Stranger Than Paradise (1984)

Als één film voor mij de perfectie van schoonheid en eenvoud benaderd, is deze het wel. Zo diep menselijk, tragi-komisch op zijn best, gelijk het leven zelf.

Kan het nog mooier? Vast.

Dit is echter de laatste mening die ik nog geef op deze site. Het was me een waarlijk genoegen.

De cirkel is rond. De aftiteling loopt. Tot zapps, wie weet....

Ehm oke. De cirkel kan maar rond zijn.

Jazeker, toch weer een fijne film van Jarmush hoor. 1 keer heeft de beste man me teleurgesteld, maar verder kan ik altijd prima genieten van z'n films. 'Stranger Than Paradise' is best een bijzondere prent.

Eigenlijk heb ik de gehele speelduur geboeid zitten kijken - en dat terwijl er niet eens zoveel gebeurt. Een potje kaarten, wat autorijden, tv kijken, wat roken, gokken en even bij Tante op bezoek. Ze zien wel wat de dag brengt. Naar het einde toe wordt de film steeds sterker. Het daadwerkelijke einde zelf is fantastisch.

Eva komt terug, dat weten we zeker. Willie lijkt op het vliegtuig gestapt te zijn en Eddie lijkt terug naar huis te gaan. Prachtig, heb met een grote glimlach naar het slot gekeken. Fijne film, sfeervol, mooi geschoten beelden, leuke muziek en totaal niet saai. In tegenstelling tot de levens van de personages. Ja, leuk.

Beetje zuipen, beetje gokken, veel meer doen de twee vrienden Eddie en Willie in New York niet. De verveling wordt zelfs niet doorbroken wanneer een nichtje van één van hen uit Boedapest komt. Zij is op doorreis naar haar tante in Cleveland en heeft daar tenminste een baantje, maar ook dat is zo saai als wat. Samen met zijn drieën proberen ze de sleur te doorbreken en naar Florida te gaan en kijken of dat nog wat is.

Die films van Jim Jarmusch mag ik wel. Hij weet altijd er altijd iets heel droogkloterigs van te maken en dit keer is dat extra knap omdat de hele film iets lethargisch over zich heen heeft. Er gebeurt namelijk erg weinig en het is ook heel minimalistisch gefilmd, maar toch blijft het boeiend door de grappige dialogen en situaties. Dikke 4 sterren dus!

Een zeer goede film. Film die je in al z'n eenvoud raakt.

Psst voor nog geen 11 euro incl verzendkosten te koop en MET nederlandse ondertiteling:

En met down by lawn en mystery train.

Daar wordt je blij van.

Dodax.nl | Jim Jarmusch, 3 DVDs (englisches OmU). Vol.1 - Jim Jarmusch (Erzählende Literatur)

Jim Jarmusch is qua stijl in zijn films al die jaren niets veranderd. Net zoals bij zijn laatste film Paterson gaat het ook in deze tweede film eigenlijk nergens over. Het gaat eigenlijk niet meer dan over allerlei kleine onbeduidende dingetjes maar Jarmusch weet het allemaal wel heel mooi te brengen. Daarom mag ik de films van deze regisseur ook graag bekijken. Binnenkort ook maar eens Dawn by Law gaan zien dat deel uitmaakt van het retrospectief van Jim Jarmusch in arthouse Lux in Nijmegen.

3.5*

Film over dagelijkse nietsnutterij, verveling, onverschilligheid en van mensen die elkaar niet echt raken.

Mooi en bizarre in zijn eenvoud en niettegenstaande er niets te beleven valt, geen film waarbij ge naar het einde snakt.

Gisteren vond ik het weer eens tijd voor een onafhankelijke film. Het werd Stranger Than Paradise (1984) van de Amerikaanse regisseur Jim Jarmusch. Zijn debuutfilm, als je tenminste zijn vroege, obscure probeersels even niet meetelt.

Het verhaal gaat over de Hongaarse immigrant Willie, die woont in een flatje in New York. Op een dag krijgt hij bezoek krijgt van zijn nicht, en zij besluit om een tijdje te blijven. Vervolgens komt ook ene Eddie opdagen, een goede vriend van Willie. Na een tijdje reizen ze samen naar Cleveland om een tante te bezoeken en daar hangen ze vervolgens een tijdje rond. Uiteindelijk gaan ze met z’n drieën naar Florida om daar een poosje te zuipen, te gokken en van het mooie weer te genieten.

