Zerkalo (1975)

Ik vond het anders geen onaardige poging, want die vind ik aan jouw omschrijving ook wel voldoen (niet allemaal even goed trouwens), maar omdat ik je ken, kan ik me voorstellen dat wat anders bedoelt/zoekt.

Tarkovskiy's Nostalgia past trouwens wel prima, maar die zag je volgen mij nog niet. Maar La Grande Bellezza, Otte e Mezzo en Naked zijn natuurlijk ook "associatieve, emotionele, filosofische en biografische bespiegelingen van het leven".

In iedere titel die Cucciolo noemt zit wel 'iets' maar ik zoek het totaalplaatje. De kijk van Fellini en Sorrentino op de (religieuze) wereld is bijvoorbeeld niet de mijne. De Witte Waan sluit nog het beste aan bij Naked maar te lang geleden gezien. Kreeg van McSavah nog de TIP van Apa (István Szabó).

Deze Tarkovsky viel mij toch enigszins tegen. Het zag er allemaal wel mooi uit maar met het verhaal kon ik niet veel. Dat liet mij met nogal vraagtekens achter. De mooiste scènes zaten trouwens in het begin zoals de brandende hooischuur en de droomscène, waarbij stukken uit het plafond naar beneden vielen. De score trouwens met muziek van Bach was dik in orde.

Nu heb ik alle films van Tarkovsky gezien of herzien. Stalker blijft voor mij nog altijd zijn beste film en deze helaas toch een van zijn minste.

3.5*

Blu-ray review

Mooi ja bij die droomscène kwam dus een half plafond naar beneden door zware lekkage. Dat heb ik ook wel eens in het echt meegemaakt en dat was niet zo dromerig dat stonk behoorlijk

Voor mij de makkelijkst wegkijkende Tarkovsky die ik heb gezien door de relatief korte speelduur en afwisseling van kleur en zwart/wit, documentaire en fictie. Niet dat ik denk veel te begrijpen -zeker die gedichten gaan langs mij heen- maar dat geeft niet want ik vond de algehele kijk- en luisterervaring prettig.

Tarkovsky was wel fan van Bruegel: net als in Solyaris (1972) komt "Jagers in de sneeuw" weer aan bod, alsmede een portret van Bruegel in een boek buiten op een tafel. Ook de brief van Pushkin over de speciale positie van Rusland t.o.v. het (Europese) Christendom was opvallend.

4,0*

Niemand komt in de buurt van het beheerste meesterschap van Tarkovsky. Malick en Reygadas zijn slechts slappe aftreksels. Ja, ik heb een objectieve maatstaf in mijn broekzak zitten. Tranen van pure schoonheid. Elk shot is een schilderij. De artificial eye blu-ray is goddelijk (qua transfer kwaliteit). Stel dat als Tarkovsky opdroeg om mij te bekeren tot het christendom, dan zou ik het niet afwijzen... Eindigen doe ik met de dezelfde woorden als Von Trier.

Tarkovsky = GOD

Moeilijk. Het ziet er allemaal schitterend uit. de frisgroene natuur of de dromerige beelden ondersteund door het geluid van druppelend water. De film weet ergens wel de volle speelduur zo te boeien. Het is eigenlijk een aaneenschakeling van losse mooie momenten. Maar dat is het dan ook, want meeleven is er nergens bij. Buiten dat het fragmentarisch is geschoten is het op momenten volstrekt onbegrijpbaar. Het is dat ik een plot had gelezen dat er nog iets uit te halen viel.

Ergens denk ik ook wel dat de film dieper gaat, dat de hoofdpersoon een metafoor is voor Rusland die terugkijkt op wat hij ooit was, zeker in de Tsaristische tijd met alle grote schrijvers die veelvuldig geciteerd en genoemd worden. Maar het kan net zo goed zijn dat er dar helemaal geen link mee is. 3,0*.

Het zal Tarkovsky fans vermoedelijk jeuken, maar 5 jaar na het verdwijnen uit de IMDb top 250, is Zerkalo weer terug.

