Melancholia (2011)

Op niveau.

Lars von Trier kan ik ondertussen altijd wel vertrouwen op het regisseren van iets competents. Heeft me eigenlijk nog nooit teleur weten te stellen, zelfs niet met films die onderwerpen dragen die me doorgaans niet smaken. Ondanks dat ik Melancholia niet zo sterk vind als andere Von Trier-films, is zijn regiehand nog altijd duidelijk te zien.

De opening, waarin we een soort schilderij-achtige sequentie te zien krijgen, trapt meteen lekker af en geeft de kijker een indruk wat hij of zij kan verwachten van de film. Vervolgens draait Von Trier de toon alleen, op verrassende wijze. Zo komt deze film een stuk dichterbij cinema die het wat meer op realisme speelt met soms korte, fantasierijke momenten ertussen.

Goed acteerwerk, maar de stilering zorgt ervoor dat iedereen ook daadwerkelijk aanvoelt als een echt personage, en daar dragen de goede prestaties pas echt aan bij. Zo vult het hele eerste uur zichzelf op door rondom één enkele locatie af te spelen. De emoties zijn regelmatig voelbaar, maar na enige tijd is het trucje van Von Trier uitgewerkt. Alle begrip dan ook voor de keuze om de tweede helft weer een andere richting op te sturen.

Waarbij de eerste helft ook wordt gekenmerkt door thema's zoals spanning en stress, staat de tweede helft zo'n beetje in het kader van verdriet en angst. Het is dan ook niet vreemd dat deze film onderdeel was van de depressie-trilogie van Von Trier. Alles in deze film kent een verdrietige sfeerzetting, maar het wordt mogelijk gemaakt door de cast. Jammer genoeg weet de tweede helft minder sterk te werken omdat de film niet meer echt op scenes kan leunen die onderscheidend zijn. De toon blijft iets te consistent, hoe vreemd dat ook klinkt.

Het einde is verrassend, maar verder doet Von Trier er iets te lang over om van punt A naar punt B te komen. Regelmatig maakt de film zijn kern meer dan duidelijk, maar hamert er vervolgens te lang op door waardoor het na enige tijd ineffectief is. Melancholia is een goede prent op de naam van Von Trier, maar in vergelijking met wat andere films afkomstig van hem is het een treetje lager.

Een mysterieuze film over twee zussen die hun leven laten beïnvloeden door planeten. De film is weer groots en bijzonder opgezet zoals je inmiddels van Lars von Trier mag verwachten. Maar toch heeft de film ook iets te veel afstandelijkheid en grootsheid om echt goed binnen te kunnen dringen, hoewel het onderwerp zich daar wel voor leent. De vormgeving is wel weer erg mooi gedaan. Heel bijzonder vond ik vooral achteraf gezien de slow-motion en enigszins geanimeerde beelden die je aan het begin van de film te zien krijgt. Die vormen namelijk als het ware een soort ouverture zoals je die kent uit een klassiek muziekstuk. En zo wil von Trier de film mogelijk ook benaderen. Als een soort klassiek muziekstuk, maar dan in de vorm van een film met beelden. Althans zo kwam het op mij over. Mooi idee, maar misschien toch iets te ambitieus om waar te kunnen maken. Wel een bijzondere film. Dat is wel duidelijk.

Wat voor drugs en hoeveel heb je nodig om zo'n film te maken? lol.. . Was er net aan begonnen- eerder gezien paar jaar geleden- maar was er niet voor in de stemming . Grappig is dat bij dit soort films de reacties zijn van "'meesterwerk tot ( intellectuele) bagger..Ga hem zeker weer zien.

Note; ik lees hier nogal dat veel mensen hem voor een tweede/ derde keer willen zien , om verscheiden redenen. Dat heb ik ook bij deze film.

Vooral grappig dat je als derde woord in je bijdrage "drugs" gebruikt.

Waarom doe je dat? Wat heeft drugs met deze film te maken?

Omdat meesterwerken in kunst en cultuur - muziek en schilderkunst vooral!!- vaak zijn gemaakt onder invloed van drugs!!!! ( heel veel jazz muzikanten, en bv Hendrix) Ook zware depressie zorgt voor "'meesterwerken in de literatuur..Tientallen schrijvers..""De Kreeftskeerkring, ( Miller) mogelijk het beste boek ooit, is gemaakt onder hevige depressie en drugs.....Zo, heb jij weer wat geleerd.