Meer gebeurt er eigenlijk niet, en ik kan dan ook niet zeggen dat er sprake is van een film waarbij je steeds op het puntje van je stoel zit. Het is echter allemaal zo mooi traag en sfeervol gefilmd, en de personages nemen je echt mee tijdens hun alledaagse belevenissen. De film is opgenomen in sfeervol zwart-wit, vaak gefilmd vanuit een eenvoudige locatie en iedere keer als een scène eindigt wordt het beeld zwart. Dat is wel even wennen in een tijd waarin we gewend zijn snel bewegende beelden te zien met veel kleur en een flitsende montage.

In de film wordt veel gebruik gemaakt van het nummer ‘I Put a Spell on You’ van Screamin’ Jay Hawkins; het is in totaal op wel vier of vijf momenten te horen in de film. Het nummer past perfect in de film en is erg bevorderlijk voor de sfeer.

Dit was de eerste Jarmusch-film die ik zag, en het beviel me dus uitstekend. Ik ben erg benieuwd naar de rest van zijn werk. Vier sterren voor nu, met kans op nog een halfje verhoging na eventuele herziening. 4*

Jim Jarmusch maakt keer op keer goede films.

Die films van Jarmusch blijven aangenaam kijkvoer. Natuurlijk erg simpel van opzet op alle vlak, maar daar haalt Stranger than Paradise net zijn charme uit. Lijkt wel op een schoolproject met de scènes die telkens onderbroken worden door enkele seconden zwart beeld.

Jarmusch toont de melting pot die Amerika is; aan rondzwervende bohemiens geen gebrek in zijn films. Een Hongaar, Willie, die zijn roots verloochent en zichzelf als op en top Amerikaan beschouwt, krijgt bezoek van zijn nichtje Eva die uit Boedapest overkomt. Ze wil daarna verdertrekken naar Cleveland bij een oude tante. Willie en zijn vriend Eddie gaan wat later on the road om haar op te zoeken, en het huiskamersfeertje van het begin wordt een roadmovie. De film kent enkele grappige momenten (de bioscoopscène bvb). Leuk? jazeker!

Stranger Than Paradise vertelt niet echt een verhaal. Er gebeurt niet veel. Toch is het een intrigerende film. Humoristisch zelfs. Intrigerend is ie omdat er weinig tot niets gebeurt. Voor de humor geldt hetzelfde. De humor ontstaat uit het feit dat er weinig of niets gebeurt. En niets of weinig betekent in deze film dat drie jonge personages flegmatiek vegeteren alsof het universum alleen om hen draait en de buitenwereld niet bestaat.

Willie (John Lurie) woont in een armoedig appartementje in New York. Hij gokt op paarden, kaart wat voor geld en brengt zijn tijd verder voor de tv door. Soms komt zijn vriend Eddie (Richard Edson) voorbij, die evenals Willie zonder ambitieuze intenties door het leven gaat. Willie’s nichtje Eva uit Hongarije (Eszter Balint) brengt wat ongewenste afleiding maar de relaxte levensstijl verandert er niet door.

Jim Jarmusch zet in beginsel nog wat cultuurshock elementen in. De gemakzuchtige Amerikaanse manier van leven heeft immers weinig te maken met de conventionele en logge Hongaarse leefstijl vol tradities. Heel even denk je naar een satirische film te kijken, maar dat is niet zo. De culture clash verdwijnt alweer snel uit de film en het non-verhaal wordt weer opgepakt.

Het camerawerk is goed en belangrijk voor de sfeerbepaling. De camera schiet korrelige plaatjes, hanteert lange shots en beweegt even traag als de futloze personages. De bijna luie manier van filmen gecombineerd met de zwart-wit fotografie zorgen voor een documentaire achtige sfeer. Het is soms net alsof je naar echte personen zit te kijken wier leven door een filmmaker wordt gedocumenteerd. Filmtechnisch absoluut boeiend. Verhaaltechnisch amper boeiend, maar door de bijzondere cinematografie vergeet je de inhoudelijke armoede bijna volkomen.