Toen de grens om te kwalificeren werd opgerekt van 3000 naar 25.000 titels, sneuvelden een aantal fijne titels die niet genoeg ratings hadden. Zerkalo was er een van. Gelukkig is met het beter beschikbaar worden van die films het aantal stemmen weer toegenomen, zodat velen hun plekje weer terugwinnen ten koste van een vaak populairdere film die net wat lager gewaardeerd was.

Lijkt mij een goede zaak, zou me niet verbazen als er best wat mensen zijn die adhv die vaak verguisde toplijst, toch bepaald soort films ontdekken.

Minpunt: had ik eindelijk Kimi No Na Wa gezien en de lijst compleet, sta ik weer op één na. Inderdaad ik moet Zerkalo nog zien. Was er laatst aan begonnen en vond het helemaal geweldig. En toen sukkelde ik in slaap. Poging 2 dan maar de komende weken.

Prachtig, soms ongrijpbaar maar ook heel erg pittig. Nog meer dan Andrey Rublyov (1966), denk ik dat Zerkalo baat heeft bij meerdere kijkbeurten. De poëzie momenten van pa Tarkovsky doen het helaas echt niet voor me, en de archiefbeelden eerlijk gezegd evenmin.

Vooralsnog niet mijn favoriete Tarkovsky.

p.s. ironisch dat ik nu zelf ietsjes meehelp met het zakken van Zerkalo in de top 250... Gelukkig hakt het er niet te erg in

Een man (die geen enkel moment zelf in beeld is) kijkt terug op zijn leven en herinnert zich dan vooral zijn jeugd en zijn moeder.

Zerkalo is weer prachtig opgenomen. Tarkovsky is de meester van de camerabeweging, te zien in geniale shots waarin de camera zich door interieurs manoeuvreert of personages volgt. Surrealistische zwart-witbeelden worden afgewisseld met dromerige kleurenbeelden. Met name de sfeervolle flashbacks waren prachtig geschoten. De scènes met de winterlandschappen lijken tot leven gewekte schilderijen van Pieter Bruegel. Ik blijf me steeds weer verbazen over hoe Tarkovsky de natuur naar zijn eigen hand lijkt te kunnen zetten, toch hadden de Russen daar ook zo hun trucjes voor. Hoe het gras in het begin op precies het goede moment gaat golven is namelijk gecreëerd door een helikopter te laten opstijgen net buiten beeld. Als soundtrack is diverse klassieke muziek gebruikt van o.a. Henry Purcell, de Matthäus-passion van Bach en Stabat Mater. Het spel tussen beeld en geluid is prachtig.

Over de diepere mening van de film ben ik niet veel wijs geworden. Nu zijn Tarkovsky's films sowieso niet het meest toegankelijk met hun diepe filosofische dialogen en poëtische verwijzingen. Vooral het verwerken van de vele stock-footage beelden van oorlogen leek erg willekeurig, al moet het natuurlijk de oorlogscarrière van vader en zoon voorstellen. De Spaanse burgeroorlog, De tweede wereld oorlog en de Chinese revolutie zijn allemaal momenten waarop Russische militairen in het buitenland uitgezonden waren.

Een theorie over de inhoud waar ik mezelf wel in kan vinden is dat de hoofdpersoon een allegorie is op Rusland zelf, dat met weemoed terug denkt aan de Tsaristische tijd. Er worden immers vele dichters uit de tsaristische tijd geciteerd en er zijn ook veel verwijzingen naar het westen (uit de tijd voor de afscheiding). Hoe meer ik daarover nadenk, hoe meer ik me verbaas dat Tarkovsky deze film heeft kunnen maken in de Sovjet-unie.

Ik vind Zekalo vooralsnog geen meesterwerk zoals Stalker, Solyaris of Andrei Rublev dat waren, maar de prachtige cinematografie van Tarkovsky mag er altijd wezen. Wellicht dat ik de film bij een latere herziening meer kan waarderen. Tarkovsky's stijlelement is in ieder geval alom aanwezig: eeuwig druppelend water.