Met heel veel uitroeptekens beweer je dat meesterwerken in muziek en schilderkunst zijn gemaakt onder invloed van drugs. En dan kom je met Hendrix. Wat over Rembrandt, Mozart, Mondriaan, Beethoven? Wat over de relatie tussen drugsgebruik en invloed daarvan op de "meesterwerken"?

Hermans, Mulisch?

En over deze film en drugs zeg je wijselijk al helemaal niets.

Je kletst maar wat, en denkt daarbij een geleerde te zijn. Provocateur is meer van toepassing op jou.

Zal ik je 100 namen geven uit muziek, literatuur en schilderkunst die drugs gebruikten.?? Jij komt met schilders en componisten uit een tijd dat er alleen zout was.... Ok ik provocateur, jij "'onwetend". Daar kan ik mee leven. Discussie gesloten.

Dit is een geniale film!

Deze film was prachtig en hemeltergend tegelijk. Ik denk dat dat een kracht is, maar zeker weten doe ik het niet. En dat maakt het een moeilijke om te beoordelen. Misschien even laten bezinken.

Een ster voor het compleet naakte lichaam van Kirsten Dunst, verder oersaai.

Oh ja en de cameraman was behoorlijk dronken, maar dat was vast artistieke vrijheid. Ja m'n neus.

Ik ben echt een liefhebber van sciencefiction maar niet van Lars von Trier. Zijn films boeien mij meestal totaal niet, en als ik dan lees dat het ook nog een saaie film is krijg ik sowieso al geen zin om het toch maar te proberen. Ik heb het destijds al eens geprobeerd toen de film net uit was maar ben toen ook al niet ver gekomen. Wie weet gaat het me toch nog eens ooit lukken, maar voorlopig nog niet ben ik bang.

Als we een rode draad willen vinden in Von Trier’s oeuvre is het wellicht dit : het (grote) lijden van vrouw. Immers in bijna al zijn films is er vrouwelijk hoofdpersonage dat fysische of psychische (maar liefst beiden tegelijk) een destructief pad bewandelt. In Melancholia krijg je dubbel waar voor je geld want LVT serveert ons 2 vrouwelijke hoofdpersonages Dunst en Gainsbourg. De structuur van de film is dan ook tweedelig, een deel per per personage en met een beetje bochtenwerk is de titel Melancholia in beide delen terug te vinden. De gemoedstoestand van Dunst en de planeet die dreigt te botsen met Aarde. Huwelijk en Apocalyps, klein bier voor LVT om dit te verenigen. Deel 1 met de huwelijks receptie van Dunst is voor mij minder niveau. Duidelijk geïnspireerd door Festen van zijn filmbroer Vinterberg is dit relaas van de gelukkigste dag van je leven dat natuurlijk gegarandeerd een flop wordt in de eerste plaats door Dunst zelf die uit het niets (maar misschien een voorbode van de komst van de planeet) door angst, radeloosheid of moedeloosheid ten gronde gaat. Tweede deel is stukken beter met Gainsbourg als de vrouw die langzaam de wereld ten gronde ziet gaan met een zeer sterke finale want LVT is consequent. Geen superhelden die de wereld redden bij LVT. Maar die tweedelige structuur heeft een bittere nasmaak. Een film die wed op twee paarden en twee verschillende stijlen heeft. Een observatie van die kleine menselijke zwaktes volgens LVT (ambitie, illusie van de liefde, afgunst) en een meer poëtisch filosofische benadering van een onafwendbare catastrofe. Hier is ook de invloed van zijn idool Tarkovski zeer merkbaar (samen met die fantastische ouverture). Is er een link tussen die twee delen ? Is het tweede deel misschien de wishfull thinking van een manische depressieve ?

Melancholia is net iets te vrijblijvend om door mij als een meesterwerk te worden gezien.

De eerste film van Lars von Trier die ik gezien heb. Deze regisseur werd me meermaals aanbevolen na het laten vallen dat ik graag het werk van David Lynch bekijk. Ik wist niet wat ik ervan kon verwachten en had me bewust niet ingelezen, dus ik liet me verrassen.

