan het veranderen als filmmaker en vind het dus wel jammer eigenlijk dat je hem zo streng afserveert.

Nee, maar ik ken Dumont goed genoeg om te weten dat liefhebbers van Dreyer Tarkovski en Bresson juist bedrogen uitkomen als ze naar zijn films gaan: geen visie, geen diepgang en geen verlichting of gids. Dumont en Haneke, díe lijken op elkaar: nare, drammerige mannetjes. Ik heb in interviews en recensies nog geen aanwijzingen gezien dat Dumont radicaal anders is gaan filmen of dat hij het licht heeft gezien en nu wél iets biedt waar je wat 'aan hebt' (iets dat de door jou aangehaalde voorbeelden wél hebben) en ook al lijk jij dat aan te willen geven met each new film/improving. En ik vertrouw het niet en derhalve geloof ik je niet. Ik ben na Flandres afgehaakt en zal het niet opnieuw proberen.

verlichting en gids zal hij niet bieden, maar dat is óók een visie

overigens kan je Dumont natuurlijk niet 'geloven', maar als je zegt dat je mij niet geloofd bedoel je dus dat mijn mening maar flauwe kul is? loop ik toch alles weer voor niets te typen hier...

Ik lees ook mee hoor, en geloof je best wel een beetje

Ik ben het met je eens dat het ook een visie is, maar niet iets dat ik zoek in kunst. Dan kijk ik liever naar Ray, Dreyer of Cassavetes.

Erwin Olaf maakt foto's die alom gewaardeerd worden, maar ik vind ze plat, leeg en ook spuuglelijk. Dat zegt dus ook iets over mij. Ik deel Dumont's visie niet, ik vertrouw er niet op dat hij mij inmiddels inzichten geeft die mij "verder helpen", dus ik ben er niet meer in geïnteresseerd (net zoals ik op een gegeven moment niet meer in de de dominee in ons dorp "geloofde", vroeger).

Tenzij iemand die mij goed kent en mijn waarden kent mij erop wijst dat ik iets heb gemist etc. Dat kan in een film zijn of daarbuiten. Al neem ik dat bij film maar van een paar mensen aan. Het feit dat je in Mijn Gebruikers Updates staat zou je gerust moeten stellen, alleen bij Dumont ben ik extra voorzichtig (en fanatiek). Het diepe gevoel wat ik tegenkwam in Aurora (nog steeds mijn favoriete film van het jaar) heeft jou dan weer minder kunnen aanspreken of beroeren - dat betekent toch ook niet dat ik daar flauwekul heb verkondigd ?

Ik ben opzich zeker gevoelig voor een platte esthethiek (nu is Olaf niet helemaal mijn ding, maar ik vond Immortals bevoorbeeld wel weer bloedmooi, terwijl het inhoudelijk uiteraard pure wegwerp cinema is), maar wat me beweegt bij Dumont om een discussie aan te gaan is dat ik daar dus wel méér voel, hoewel de verwantschap met Haneke en von Trier inderdaad zeker aanwezig is en de man zeker niet probeert te ontroeren of verlichten (Bresson doet dat overigens ook niet, en dat is een van de redenen dat ik moeite had met de films die ik tot nu toe van hem zag, dus het is een heel vaag, gevoelsmatig, terrein).

Hij heeft een sterk humanistische kant, al zou je em inderdaad 'weerbarstig' moeten noemen, en zwelgt zeker niet in nihilisme of iets dergelijks. Dat is hetgene dat in zijn laatste films volgens mij beter naar voren komt... juist doordat hij raakvlakken zoekt bij het geloof, waarvan hij zegt dat hij dit niet heeft, wordt duidelijk dat ook hij zoekende is / open staat om ethische vraagstukken te onderzoeken zonder een vast waardeoordeel; dat spreekt mij heel erg aan (dus is er gelijk het risisco dat ik heel erg mijn eigen interpretatie tegen zijn werk aan gooi ) ... hij laat er (prettig) genoeg ruimte voor...