Tijdens mijn eerste Tarkovsky dacht ik regelmatig: goh, die gast die Stalker heeft gemaakt heeft goed op zitten letten. Blijkt Stalker ook van Tarkovsky te zijn! Is het niet hilarisch? (Nee, dat valt wel mee.)

Ik vond het goed toeven in De Uitkijk, al was er een slapende man die af en toe vreemde klanken uitstiet. Dat paste er eigenlijk wel goed bij. Ik had de hele film geen idee waar ik naar zat te kijken en had best iets meer houvast gewild, maar uiteindelijk was het toch een prima ervaring. Wel is het jammer dat ik geen Russisch versta. Het viel niet mee om de ondertiteling te lezen en tegelijkertijd van de beelden te genieten. Zeker niet tijdens de poëtische voordrachten. Misschien waag ik mij ooit nog aan een cursusje. Maar eerst die cursus recensies afronden maar eens afronden, want dit lijkt weer nergens op.

De film heeft een wat surrealistische (en symbolische) en fragmentarische structuur waardoor de film tamelijk ondoorgrondelijk is maar elke scene is intrigerend en bijna iconisch in zijn beeld en wordt ondersteund door boeiende muziek/geluiden alsmede poëzie en andere diepzinnige gedachten. Dit is wat mij betreft de eerste echt goede film van Tarkovsky die als zodanig al veel lijkt op Stalker (1979) - MovieMeter.nl.

Afgezien van het autobiografische (waarnaar de titel van de film verwijst?) is de boodschap van de film mij niet helemaal duidelijk, al lijkt tijd een hoofdthema: de film toont herinneringen, familiegeschiedenissen en politieke geschiedenissen waarbij er ook het element van het blijvende en zelfs onsterfelijke is. Behalve de spiegel keren ook de natuurlijke elementen telkens terug zoals wind (de kracht van de natuur?), water (onder meer in de vorm van veel regen), vuur (onder meer in de vorm van branden) en aarde als we onder dat laatste de natuur of het huis kunnen verstaan: in de natuur of het (ouderlijk) huis zijn we gelukkig maar we zijn daarvan vervreemd waardoor we rusteloos, ongelukkig, gejaagd en zoekende ronddolen. Maar ik geef graag mijn interpretatie voor een betere…

Herzien maar nu in de grote zaal maar ondanks dat is mijn waardering voor deze film hetzelfde gebleven. Deze film wist mij opnieuw onvoldoende te boeien. Het is vanwege de soms schitterende beelden zoals de brandende hooischuur en de droomscène die mij deze film over het gemiddelde heen wisten te tillen. Maar nogmaals, Zerkalo blijft voor mij ook na herziening de minste film van Tarkovsky.

Met voorkennis is het heel makkelijk om te zeggen wat je gezien hebt, en om het dan te duiden. Maar eigenlijk had ik die voorkennis wel, maar weet nog niet wat ik vanavond in Concordia heb gezien.

Ik was er stil van, genoot enorm van de beeld/muziek pracht, had zeker het idee dat de gedichten enorm bijdragen aan de beleving, en dat je daarom de film nooit echt kunt beleven zonder goed Russisch te kennen, maar na al die dingen vond ik het een beleving.

Weet alleen niet hoe ik een beleving moet beoordelen. Ook dat is gewoon gevoel dus.

Andrei Tarkovsky maakt geen eenvoudige films. Mijn derde intussen en Andrey Rublev staat ook nog zeker op mijn verlanglijstje. Ook door deze Zerkalo heb ik me moeten doorheen worstelen. Ik hou wel van een filmuitdaging, maar hier ontging het me soms waar de film naartoe wou. Het betreft een persoonlijk werk van Tarkovsky, maar mist een duidelijk plot en uitgewerkte personages, bewust wellicht.

Sowieso wel enkele mooi beelden en shots zoals de brandende schuur, de weerspiegeling van de jonge dame als oude vrouw, enz ... Ook merkte ik in het huis in het begin van de film de filmposter van Andrey Rublev op, hehe.