Mooie en bijzondere opening natuurlijk, die er wel gelijk voor zorgde dat ik rechtop ging zitten. Vervolgens gaat de film daadwerkelijk van start en krijg je een turbulent bruiloftsfeest voorgeschoteld, waar de nodige familieproblematiek en persoonlijke problemen van vrijwel alle aanwezigen, maar hoofdzakelijk Justine, worden aangestipt. Halverwege verandert de toon van de film en ligt de focus vooral op het vergaan van de aarde. Even lijkt het goed te gaan, maar niets is natuurlijk minder waar.

Het eerste deel vond ik met name goed door het ijzersterke acteerwerk. Kiefer Sutherland en John Hurt zorgen voor wat subtiele humor, terwijl Charlotte Gainsbourg en met name Kirsten Dunst er al heel goed in slagen hun personages interessant te maken met het oog op het tweede deel. Wel rekt de eerste helft een beetje: op een gegeven moment was het familiedrama me wel duidelijk. De tweede helft kent eigenlijk een beetje hetzelfde probleem, maar komt er wat beter mee weg. Doordat het in feite aftellen is totdat het fout gaat, komt het slome tempo daar extra goed uit de verf. Daarnaast is er daar wel sprake van een zekere onderhuidse spanning.

Er wordt genoeg ruimte gelaten voor interpretatie, want Von Trier beantwoordt lang niet alle vragen, ook niet over de onderlinge verhoudingen. Zelf heb ik daar niet zo veel problemen mee, maar je moet er als kijker niet vies van zijn het een en ander zelf in te vullen. Daarnaast wordt er geregeld buiten de lijntjes gekleurd en over het algemeen wordt dat smaakvol gedaan. Het is in ieder geval een film die mij best tevreden achterliet. Ik was niet zwaar onder de indruk of overdonderd, maar het is in ieder geval onderscheidend genoeg om me te doen boeien. Dat gezegd hebbende, dreigde de film me wel door de traagheid af en toe kwijt te raken.

3,5*

Behoorlijk.

Mooi begin. Beetje bombastisch wel, maar Lars von Trier heeft het talent om daar mee aan de slag te kunnen. De switch nadien naar dat feest is niet meteen een switch waar ik op aan het wachten was. Dat voegt ook niet erg veel toe, misschien omdat het redelijk wat tijd in beslag neemt.

Nadien kan de focus terug op het einde dat nadert én de depressie van Kirsten Dunst's personage. Dat is een stevig stuk dat behoorlijk goed werkt. Dunst is sterk in haar rol. Visueel zou men iets meer opsmuk kunnen gedaan hebben, maar de bijna nihilistische aanpak - met slechts een blauwe schijn - werkt voor mij ook wel goed. Past ook perfect in de apathische toon van de depressie.

3

En aan deze Lars van Trier had ik opzich wel weer eens zin, zien deed ik de film al eens heel wat jaren terug voordat ik hier weer actief werd. Een succes werd dat bepaald niet waar ik de film wegzette als langdradig, saai en wazig. Nu verandert een mens qua inzichten en smaak, en in die zin was ik wel weer eens nieuwsgierig, ondanks dat het meeste werk van Van Trier niet echt bij mij aanslaat hoewel ik opzich nog heel wat moet zien en enkele films ook best nog wil proberen.

Weliswaar begint de film met een aantal prachtige shots die kunstwerken opzich zijn, stil levens/ schilderijen, van scènes die we in de film kunnen verwachten. Maar daarna, hoewel ik gelezen heb van een naderende planeet met mogelijke ernstige gevolgen, gaat de film van start met een trouwerij waar allerlei figuren verschijnen en verschillende belangen voorbij komen van familie tot werk, en angst tot binding zo lijkt. Uhm....was er niet iets met een planeet, of is dit 'een we doen nog effe gek en puissant want het einde nadert toch'? Ik kan het gewoon niet met elkaar rijmen in een fase die saaier dan saai is ondanks alle onderhuidse dingen en veel te lang duurt met warrig gedrag en gekibbel. Heel even op het einde komt de focus weer op Antares. En voor wie denkt dat het tweede deel toch zeker verandering brengt en iets anders brengt, nee dus.