Stranger Than Paradise is een minimalistische film. Weinig personages. Weinig handeling. Geen gelikte trucs van de camera. Je moet je daarop instellen of er in meegaan. Doe je dat niet dan dreigen verveling en onbegrip. Dompel je onder en je ervaart een film met een eigenzinnige charme, die drie personages volgt die lusteloos door het leven gaan en zelfs onder paradijselijke omstandigheden in hetzelfde eentonige levensritme blijven volharden dat de kijker intussen al helemaal niet meer als merkwaardig maar als vertrouwd voorkomt. Dat heeft de film toch maar voor elkaar gekregen.

Vintage Jarmusch, en dus erg leuk! Lekker ongepolijst en bijna volledig zonder plot. Volgens mij wordt er weer lustig op los geïmproviseerd. Als je er voor in de stemming bent is dit hele fijne cinema.

Nee, hier kon ik echt vrij weinig mee. Een andere user maakte de opmerking dat dit leek op een afstudeerfilm. Precies die gedachte kwam gedurende het kijken ook bij mij op.

Dodelijk saai. Opvallend brakke acteerprestaties. Slechts de mooie zwart-wit beelden redden het geheel nog een beetje. Gelukkig duurt deze prent al met al nog geen anderhalf uur, en ben je dus ook zo weer klaar. Hoger dan een 2,5 kom ik niet.

Dit was pas mijn eerste Jarmusch. Ik hoop dat dit een valse start is en zijn andere werk beter gaat bevallen!

Hmm, ik ben al tot de constatatie gekomen dat ik die oudere (zwartwit) films van Jarmusch minder trek dan zijn meer recentere films. Het verhaal kabbelde iets te veel verder zonder echt betrokken te geraken met de personages of de film in zijn geheel.

Erg veel gebeurt er dan ook niet. Een familiebezoek van een nicht uit Hongarije om dan door te reizen naar een tante. Om dan een hele poos later een trip te maken naar Miami om wat te gokken en van het leven te genieten. Dat allemaal met een soort laissez faire gehalte.

Het zwartwit vond ik nu ook niet bepaald een meerwaarde, toch niet qua sfeerschepping of cinematografisch. Ook nogal een vreemde montage met die zwarte beelden er steeds tussen. Eentje die ik snel vergeten zal zijn, jammer.

Het horen van bepaalde muziek kan je zo maar terugvoeren naar een concertavond die je meemaakte: niet alleen het optreden, maar ook het gezelschap waar je mee was, de zaal waarin het gebeurde, het drankje voor de show en daarna. Bij films is dat altijd wat meer non-descript.

Eén van de uitzonderingen voor mij was de avond in 1985 dat Jim Jarmusch's complete* tweede film 'Stranger Than Paradise' zijn Nederlandse première beleefde in het (oude) Luxor Theater tijdens het International Film Festival Rotterdam. De regisseur zelf was voor in de zaal aanwezig en stond voor de film begon even op om een beleefd applaus in ontvangst te nemen. Nu is Jarmusch nogal lang en was zijn haar nogal blond (of wit als je dat wil zeggen) zodat je gedurende de hele film een felverlichte haarbos op zag doemen bij de scenes waarin meer wit dan zwart in het beeld van de zwart-wit-film zat.

Anderhalf uur later zat ik verbluft in mijn stoel. Zelden een film gezien met zo veel impact, zo veel humor, zo veel weemoed, zo veel eenzaamheid en zo veel onuitgesproken verlangens. Een film zonder montage, maar met plotse zwarte beelden tussen de scènes, allemaal gefilmd vanuit één camerastandpunt. Het voelde totaal onafhankelijk en totaal punk. Dat kon ook niet anders want Jarmusch zat diep in de New Yorkse kunst- en muziekscene.

Zelf speelde hij in de band Del Byzanteens, terwijl ook zijn hoofdrolspelers meer bekendheid genoten als muzikant. John Lurie was oprichter van avantjazz-groep Lounge Lizards, Richard Edson was drummer in Sonic Youth en Konk, terwijl Eszter Balint** onder meer samenwerkte met Jean-Michel Basquiat, met Rammelzee, met Michael Gira in Swans en Angels Of Light alsmede met Marc Ribot in Ceramic Dog. Sowieso een groep meer dan interessant mensen, zodat de magie van het eindresultaat geen verrassing kan zijn.

* IFFR gaf Jarmusch in 1983 al de kans een voorstudie van 'Stranger Than Paradise' te vertonen

** Voor de fans van Louis C.K.: In seizoen 4 van 'Louis' speelt Eszter Balint de Hongaarse love-interest