Het is een film geworden vol herinneringen van Tarkovsky, zo blijkt, gekruid met poëtische bewoordingen en filosofische monologen. Technisch en qua montage wel knap. Denk bvb aan de dromerige scène in het begin van de film met de wandelende man en de opstekende wind dat door het gras waait. Een aantal bizarre scènes ook, ongemakkelijk en kunstig tegelijkertijd. Maar al bij al maakte het te weinig los bij mij. Wel een film om op terug te blikken en de mooie scènes in herinnering te brengen, maar als film zelf in zijn geheel, neen, dat net niet.

Amenra speelt The Mirror

Tarkovsky mag dan lastige, soms onbegrijpelijke films maken, toch gaat er een onweerstaanbare aantrekkingskracht van uit. Ook Zerkalo kent veel prachtige scene’s, en camerawerk van hoog niveau. Het is allemaal onvoorspelbaar, poëtisch en indringend. Unieke filmmaker met een tijdloos oeuvre.

Mijn vierde Tarkovsky. Ik had bij deze wel moeite met het loslaten van het idee dat de film een coherent verhaal zou moeten hebben. Gek, want ik heb wel al wat van Tarkovaky gezien. Misschien kijk ik toch teveel lineaire films of series de laatste tijd.

Enfin, gelukkig begreep ik na een tijdje dat ik hier niet moest gaan zoeken naar rechtlijnigheid. Na dat besef kon ik me laten meevoeren in een mengelmoes aan jeugdherinneringen (denk ik?). Ik vond hier denk ik ook de mooiste cinematografie die ik tot nu toe van Tarkovsky zag. Ook de muziek was mooi en sfeer verhogend. Deed me qua sfeer denken aan Lynch of Von Trier. Dat zijn dus dikke pluspunten.

Al met al dus een mooie film. Helaas heb ik toch wel wat moeite met Tarkovsky's langzame pacing en kon ik er aan het begin moeilijk inkomen. Kleine 4* voor nu.

Filmgedicht over heden en verleden, licht en duisternis, water en vuur, onsterfelijkheid en ziel/lichaam. Magnifiek de scene waarin de drukkerij centraal staat, de camera volgen, het zwart wit, de composities. Maar meer kan ik er niet uithalen. Ik stond er bij en keek er naar. Het fascineert mij wel, dit soort films. Ze weken interpretaties los. Is een spiegel een teletijdmachine naar het verleden of een reflectie van zijn hedendaags Russisch volk ? Soms lijkt de film een richting in te slaan die mijlenver van mijn verklaring staat 'die oorlogsfragmenten bv). Maar de dwingende beeldtaal van Tarkovsky laat mij niet los. De scene bv in het begin waar een wandelaar de weg vraagt aan Natalya die op een afsluiting zit. De man wil ook op de afsluiting zitten en het valt in elkaar. Op het einde is er een shot van die afsluiting, nog intact. Waarom ? Waar zijn we in tijd en ruimte ? Ik was in elk geval een beetje 'lost in space'.

Tegenwoordig is er met internet, bonus-features op DVD's (hoewel niet op míjn uitgave) en boeken van en over Tarkovski een overdaad aan informatie beschikbaar, maar toen ik deze film begin jaren 80 in een filmhuis voor het eerst zag (en toen de titel niet als Zerkalo maar nog als Serkalo werd weergegeven), was er noch vooraf noch achteraf ook maar enige externe bron om deze film te duiden. Toch was ik al onmiddellijk gegrepen door de onvoorstelbaar mooie beelden (het plafond waardoorheen het water in bakken naar beneden komt, de vrouw die in slow-motion haar haren wast, de lang aangehouden close-ups, de flits van een kip die door een ruit breekt, de vrouw die boven het bed zweeft), de zorgvuldige geluidsband (het ruisen van de wind in het hoge gras, het kraken van verse sneeuw onder laarzen) en de prachtige Margarita Terechova. Met name die beelden maakten diepe indruk: het leek wel alsof Tarkovski een onderbewuste wereld vorm gaf door het tonen van beelden en symbolen die misschien geen rationele samenhang hadden, maar die doordat ze waren ontsproten aan één (zíjn) brein (geest, hart) toch allemaal een unieke geldigheid en daardoor ook samenhang hadden. Jaren later lees ik dat het dus zou gaan om een man die vanaf zijn sterfbed terugkijkt op zijn leven, en hoewel ik daar op het einde van de film wel enig "bewijs" voor vind blijft de film ook zonder die plotmatige uitleg voor mij vooral een droomachtige ervaring die mij laat scheren langs andermans (Tarkovski's) onderbewustzijn. Bij deze filmmaker is dat altijd al meer dan genoeg.

