Flandres (2006)

De stijl van Bruno Dumont spreekt me heel erg aan. Het is film zonder opsmuk. Niets wordt mooier gemaakt dan het is. Bijvoorbeeld de landschappen en de locaties. Geen mooie belichting. Dumont komt zelf uit Noord-Frankrijk. En je ziet het (platte) land gewoon zoals het is. Zelfde geldt voor de acteurs. Die praten nauwelijks met elkaar. En als ze wat zeggen zijn het korte zinnetjes die alleen dingen zeggen die belangrijk zijn. En verder niets. Dat geeft je als kijker de ruimte om zelf op je gemak te observeren, en je eigen gedachten te hebben over wat je ziet en hoort. En ondanks dat het allemaal heel afstandelijk is gefilmd, weet Dumont je tot in het diepste van de ziel van de hoofdpersonen te krijgen. En dat is razend knap !!!

Het zal wel aan mij liggen maar waar is de boodschap in deze film.

Waar gaat dit absurd en ongelooflijk verhaal over.

Een pretentieuse en kunstachtige film waarin oorlog lijkt te worden gezien als verlenging van het normale leven. Dat de oorlog mensen hartstikke gek kan maken, dat ze verschrikkelijke dingen doen en zich als beesten gedragen is genoegzaam bekend en toch miste ik nadere uitleg, het hoe en waarom. Het verhaal zelf, met spaarzame dialogen, vond ik voorspelbaar en clichématig. Maar het ergerde me vooral aan het oppervlakkige amateurtoneel: dat maakte de film oninteressant (daardoor was er waarschijnlijk ook geen ruimte om personages meer uit te diepen).

Ach ja, Dumont. Een paar dingen worden me wel duidelijk. In Flandres worden zijn personages gestript van bijna alles wat volgens Dumont niet relevant is. De omgeving wordt bijna tijdloos en zijn personages zijn daardoor nogal kaal. Zonder persoonlijkheid bijna. Misschien wel Bressoniaans. Maar het werkt alleen veel minder goed voor me en is minder menselijk. Dumont lijkt zijn personages bijna als dieren te bekijken. Dumonts personages zijn mensen met instincten en impulsen waarnaar ze handelen.

Als studie naar het kwaad in gewone mensen is Flandres simpelweg te voor de hand liggend en tegelijk te ongeloofwaardig. Ik ken aardig wat films waarin deze thema’s veel beter worden uitgelegd. Zelfs in films die bijna even gestript zijn als die van Dumont. In het oorlogsdeel houdt Dumont ook geen maat, wat een absurdistisch effect heeft, zonder dat het overigens om te lachen wordt. .

Ook ik zag redenen voor de suggestie dat de oorlog zich in het hoofd afspeelt van Barbe. Juist die dubbele laag vond ik de film nog bijna redden, want in zo’n context wordt het echt wel boeiender. Dumonts uitspraak dat het een film over liefde is waar hij de oorlog voor nodig had lijkt dat te ondersteunen. Het is alleen jammer dat het einde van de film die interpretatie weer enigszins onderuit haalt.

Uiteindelijk is mijn derde Dumont best een interessante film, maar een die me niet ligt en ook wel ergert. Genoeg geprikkeld om meer van ‘m te zien, maar de verwachtingen worden steeds meer getemperd.

2.5*

Met "Flanders" wordt wel Noord-Frankijk bedoeld waar de film zich gedeeltelijk afspeelt.

Harde en realistische film, met weinig woorden maar des te expressieve beelden.

De hoofdactrice speelt de rol van een wankel jong meisje, dat leeft in twijfels en niet bepaald karaktersterk is wat het begrijpen van haar houding niet eenvoudig maakt. In feite geen groots verhaal, maar het volstaat om de horror en de gevolgen van de oorlog in beeld te brengen. Bepaalde scènes zijn inderdaad zeer wreedaardig.

Het blijkt dat het hier om niet-professionele acteurs gaat.

Net als La Vie de Jesus speelt ook Flandres zich af in Noord-Frankrijk, en net als in die film toont de regisseur zich iemand die zijn hoofdpersonen observeert maar nauwelijks begrijpt en ook niet bijster veel sympathie voor ze lijkt te hebben. Het waren ongetwijfeld moeilijke jaren voor de jonge Bruno op het troosteloze platteland.

We maken kennis, sort of, met de stuurse André die verliefd is op Barbe (gespeeld door de iets te knappe Leroux). Dat zij zoals de omschrijving suggereert maar weinig teruggeeft lijkt me een wat merkwaardige conclusie, André moet er wel iets van maken natuurlijk en zich niet gedragen als een dekstier die een half jaar op stal heeft gestaan.

Na de scenes op het platteland zien we André en zijn dorpsgenoten terug in een of andere zinloze oorlog ergens in het Midden-Oosten. Die scenes zijn wat simpel, het lijkt me dat Dumont het niet nodig vond advies in te winnen bij een militair, want zoals het groepje doodgemoedereerd rondwandelt achter vijandelijke linies, ook nadat hun commandant is gedood, lijkt me niet erg realistisch. De enige evacuatie die plaatsvindt is nota bene om de resten van de commandant op te halen. De kijker wordt onthaald op de nodige gruwelijke scenes die vanwege de vreemde afstandelijkheid en onlogische verwikkelingen minder impact hebben dan in andere (betere) oorlogsfilms.

Ik las dat alles zich wellicht afspeelde in het hoofd van Barbe, die psychotisch is, en dat zou de vreemde gebeurtenissen wel verklaren, net als dat ze precies wist wat André op zijn kerfstok had- maar dat de andere jongens inderdaad omgekomen zijn en André bovendien schuld bekent is dan weer niet logisch.

Niet superslecht deze Flandres, alleen wat kort door de bocht en onevenwichtig van structuur en plot. Op zich wel een mooi contrast tussen het landelijke en boerse platteland in Noord-Frankrijk en de oorlogssituatie met vermoedelijk Talibanstrijders ergens in Afghanistan. De uitzichtloosheid, saaie en toekomstloze leegbloedende boerenleven wordt redelijk weergegeven. Een aantal jongens gaan dan ook liever op avontuur in het leger om alsnog iets te betekenen.

Wat daar volgt is vrij standaard geworden voor een oorlogsfilm. De film mist erg veel diepgang, karakterinvulling en een duidelijk plot. Ook qua dialogen alles behalve hoogstaand. Het loopt allemaal iets te simpel. Er is ook geen duidelijke omschrijving waarom bepaalde handelingen gesteld worden. Uit verveling? Haat? Machogedrag? ...