Dekalog, Dwa (1988)

Zo lastig is het toch niet? De dokter zegt 'ik heb mij eigen god' De vrouw antwoord; 'een private god?' Dat is natuurlijk de achilleshiel van de film. De scene waarna hij liegt over de progressie van haar man, wordt hij zelfs als een soort duivel afgebeeld. Hoe hij gestraft wordt (wat volgens mij niet het belangrijkste is van Dekalog) is natuurlijk indirect.

Sterke film vooral in de tweede helft. Maar goed dat het niet te lang duurt (gezien de speelduur ook) voordat de veel betere tweede helft begint. Wat traag, maar alweer erg boeiende thematiek. 3,5 sterren. Komende 8 weken, nog elke week een dekalog te gaan! Je kan het nog maar tegoed hebben.

Ik sluit me hier eigenlijk wel bij aan. Echt oninteressant is het allemaal niet, maar Kieślowski grijpt nergens echt naar de keel. Zijn personages zijn daarvoor te steriel, ze blijven, wat mij betreft, te onbewogen onder hun dagelijkse beslommeringen. Dat begrijp ik onder wat BASWAS met de (gevaarlijke) term "gedateerd" aanduidt.

Bovendien is de link met het gebod wel degelijk nogal vergezocht. Het biedt een waaier aan mogelijkheden dat Kieślowski de klemtoon verlegt naar menselijke dilemma's, en zo God naar de achtergrond doet verdwijnen, maar net als in deel 1 mis ik diepgang. In zijn 50 minuten wil de cineast het schijnbaar zo minimalistisch mogelijk houden, maar vreemd genoeg bevordert dat de inleving met de personages helemaal niet.

Toch heeft de 2e dekaloog ook zijn positieve kanten: de muziek blijft van een hoogstaand niveau, en wordt door Kieślowski meesterlijk ingepast. Ook de finale, met de wesp die uit het glas probeert te ontsnappen, kruipt de kijker in enkele seconden tijd dicht op de huid: een prachtige metafoor voor Andrzej die de glibberige handen van de dood van zich af schudt.
Kieślowski blijft dus boeien, maar echt overtuigd ben ik nog steeds niet. Op naar de volgende 'Dekalog'!
2,5*

Volgens mij is het niet zo dat elk deel gekoppeld is aan het gebod met hetzelfde cijfer. Misschien door zelf na te denken valt er aan een deel uit de Dekaloog een gebod te koppelen, maar dat moet je zelf doen. Het was Kieslowski in deze serie niet erom te doen dat hij elk gebod op een sluitende manier aan zijn publiek zou gaan uitleggen volgens mij. Hij creeert een situatie, het is aan de kijker om binnen zijn of haar ethiek hierover na te denken. Eigenlijk wordt de kijker uitgenodigd om na te denken over de functie van ethiek in zijn leven, en over de geldigheid van een verworven denkbeeld in het algemeen. Dit is dus geen vermaak, maar een stimulans om te filosoferen, als je je hier niet van bewust bent kan het inderdaad nogal tegenvallen, de film valt niet op zich te beoordelen

De manier waarop jij het ziet is best interessant, maar zelfs als "stimulans" vind ik de 'Dekalog' nogal tegenvallen: Kieślowski reikt immers slechts dat verhaaltje aan, zonder filosofische franjes.

De kijker moet, zoals ik jou woorden interpreteer, initieel willen filosoferen, vooraleer de 'Dekalog' naar waarde te kunnen schatten. De stimulans moet dus uitgaan van de kijker, en zit niet in de film verweven.

Maar...ik ben aan het muggenziften.

Een complexer verhaal dan deel één. Weer prachtig verfilmd en gespeeld. Net niet genoeg voor een 4.

De tweede keer deze blonde man (passant) met een expressief gezicht. Het moment van de film.

Sfeervolle short story over een verrijzenis. Hij is dokter. Zij musicant. Beiden leven een individualstisch modern leven ver van de collectieve moederkerk. Zij overtreedt meer dan 1 gebod. Hij is meer agnost al heeft hij een persoonlijke god. Zij bevindt zich in een vacuüm: kiezen tussen leven of dood en speculeren op de dood van haar man. Haar ongelovig egocentrisme dwingt de arts tot een keuze. Zij speculeert, kwaadaardig, dat hij door haar keuze in gewetensnood moet komen. Hij zweert bij zijn diagnose. maar een medisch wonder is nooit uit te sluiten..

Gods Naam wordt volgens in dit parabel gesuggereerde Christelijke moraal door beide hoofdpersonen geschonden. Geloof leeft bij een( medisch) wonder.....