Ik ben ondertussen al veel films gewoon na de vele jaren, maar misschien moet dit toch nog wat rijpen. Ik was niet echt mee. Een stijl apart natuurlijk, maar dit ligt te ver van mij. Maar Tarkovsky zorgt wel voor mooie beelden, zeker als het helemaal dromerig wordt. Op zich geen slechte film, maar helaas niet mijn ding. Misschien als ik dit later nog eens bekijk.

De deadline voor de Top 1000 is daar, dus dan nog even een film meepikken waarvan ik verwacht dat die wel eens in mijn persoonlijke top 500 kan belanden. Zerkalo had ik nog niet gezien, zo dacht ik. Oh, toch wel, 3,5 magere sterren, dat moet dan wel uit het pre-MM tijdperk komen...wacht, in 2018 gestemd? Vreemd, ik kan me er weinig van herinneren.

Dan toch maar aangezwengeld, en de eerste -schitterende- beelden kwamen me wel bekend voor, maar na een redelijk conventioneel begin met een dialoog waar enig hout van te snijden viel, begon iemand een gedicht te declameren. Twee keer teruggespoeld om dat beter tot me te nemen, daarna om vooral op de beelden te letten, waarna een reeks beelden volgt die op zichzelf staand soms prachtig waren, begeleid door mooie muziek bovendien, maar die geen verhaal vertelden. Opnieuw een gedicht van vader Tarkovsky, dit keer liet ik het maar.

Associatieve films, daarvoor moet ik in de stemming zijn, en dat was ik niet want ik bleef maar zoeken naar verbanden, proberen te doorzien met wie we nu te maken hadden, de moeder, ex-vrouw - was het wel logisch dat de ex-vrouw sprekend op de moeder leek? Uiteraard niet, maar we hebben te maken met herinneringen en die zijn notoir onbetrouwbaar- de documentaire beelden van soldaten, Chinezen (?) die het rode boekje omhoog houden, flashbacks naar kinderen die schietles krijgen- ondanks dat ik geregeld onder de indruk was van de krachtige beelden en muziek kreeg Zerkalo me maar niet mee, daar waar dat andere Tarkovsky's wel lukte.

Ik denk dat ik deze nog maar eens moet kijken, over nog eens 5 jaar wellicht, uitgerust en beter voorbereid. Want ik wil het toch graag "zien", licht-gefrustreerd dat beeldpoëzie kennelijk zo moeilijk aanslaat bij me (net als literaire poëzie trouwens).

Wat een film, prachtig geschoten. Jammer dat ik me op de een of andere manier niet zo 'verbonden' kon voelen met de hoofdrolspeelster...

Naar aanleiding van Zomergasten met Hoyte van Hoytema deze film gekeken. Het voordeel van een grote blu ray verzameling is dat hij reeds klaarstond in mijn kast.

Nu ben ik geen groot fan van Tarkovsky. Ik vind zijn films doorgaans te afstandelijk en lastig te doorgronden. Herken wel de poëtische schoonheid die ik bij vlagen ook wel kan waarderen, maar het raakt me zelden.

Deze Zerkalo kon me dan ook niet erg boeien. Dat is dan wel weer jammer, want kan me voorstellen dat het erg mooie cinema is, als je er wel ik mee kunt gaan.

Maar goed, ik blijf het proberen, intrigreren doet het wel.

