Le Charme Discret de la Bourgeoisie (1972)

Deze en Los Olvidados (van de 5 die ik gezien heb)

Dit was mijn eerste Buñuel (de verrassende groente van vandaag) en wat mij betreft niet mijn laatste. Hij zet een fijne absurde sfeer neer die hij naarmate de film vordert steeds iets verder opschroeft, zonder het al te bont te maken. De humor is subtiel en niet bepaald hilarisch, als een soort Wim T. Schippers light. Ik heb maar een paar keer gegrinnikt. Toch had ik de hele tijd het idee naar iets zeer grappigs te kijken. Verwarrend.

Dromen zijn doorgaans een zwaktebod ('het was maar een droom', zucht) maar op dat punt gaat Buñuel zo ver over de top dat het eerder een aanklacht tegen dat trucje lijkt dan op het gebruiken van het trucje zelf. Die vorige zin loopt niet echt lekker. Mijn excuses. Hoe dan ook, dat dromengedoe leek haast een piss-take op Inception. En dat terwijl die film pas 38 jaar later verscheen. Knap hoor.

Machtige mannetjes, hun eega's die blasé het wereldleed aanschouwen en een priester die het hogere graag verruilt voor wieden en snoeien als tuinman. 'Le Charme Discret de la Bourgeoisie' (1972) is surrealistische droogkloterij waar de geprivilegieerde upperclass gevangen zit in elkaars nachtmerrie om elk moment blootgelegd te worden in hun ontstellende hypocrisie. Of het de ambassadeur is van een Zuid-Amerikaanse dictatuur die mensenrechtenschendingen en corruptieschandalen weg lacht, terwijl hij peentjes zweet om de guerrilla-groepering die het op zijn leven voorzien heeft. Of de Franse consul en zijn vrouw die liever nog even hun woest-erotische vrijage afmaken, terwijl de andere gasten al voor de deur staan voor hun geplande etentje. Of de priester/tuinman voor wie de heilige sacramenten iets zijn om routineus af te leggen, maar niet in de weg komen van zijn aardse wraakzucht.

Maar het mooiste zijn de ogenschijnlijk willekeurige momenten dat 'gewone soldaten' hun innerlijke angsten delen met deze club geprivilegieerden. Niet direct passend bij de kluchtige hoofdlijn, maar als een theatrale terzijde waar spookverschijningen en vadermoorden hun wankele gemoed tormenteren. Niet dat het deze upperclass verder erg interesseert, of dan vooral als vrolijke terzijde bij de dis terwijl op de achtergrond al de oorlogsgeluiden klinken van mensenlevens die tegelijkertijd verkwist worden. Met het surrealisme in 'Le Charme Discret de la Bourgeoisie' (1972) weet Luis Buñuel de menselijke absurditeit te verbeelden van een politieke elite die haar eigen spelregels verzint om zich afzijdig te kunnen houden voor de consequenties van wat ze eigenlijk met elkaar doen. Al zijn ze op een bepaalde manier slachtoffers van zichzelf, want diep van binnen vrezen ze die ontmanteling van hun eigen nikserigheid.

De tweede droomscène, tegen dat decor van die die lege stad: je ontmoet oude bekenden, je moeder, even later ben je naar hen op zoek, maar ze zijn weg, onvindbaar, als in een droom. Huiveringwekkend écht...

Een ongrijpbare en fascinerende film, met niets te vergelijken. Weet niet hoe vaak ik hem al gezien heb. En dan ook nog Stéphane Audran... 4 sterren zijn dan altijd gegarandeerd bij mij.

Random is hier toch wel het kernwoord. Een film met de ene random gebeurtenis na de andere, alleen bijeen gehouden door een aaneenschakeling van (pogingen tot) etentjes en drankjes. In het begin is het gek, daarna beetje irritant, daarna pak je het absurdistische ervan meer op. Er zitten zeker geinige momenten/grappen in, maar het is toch echt teveel los zand (ook de droomsequences voelen goedkoop) om het een goede en onderhoudende film te maken. Acteerwerk ook erg houterig, maar weet niet of dat de tand des tands is, bewust of oprecht matig.