Aurora heb ik niet op het goede moment gezien, was nét iets te moe en de zaal net iets te warm/oncomfortabel om de condities te kunnen scheppen dat ik er dieper door geraakt zou kúnnen worden helaas... maar ben niet in slaap gevallen ofzo en wat ik zag sprak mij inderdaad niet op een dergelijke manier aan; denk niet dat het bij een tweede kijkbeurt zou gebeuren. Maar ik vond het dan ook weer geen verwerpelijke film ofzo, zelfs niet eens een slechte; goed maar niet bijzonder dus.

Het grootste mankement is dat Dumont totaal geen compassie toont met zijn eigen gefabriceerde karakters. Hij zoekt / cast ze meestal zelf en laat ze vervolgens een spiegelbeeld van zichzelf 'acteren'. Althans zo beweert / zegt hij dat in interviews en als kijker ervaar je dat ook. Uiteindelijk zijn het nare, lelijke en slechte mensen die geen enkel gevoel bij mij veroorzaken. Een regisseur als Harmony Korine geloof ik omdat hij de 'white trash' portretteert naar zichzelf. Het is niet ten koste van, maar is juist vol mededogen en liefde. Iets wat ik compleet mis in het werk van Dumont. Hij gebruikt / misbruikt ze.

Viel trouwens (1) niemand op dat David Dewaele verdacht veel weg had van de hoofdpersoon (Enrique Irazoqui) uit Pasolini's II Vangelo secondo Matteo. Dumont kennende zal hij daar toch niets mee bedoelen. Trouwens (2) zoals gewend veel (religieuze) symboliek maar ook symboliek die we al zo vaak gezien hebben bij Dumont dat het gaat irriteren. Zoals het 'herboren' worden in het water of de gevoelloze vrijpartij in de open lucht.

Uiteindelijk een soort van hardcore versie van L'Humanité maar dan nog uitgebeender / abstracter. Je moet al behoorlijk wat kennis hebben van Nietze, de Bijbel en Dumont zelf om hier nog iets uit te halen. Vraag me dan ook serieus af of er mensen zijn die hier iets mee kunnen?

Kijk dit sluit toch wel typisch aan bij de nare herinneringen die ik heb aan Dumont's films. Van die gecreëerde pionnen om er in te drammen dat alles slecht en naar is. Net zo vervelend als Haneke en Von Trier. Als ik beavis' post teruglees over cinema stripped bare ga ik om die redenen liever naar de inktzwarte visie van Tarr kijken dan naar die van Dumont.

Als de acteurs te weinig inspraak hebben in het eindproduct dan kun je misschien spreken van misbruik. Maar dat is iets wat dan met de regisseur, eigenlijk is de producent de eindverantwoordelijke doorgaans, moet worden afgehandeld. Het zijn toch gewoon mensen die uit vrije wil hebben toegestemd om mee te werken aan het project.

Maar dat is een totaal ander probleem dan of je per se een film wilt waarin je mee kunt leven met de hoofdpersonages.

En dan komen we al snel bij het intrigerende oeuvre van Herzog.

Raadselachtig

Een mysterieuze man struint door het Franse duinlandschap, vergezeld door een tienermeisje. Zij is smoorverliefd, hij afstandelijk. Desalniettemin zorgt hij er hoogstpersoonlijk voor dat ieder die zijn metgezel kwaad doet het niet na kan vertellen.

Het blijft gissen naar wat Dumont wil vertellen met Hors Satan. Gaat het over de dunne lijn tussen goed en kwaad? Of over religie in onze samenleving? Over opoffering? Of misschien over de band tussen mens en natuur?

De schitterende beelden van Yves Cape en de dito kop en het het sterke spel van Dewaele kunnen niet voorkomen dat deze vragen constant de kop op blijft steken. De film is ongetwijfeld zwanger van betekenis, maar op geen enkel moment wordt duidelijk wat deze betekenis precies inhoudt. En die voortdurende frustratie voorkomt dat men zich door de film kan laten meeslepen, waardoor een uur en drie kwartier plotseling wel heel erg lang wordt.