Veel Christelijke thema's komen samen in dit kort verhaal.
Kieslowsky:

"DEKALOOG is een poging om tien verhalen over tien, twintig personages te vertellen. Mensen die in de problemen graakt zijn vanwege nou net precies die ene omstandigheid en niks anders. Situaties die verzonnen zijn, maar in ieders leven kunnen voorkomen. Waarbij de mensen plotseling begrijpen, dat ze steeds in een kring ronddraaien, dat ze niet bereiken wat ze willen bereiken. We zijn te egoïstisch geworden. Bijna alles draait om onszelf en ons eigen behoeftes. Het lijkt er bijna op, alsof alles en iedereen naar de achtergrond is gedrongen. Voor hen, die onze naasten zijn, hebben we meestal wel aardig wat over. Maar als we alles voor ze gedaan hebben, moeten we constateren, dat we geen energie of tijd gehad hebben, om een arm om ze heen te slaan en een aardig of vriendelijk woord te zeggen. Voor gevoelens en hartstocht hebben we geen tijd meer, en daar ligt het werkelijke probleem. Het leven glijdt ons door de vingers."

[i]Ïk geloof dat ieder leven het waard is om zeer precies te worden onderzocht. Elk leven heeft zijn geheimen en drama's. De mensen praten niet over hun leven, uit verlegenheid. Ze willen niet altijd maar oude wonden openrijten of ze zijn bang sentimentel of oud te lijken. daarom zou elke film om te beginnen de indruk moeten wekken, dat het hoofdpersonage toevallig door de camera gevangen is"

"Ik geloof wel degelijk dart er een absolute toetsteen bestaat. Maar ik geloof daarbij eerder aan de God uit het Oude Testament, dan aan de Nieuwtestamentische God. De God uit het oude Testament is streng en wreed. Een God die niets vergeeft en meedogenloos gehoorzaamd aan zijn geboden eist. De God uit het Nieuwe Testament is heel genadig, een goedhartige oude man met een witte baard, die alles vergeeft. De God van het Oude Testaament geeft ons veel vrijheid en verantwoordelijkheid, houdt in de gaten hoe wij daarmee omgaan en uiteindelijk beloont of staft hij ons. Smeken of vergeven is er niet bij. Dat is consequent, absoluut en duidelijk. Dat is het principe van een absolute toetssteen. Heel nuttig voor iemand zoa;s ik, die zoekende is, die het ook niet allemaal precies weet"'
(Krzysztof Kieslowsky, in het boekje bij de verzamelbox van DEKALOOG, pag: 6 en 7, vert. Reiner Niehoff, Moskwood Media)

Verlangen naar 'Gods Bevel' zit in de strenge observatie van de twee personages en het opbouw van het verhaal. Maar vergis je niet alles speelt zich onderhuids en subtiel af. Het zit hem in de kleine bijna vanzelfsprekende dingen. (de Wesp!) De moraal blijkt past echt op het eind. De personages worden niet direct moralistisch veroordeeld maar door de voortgang van de gebeurtenissen uiteindelijk op hun (Oud Testamentische) plaats gezet. De vruchten van "Boom des Levens" en "Boom der Kennis" worden met Gods beslissende zwaard verdedigd...zoals Genesis 'ons' leert.

Door het realisme en haarscherpe spel en sfeer (muziek!) is het een film die, als Christelijke Parabel, veel meer verdiend dan het stempel: "wegwerpprodukt".

Interessante quote van Kieslowski die NarcissusBladsp. hierboven aanhaalt. Kennelijk is Kieslowski dus meer een liefhebber van de God uit het oude testament. Laat ik zeggen dat ik het niet bepaald met hem eens ben, want in die verhalen zou ik God allereerst omschrijven als een soort wrede dictator (een beschrijving waar ik waarschijnlijk geen gelovige blij mee maak). Laat dat nou net mijn kritiek zijn op de eerste Dekalog: God, als die er werkelijk is in dat verhaal, handelt te hard. Ik kan weinig met dergelijke visies. Hopelijk gaat dat niet tegenstaan in de rest van de Dekalogen.

In deel 2 was God nergens te bekennen. Ik wist vooraf niet om welk gebod het ging en toen ik er zojuist achterkwam was ik nog niet veel wijzer. Ik denk dat ik nu wel snap in welk opzicht dit ging over het verkeerd gebruiken van de naam van God. De dokter mag geen Godsoordeel voeren (voor God spelen is Gods naam nogal verkeerd gebruiken) en hij doet dit dan ook niet, maar liegt in plaats daarvan. De vrouw wordt er wellicht niet gelukkiger van, maar de dokter redt wel twee mensenlevens. Best een interessante invalshoek en het eindigt niet met een straf. Maar verder is dit wel een erg droge film. Het duurt een hele tijd voordat het eindelijk lijkt te beginnen en het wil maar nooit écht op gang komen. De personages zijn weinig boeiend en het geheel voelt te koud en afstandelijk aan. Gelukkig is er één grootse scène en dat is die waarin die wesp het glas limonade uitklimt. Een simpele metafoor voor onwaarschijnlijke wederopstanding, maar erg mooi uitgevoerd. Het redt de film een beetje.
2,5*

P.S. IMDb plaats Dekalog niet meer als tien aparte films op de site, maar nu als één film, of eigenlijk een tv-serie. Gaat MovieMeter het voorbeeld volgen?