Weliswaar zijn we verder en is er wellicht tekening zover ik denk te begrijpen wat de bedoeling is maar het kan allemaal niet trager dan traag met Justine in de ultieme depressie die hele dagen op bed ligt en zelfs niet zelfstandig in bad kan. Maar vervolgens ligt ze wel naakt in het maanlicht wat weer warrig gedrag is in mijn ogen. Goed, de bedoeling van deze film zal vermoed ik zijn hoe een mens omgaat met het noodlot, opgesloten te zitten in iets onoverkomelijks zoals ziekte of daadwerkelijk wat ze noemen een 'global extinction event'. En daar gaat ieder anders mee om, de ene stort zich zoals we in de Untergang zagen op drank en drugs en idiote feesten, weer een ander vervalt in depressie en ziet nergens meer zin in, weer een ander probeert regelmaat te behouden en rust uit te stralen waar de volgende zichzelf voorhoudt dat alles wel goed komt. Zoveel zielen zoveel manieren. Het kan wellicht ook de worsteling met het onvermijdelijke zijn van het leven zoals ouder worden en dood gaan waar de ene zwaarder aan tilt dan de andere maar we uiteindelijk allemaal de rekening gepresenteerd krijgen.

Het is maar een gooi naar wat ik denk gezien te hebben, toch kan ik er vrijwel niets mee en vind ik weliswaar het idee niet verkeerd maar kan ik niets met alle trage toestanden en warrig gedrag. Intellectueel geneuzel lees ik dan onderandere, nou het zal, ieder moet en zal er in zien wat hij wil zien. Ik zie er in ieder geval verder weinig in en blijft voor mij een ongrijpbaar iets.

Justine [Kirsten Dunst] lijkt het bepaald niet naar haar zin op haar eigen huwelijksreceptie. Dat weerhoudt haar vader [John Hurt] er niet van het personeel te treiteren, terwijl haar lichtgeraakte moeder [Charlotte Gainsbourg] zich verongelijkt terugtrekt op haar kamer. Zus Claire [Charlotte Gainsbourg] en haar echtgenoot [Kiefer Sutherland] proberen te redden wat er te redden valt. Heeft de depressieve zin te maken met de stand van de sterren? Overladen met filmprijzen door mensen die geen hoofdpijn krijgen van het bibberige camerawerk (één van die onzinregels waar Von Trier zich aan heeft onderworpen) en geloven dat deze stemmige, pretentieuze nonsens juist een uitdrukking is van een grenzeloos creatieve geest. Tot die eliteclub behoor ik in ieder geval niet.

Ik heb tot nu toe nog niet echt goede ervaringen gehad met Lars von Trier, dus weet eigenlijk niet helemaal waarom ik deze ging kijken. Was denk ik toch te benieuwd naar het thema.

Het eerste deel is apart, in de zin dat het tegelijk reëel en surreëel is. Het bruiloftsfeest heeft een beetje een Festen-achtige sfeer (voor zover ik me die film nog kan herinneren). Dat heen en weer gedraal en rare gedrag van Justine telkens als je denkt dat het feest wel klaar is, je wordt er zelf bijna naar van en het gaat ook een beetje lang duren op een gegeven moment. Sommige dingen die gebeuren snap ik ook niet echt (dat ze seks gaat hebben met die Tim en buiten gaat plassen?), maar daar zal ik dan wel niet arthouse genoeg voor zijn ofzo.

Vervolgens deel 2, waarin je ziet dat Justine nog verder depressief is geraakt en op het kasteel van haar zus en zwager verblijft terwijl de planeet Melancholia dichterbij komt en wel/niet een gevaar vormt voor de aarde. Net toen ik het eigenlijk helemaal zat was waren de laatste 20 minuten op zich nog wel oke als blijkt dat het onvermijdelijke te gebeuren staat en Claire panikeert (trek dat hoofd van Charlotte Gainsbourg niet, maar hier zette ze wel een sterke rol neer op het einde).

Tja, wat moet je uiteindelijk met de twee delen als combinatie en met het geheel?
De film moet het voor mij meer hebben van een aantal losse elementen; de originele sfeer, de cinematografie en het geluid (die vogels ’s ochtendsvroeg bijvoorbeeld en het lage gerommel van de planeet), en zo nog wat dingetjes die soms wel voor een aardige scène zorgen, maar als geheel vind ik het niet per se heel sterk.

3,25*