3*

Blijkbaar een autobiografische film waarin de filmmaker terugblikt op zijn jeugd in de jaren dertig, de oorlogsjaren en de jaren zestig, zeventig. Alles wat je ziet in de film had enige betekenis in het leven van Tarkovsky. Tja voor de maker leuk... mijmeren over vroeger en nostalgische herinnering ophalen maar mij als kijker boeit het totaal niet. Al heel gauw keek ik ongeïnteresseerd naar al die verschillende niet-chronologisce tijdlijnen. In een willekeurige volgorde worden kindsoldaten in opleiding, een oude bos-hut, vrouwen in een drukkerij, Russische oorlogsfoto's, gesprekken tussen mensen en een voortdurend rouwende moeder getoond, soms afgewisseld door diverse archiefbeelden van politiek-historische gebeurtenissen. Meerdere van die scènes waren ook voorzien van een voice-over die gedichten voorlas. Soms was er een leuk visueel beeld te ontdekken maar de ongeveer 100 minuten duurde een eeuwigheid. Deze filmische poëzie zal best artistiek verantwoord zijn maar daar heb ik vermoedelijk de hersencapaciteit niet voor want ik ervaarde alleen verveling Menigmaal las ik dat je de film meerdere keren moet bekijken maar ik weet niet wat er moet gebeuren om ervoor te zorgen dat ik dit nog een keer wil zien.

Deze film heeft geen gebruikelijke verhaallijn maar volgt een stroom van non-liniaire herinneringen van een stervende man. Hij, de verteller die buiten beeld blijft, is echter niet succesvol als zoon en echtgenoot. Zijn kinderen missen een man, een vader. We zien hem alleen als kind tijdens de oorlog als hij zes en dan als hij twaalf is. Relaties zijn verbroken en de verteller wil ze vernieuwen maar is niet in staat ze te herstellen.

“In interviews and his journal, Tarkovsky expressed his frustrations about viewers who complained that the film was “difficult”. There is a famous anecdote where the filmmaker recalls one particularly heated debate after a screening of Mirror. Intellectuals were busy dissecting the dense themes and the complex narrative techniques, unable to reach a consensus on the film’s meaning. The cleaning woman who was tasked with kicking them out of the screening room grew impatient with their digressions. Since she had watched the film earlier, she gave her opinion in order to stop the endless discussion: “Everything is quite simple, someone fell ill and was afraid of dying. He remembered, all of a sudden, all the pain he’d inflicted on others, and he wanted to atone for it, to ask to be pardoned.” Tarkovsky was stunned that she had grasped the central theme of his masterpiece.”

De film speelt zich af in drie verschillende tijdperken: voor de oorlog (jaren 1930), oorlogstijd en na de oorlog (jaren 1960). Hij kan worden onderverdeeld in veertien secties, elk in een of meer van deze tijdperken. Hier volgt een opsomming van de secties met vermelding van het tijdperk en een beknopte beschrijving van de inhoud van de sectie:

1. Na de oorlog. De film begint met Ignat die de televisie aanzet. Het programma toont een therapeut die een jongeman behandelt die stottert. Daarna volgen de credits. Muziek: J.S. Bach, Das Orgelbüchlein Nr. 16, "Das alte Jahr vergangen ist" (Het oude jaar is nu voorbij).

2. Voor de oorlog. Aan de rand van een veld ontmoeten Maria en een passerende dokter (Anatoly Solonitsyn) elkaar en hebben een gesprek. Voice-over van de verteller (Innokenti Smoktunovsky), die duidelijk de protagonist Aleksei is (hij spreekt in de eerste persoon meervoud, "we"). Arseni Tarkovsky's gedicht, voorgelezen door de dichter. Maria met de kinderen, Alyosha en Marina, in de datsja. Maria en de kinderen gaan naar buiten om de brandende schuur te zien.

3. Voor de oorlog. Nachtelijke interieurscènes. Maria wast haar haar met hulp van haar man (Oleg Yankovsky). Maria jong/Maria oud [Maria Ivanovna Vishniakova (Tarkovskaya)] kijkt in de spiegel .