Zeer boeiende discussie tussen beavis en Verhoeven. Ik ben toch eerder geneigd om me bij de laatstgenoemde aan te sluiten: in mijn ogen is Dumont geen groot humanist en compassie met zijn eigen creatie lijkt inderdaad soms ver zoek. Langs de andere kant is de manier waarop hij met acteurs omgaat wel hetgene wat hem voor mij een bijzondere regisseur maakt: de verschoppelingen die hij porterteert lijken zich nietsvermoedend bloot te geven voor de camera. Iets wat ontaardt in een eigenaardige mix van onverschilligheid en intimiteit. Heel anders dan bijvoorbeeld (hetgene wat ik al zag van) Haneke of Von Trier, waar de professionele acteurs meestal duidelijk zelfbewust omgaan met hun rol. Ik vind het daarom ook opmerkelijk dat Dumont voor zijn volgende film Juliette Binoche gecast heeft. Wat mij betreft de anti-these van een Dumont-actrice!

Verder kan ik me raar genoeg vinden in de review van cinema.nl. Hoewel de film (net als Dumont's eerdere werk) volstrekt humorloos lijkt, heeft het soms iets absurdisitsch met welke ongelofelijke nonchalance het hoofdpersonage zijn 'genezingen' aanschouwt.

Zelf kan ik echter niet laaiend enthousiast zijn over de film. Meer en meer begin ik Dumont als een 'one trick pony' te zien die steeds met dezelfde symboliek en thema's voor de dag komt. Het is natuurlijk redelijk problematisch wanneer het werk van een compromisloos filmer te herleiden valt tot dezelfde schema's of 'trucjes' om het cru te stellen. Deze film illustreert niettemin een evolutie in het werk van Dumont, maar wat mij betreft geen al te positieve: Hors Satan is beeldtaal pur sang ontdaan van elk narratief element. Zijn films maakten meer indruk op me toen ik de gebeurtenissen en de personages in een meer specifieke context kon plaatsen.

Al sluit ik niet uit dat de film me in de toekomst beter zal bevallen!

Niet mijn soort film. Een zeer vaag verhaal waarin zeer weinig gesproken wordt en eigenlijk alleen maar vragen oproept. Ik vraag mezelf echt af waar ik nou precies naar heb zitten kijken. Beetje zonde van de tijd deze film. 1,5 ster

Een op zijn minst eigenzinnig drama, deze zoektocht naar moraal, in het (door de ogen van de regisseur) hedendaagse plattelandsmilieu, met een dosis willekeurig geweld. Je kunt deze rauwe en tegelijk broze film net zo goed een tragedie noemen die is opgebouwd uit de elementen, liefde, haat, geloof en de zin naar het bestaan. De beelden zijn geweldig, maar je moet er van houden: mij liet het vrij onberoerd.

Ergens in de duinen nabij Bologne sur Mer, nabij de zee, leeft een zonderlinge spirituele eenzaat in de natuur.

Enkel ongebonden omringd van een nietszeggend dorpje, een muurtje, een vuur, prachtige duinengewassen, waterplassen, geluiden van golven en vogels, een hoge toren, een vriendin die hij wel wil helpen, eigenaardige buurtbewoners, tamme politie… Kortom, omringd van mysterie en vooral voortdurend met een niet vervelende stilte die je in die bijna twee uren moet raken. Twee uren nietszeggend. Alleen opdringend met alles behalve teksten.

Dit is een zeer eigenaardige film die toch iets heeft om te blijven kijken en je in het oog houdt terwijl jij eigenlijk moet kijken. Hoe weinig ook. Je wilt geenenkel woord missen. In feite nietszeggend op doorreis van en naar het onbekende met als uitgeleide een hond stevig aan de leiband van waar naar waar.