Ik geloof niet in een goddelijke toetsteen, maar zoals Kieslowski ze in de eerste twee film uitwerkt vind ik bijzonder mooi en sfeervol gedaan. The One Ring noemt de personages weinig boeiend kil en afstandelijk.....maar die onderhuidse spanning tussen de twee personages is juist voor mij daarom boeiend: zeker als je in je achterhoofd de Christelijke waarden houdt.... (waar je niet mee eens hoeft te zijn).

Ironie is, zonder Kieslowski dat lijkt te bedoelen, dat de regisseur de eigenlijke God is als strenge observator en heerser van het plot.

Ik hoop dat MovieMeter het zo laat....het zijn afzonderlijke films ondanks de overkoepelende thematiek.

Het tweede deel uit de Dekalogreeks is toch wel een stuk minder dan zijn voorganger. Het verhaaltje is iets minder boeiend en Kieslowski brengt het ook allemaal net wat minder over. De film komt ook wat langzaam op gang deze keer. Het acteerwerk is verder wel goed, vooral de dokter speelt overtuigend. De laatste 5 minuten zijn overigens ook erg sterk en zorgen ervoor dat het slechts een krappe onvoldoende wordt, i.p.v. een wat dikkere. Erg mooi om te zien hoe de man uiteindelijk weer ontwaakt, terwijl de vwesp in het glas met de limonade bezig is. Vooral de stilte is mooi en de beeldtaal zegt dan ook meer dan genoeg. Hopelijk is deel drie weer een stukje beter.

2,5*

Iemand?

De dokter hield in ieder geval van dezelfde soort muziek, daarom was hij ook in haar concert geinteresseerd.

De andere vragen kan ik ook niet duidelijk beantwoorden, dat blijft enigszins vaag moet ik toegeven.

Baggerman mist de Katholieke pointe van deze dekalogische parabel. Zijn paraktische vragen gaan veelal voorbij aan de Christelijke dilemma's: het gaat om de gewetensvragen van beide hoofdpersonen. Zo doet b.v. de aard van de ziekte niet direct ter zake. De ernst van de kwaal is wel van belang....

Miischien is de Christelijke spanning vooral daarom onderhuids gezien het tijdstip waarop deze film gemaakt is: voor de val van de muur. Maar voor mij is juist dat het aantrekkelijke ervan.

Hoewel het verhaal mij iets minder in de ban hield dan deel 1, toch weer een uiterst sterk Dekaloog episode. Langzaam komen de ontwikkelingen die de personages meemaken op gang en tegen het einde worden met enkele wonderschone shots de dilemma's steeds krachtiger duidelijk.

Redelijk opvolger, maar toch wat minder dan het eerste deel. Vooral omdat de euthanasie/abortus kwestie voor mij gevoelsmatig te gedateerd is. Heb wat dat betreft allang een standpunt verworven en wist mij dus niet zo te beroeren. Kieslowski doet er ook iets te lang over to the point te komen. Bardini is geweldig.

Ondanks de mooie symbolische kracht van het verhaal toch op elk vlak iets minder dan het eerste deel. Vooral omdat het muzikaal minder is en het verhaaltje wat minder weet te pakken.

3.5*

En alweer verbaas ik me over het gebrek aan kennis hier. Het antwoord op bovenstaande vraag zit hem niet alleen in het verzwijgen / liegen / manipuleren of dat de dokter zijn eigen schepper heeft maar vooral in het feit dat zij hem vraagt te zweren. Dat kan en mag absoluut niet.

Lees dit even door:
Overigens liep de 'Beschermengel' uit het vorige deel zwijgzaam rond in het ziekenhuis.

Uh.... je quote een bericht van me dat ik 14 (!) jaren geleden op MM heb gezet net na afloop van de film. No offense; het zal allemaal wel. Op Dekalog I na, heb ik geen enkele film uit die reeks herzien. En ik kan me ook niet voor de geest halen hoe en waarom die films een connectie met een bepaald gebod hebben

Je zou zo maar in alles gelijk kunnen hebben, maar ik ga me echt niet meer in de materie verdiepen.

Je begon er als eerste over dus het leek me wel gepast om jou te quoten. Vandaar.

De kern van de film was voor mij: gij zult uw specialist niet tot god maken. En zo zit je wel degelijk ook op de nek van dat tweede gebod. Zij vertrouwt haar arts op haar woord en vraagt hem inderdaad te zweren.Dat aardse vertrouwen vindt uiteraard geen doorgang - het maakt de film an sich functioneel voorspelbaar.