4. Na de oorlog. Telefoongesprek tussen Aleksei en zijn moeder, Maria.

5. Voor de oorlog. Het incident in de drukkerij. (Maria denkt dat ze een drukfout heeft gemaakt, "Shralin" - slang voor "ontlasting" - in plaats van "Stalin"). Lisa (Alla Demidova), de vriendin van Maria, zegt dat ze haar doet denken aan Maria Timofeyevna (de zus van Kapitein Lebyadkin in Dostojevski's De demonen), wat leidt tot verwijten van Lisa.

6. Oorlogstijd. Natalya en haar man hebben ruzie. Ignat kijkt naar de Spaanse huurders. Archiefbeelden van de Spaanse Burgeroorlog. Kinderen worden geëvacueerd. Een stratosferische ballonreis gemaakt door een Koerdische luchtvaarder in 1937. Muziek: Pergolesi, Stabat Mater, nr. 12: "Quando corpus morietur fac ut animae donetur paradisi glori." (Als mijn lichaam hier vergaat, moge mijn ziel Uw goedheid prijzen, veilig in het paradijs bij U). Een ticker tape-parade.

7. Na de oorlog. Ignat bladert door een boek van Leonardo da Vinci. Natalya laat haar tas vallen. Ignat leest de brief van Pushkin aan Chaadayev (19 oktober 1836) voor twee onbekende vrouwen, waarvan er één lijkt te zijn gemodelleerd naar de dichteres Anna Akhmatova (1898-1966). Ignat doet de deur open. Ignat en zijn vader praten aan de telefoon.

8. Oorlogstijd. Aleksei kijkt naar het roodharige meisje (Olga Kizilova). Muziek: Purcell, uit The Indian Queen, Act IV, "They tell us that your mighty powers." Instructie op het schietterrein waar een opstandige Asafyev, een oorlogswees, steeds fouten maakt. Oorlogsbeelden van soldaten die lading lossen. Asafyev loopt na het schietterrein een besneeuwde heuvel op. Oorlogsbeelden van de oversteek van het Sivash-meer in de Krim. Gedicht van Arseni Tarkovsky, voorgelezen door de dichter. Oorlogsbeelden van Russische tanks bij de bevrijding van Praag, dode soldaten, artilleriebatterijen, de Bikini-atoomtest (1946). Asafyev stopt boven op de heuvel en een vogel landt op zijn hoofd, waarna hij hem in zijn hand neemt. Chinese menigte, het Sovjet-Chinese conflict op Damansky Island in 1969.

9. Oorlogstijd. Maria vertrekt met haar man naar de oorlog. Kinderen spelen buiten en maken ruzie. De vader met de kinderen. Muziek: J.S.Bach: Matthäus Passion, Recitatief: "Und siehe da! Der Vorhang im Tempel..." (En zie daar! Het voorhangsel in de tempel...). Overgang naar een schilderij van een Maria-lookalike, "Genevra de Benci" (ca. 1470), door Leonardo da Vinci.

10. Na de oorlog. Natalya en haar man hebben opnieuw ruzie.

11. Voor de oorlog. De datsja, Maria, de kinderen op een mat, met voice-over van Aleksei. Tuinscène met de kinderen.

12. Oorlogstijd/Na de oorlog. Maria en Alyosha bezoeken haar buurvrouw, Nadezhda (Larisa Tarkovskaya), om haar een paar oorbellen te verkopen. Levitatiescène. Maria als oude vrouw met de kinderen (droom). Gedicht van Arseni Tarkovsky, voorgelezen door de dichter.

13. Na de oorlog. Aleksei (verteller) op zijn sterfbed (hoewel we zijn hoofd nooit zien), bijgestaan door een dokter en de twee vrouwen uit de scène waarin Pushkins brief wordt voorgelezen (Sectie 7). Aleksei reikt naar en houdt een vogel in zijn hand.

14 . Voor de oorlog. Maria en haar echtgenoot. Muziek vervaagt in, het openingsnummer van J.S. Bach's St. Johannespassie: "Herr, unser Herrscher, dessen Ruhm in allen Landen herrlich ist!" (Heer, onze Heerser, wiens glorie in elk land prachtig is!). Maria oud, met de jonge Alyosha en zijn zus, en Maria jong, kort in de achtergrond (droom).