Je moet het ook niet verder gaan zoeken. Gewoon ondergaan. Ook al kan ik spiritueel met de eigenzinnige gedachten van de man niet eens zijn en ziet hij in zijn schaarse glimlachjes zijn gezellin eerder als een gebruiksvoorwerp. Ook zijn kindtherapieën zijn dwaas en toch spiritueel gericht.

Terwijl hier twee kenners (Beavis & Verhoeven) grondig in een diepgaande discussie gaan, vooral over de regisseur, wil ik het toch nog wat ontspannend houden ook al geef ik toe dat de psychologie hier een zeer belangrijke onverklaarbare rol speelt. Maar zover hoeft het niet om deze film aantrekkelijk te vinden.

Een leven om niet te leven en toch omgeven door het mooiste dat bestaat: de natuur. Hij vergeet er zelf van te genieten ook al loopt het hem als een schoothondje achterna en voedert hem onderdanig.

Hij pakt dan tussendoor naar een ongebonden onbekende betekenisloze gelegenheid die voorbij komt.

Het met stilte overladen verhaal is eigenlijk inhoudsloos en spartelt van beeld naar beeld en de gekste toestanden die helemaal niet bij mekaar passen. Meer sf/drama dan enkel een drama van voortdurend enkel turen naar de horizon.

Blijkbaar zijn de mensen in de film van geenenkele betekenis. Zelfs hun namen zijn zoek.

Niet mijn doen, maar toch blij het gezien te hebben. Vandaar een plusje voor de prachtige beelden, geluiden en stilte.

Weinig goedgekozen teksten zeggen mij heel veel. Je kunt niets verkeerd zeggen.

Dus toch een 3.0.

Ook dit is weer zo'n typische absoluut compromisloze Bruno Dumont film. Minimale beelden, minimaal verhaal en minimale dialogen. Maar uiterst fascinerend. Ik hou daar wel van.

Interessant om te lezen bij anderen wat die er uit (willen) halen. Mij interesseert dat eigenlijk niets bij de films van Bruno Dumont. Ik onderga ze gewoon en geniet.

Heeft Dumont met Hors satan plagiaat gepleegd?

De film Jeannette l'Enfance de Jeanne d'Arc (2017) - MovieMeter.nl vond ik wel intrigerend, zodat ik besloot meer films van Dumont te bekijken. De eerste is Hors Satan, maar hij viel me tegen. De film lijkt wel op Jeannette: opnieuw bevinden we ons bijna alleen maar in de Franse buitenlucht dus op de heide, in bosjes of struikgewas, bij beekjes, etc, opnieuw is het verhaal dun en wat absurdistisch en opnieuw valt op hoe amateuristisch er wordt geacteerd. De hoofdpersoon is een echt natuurmens: hij leeft en slaapt in de natuur en lijkt bewust de beschaving, waaronder zelfs conversatie, op afstand te houden en in zijn eenheid met de natuur beschikt hij over magische krachten. Hij wordt vergezeld door een soort groupie die hij helpt door haar misbruikende stiefvader dood te schieten. Maar zonder de rijke tekst en de leuke muziek van Igorrr, die Jeannette zo leuk maakte, is zo’n film als Hors Satan vooral slaapverwekkend langzaam en weinig meer dan een wandeling in de natuur.

Ik hoor hier ook meer bij de Malick-school dan de beavis-school en tussen Dumont en mij zal het wellicht nooit echt iets worden, al moet ik zijn meer recente vormexperimenten (musical, komedie) wellicht nog eens proberen. Wat me wel opviel is dat dit wel de fraaist gefilmde Dumont is, alsof het ineens veel mooier mag zijn. Maar het hevig aan een beroemde klassieker refererende einde had nog niet een fractie van de impact.

L'humanite staat nog wel op Mubi dus misschien probeer ik die bord voor mijn kop toch nog.