Mja, Bunuel moet je toch enigszins liggen. Erg aparte regisseur van wat ik al van hem zag. Heeft er ook een lange filmcarrière opzitten en de linken met surrealist Salvador Dali zijn soms niet ver weg. Ook hier in deze film is bij momenten een bevreemdende ervaring van surrealisme en droomwanen.

Centraal staat wel steeds een diner van een zestal personen. Vaak in een andere setting en telkens met andere bizarre gebeurtenissen. Eens humoristisch, dan weer serieuzer of warrig. Fragmentarisch ook, maar dan ook weer verbindend, maar een echt plot kon ik er toch niet uit opmaken.

Maar er zaten zeker meer dan geslaagde stukken in. Diegene die het me het best bijblijven zijn toch de toneelscène, de combi restaurant-wakeruimte en de moordende priester.

Op papier zou dit helemaal een film voor mij moeten zijn, maar het viel me nogal tegen. Het is dan wel een komedie, maar ik heb er bijna niet om kunnen lachen.

In het begin vond ik het nog wel interessant en vermakelijk, maar gaandeweg werd de film steeds minder boeiend voor mij. Voor de losse sketches kan gelden; het geheel is meer dan de som der delen, maar die vlieger gaat hier niet op. Dat diner op het podium vind ik wel een originele vondst, maar daar werd verder veel te weinig mee gedaan.

Ook de scène met het leger is wel interessant, maar ook die scène is voorbij voor je het weet.

Ik vind de personages te oninteressant en te nietszeggend. Die pastoor / tuinman is een vaag mannetje.

Ik ben fan van Stéphane Audran, maar ook zij kan deze film niet redden. Ik kom niet verder dan 2*

Le Fantôme de la Liberté vind ik wel goed. Die heeft een soortgelijke opzet, maar die is veel boeiender.

Vanaf 13 februari 2025 in de bioscoop (Odyssey Classics, re-release)

De film gaat over drie echtparen die voortdurend afspreken om met elkaar te eten, maar er komt telkens iets tussen – eerst misverstanden, maar daarna vooral dromen en plotuitstapjes die hun corruptie tonen terwijl maoïstische rebellen het gemunt hebben op de ambassadeur van Marinda (welk fictief land me herinnert aan het lied Deutschland Kommt Gebräunt Zurück van de meest geniale popgroep die niemand kent: Palais Schaumburg), het leger in en uit loopt en een priester de tuinman wil worden. Het ‘surrealisme’ van Buñuel – de film zit vol Freudiaanse elementen als misverstanden, dromen (zelfs dromen in dromen) en oudermoord – zal vol betekenis zitten, maar ik heb er niet veel ‘dieps’ uit kunnen halen; het verhaal zelf is niet erg interessant of het interessante moet juist zijn dat het plot nergens toe leidt en er hooguit een soort eindeloze running gags zijn en de film bovenal zelf de onlogische droomlogica volgt hetgeen het plot vaak wat absurdistisch maakt.

Op momenten erg geestig, op andere momenten niets meer dan een flauwe glimlach en niet elke scène werkt even goed. Gewoon een leuke verzameling sketches waarin dat dromerige en surrealistische me minder deed maar de absurde humor die volstrekt serieus en met stijf smoelwerk wordt gebracht (zo moet dat ook trouwens) werkte wel. En sommige sketches zijn gewoon sterk en blijven bij. Visueel niet heel boeiend verder maar ook niet lelijk. 3,5*.

Qua vorm veel speelser en vrijer dan Tristana en Belle de Jour. Bunuel laat een normaal verhaalverloop lopen en bout een film rondom het gegeven dat een aantal echtparen steeds met elkaar willen eten, maar telkens lukt het niet. Door misverstanden, doordat ze elkaar mislopen en uiteindelijk worden de redenen steeds meer bizar en kijken me naar dromen en dromen in dromen. Vooral vrolijk en absurd (een drama is dit echt niet) en eigenzinnig. Je ziet zijn invloed later in van alles terug. Van Monty Python tot Quentin Dupieux,