Wuthering Heights (1939)

Mooie klassieker met de nog jonge David Niven (zeer herkenbaar) en Laurence Olivier (niet herkenbaar).

Romantisch verhaal met wat mysterie, de succesformule in die tijd vermoed ik.

Toch altijd wel eens leuk om zo'n 'oudje' te bekijken.

Een film die anno 1939 in de schaduw stond van andere klassiekers dat jaar: Wizard of Oz, Gone with the wind, Stagecoach en Mr. Smith goes to Washington. Als er geen onderscheid was gemaakt tussen kleur en zwart/wit (Wuthering Heights won Oscar voor cinematografie in zwart/wit en Gone with the wind die in kleur), had deze film misschien wel geen prijs gewonnen.

De film is een klassieke verfilming en op dat vlak moet het toch wel het onderspit delven tegen wat 'modernere' films als bvb die Gone with the wind en Wizard of Oz. Het hoort wel bij het genre en de boekverfilming doet het zeker niet slecht. Merle Oberon en Laurence Olivier hadden tijdens het filmen een grote hekel aan elkaar. Je merkt dat niet helemaal in beeld, maar chemie is er ook weer niet. David Niven is niet meer dan een veredelde figurant hier. De acteerstijl en het uiterlijk van Laurence Olivier deed me trouwens denken aan Timothy Dalton. Hij zal het van Olivier geleerd hebben zeker?

Leuke film voor wie houdt van de oude filmstijl, maar een klassieke topfilm is het ook niet. Wel mooie beelden, die prijs voor cinematografie was niet onterecht.

Tja, ik ga hier niet al te veel woorden aan vuil maken. De cinematografie is inderdaad fraai, maar de film zelf was een moeizame, moeizame zit. Nog meer dan het boek druipt de sentimentaliteit en het melodrama uit alle hoeken en gaatjes, de dialogen en het beeld van Engeland van twee eeuwen terug zijn vreselijk oubollig, en dat overdreven gedoe de hele tijd waarin Cathy voor de zoveelste keer huilend wegrent of Hindley weer eens een denigrerende speech houdt, het ging me behoorlijk tegenstaan. En die continue vioolmuziek, brrr. Nu was het boek ook al wat moeizaam, maar daar werden de karakters in ieder geval nog wat verder uitgediept, waarin bijvoorbeeld Heatchliff ook een stuk donkerder geschetst werd. Hier zijn de karakters toch wel erg van bordkarton. Niet mijn film.

Ik kan me daar behoorlijk in vinden, al is het een miniscuul vleugje milder.

De nog altijd ongeëvenaarde tweede verfilming van Emily Brontës roman over de obsessieve, tragische liefdesrelatie tussen de verwende Cathy [Merle Oberon] en stalknecht Heathcliff [Laurence Olivier] vertelt door de trouwe huishoudster [Flora Robson] die al die jaren op werkte en woonde op het landgoed Wuthering Heights. Genomineerd voor 10 Oscars in het Gouden Jaar van Hollywood, maar alleen cameraman Gregg Toland wist de nominatie te verzilveren. Ondanks vele latere verfilming zijn Olivier en Oberon nog steeds de ultieme verpersoonlijking van het tragische liefdesduo en met een indrukwekkende ondersteunende cast is er geen foute noot te bekennen. Regie, camerawerk en muziek (van Alfred Newman) zijn perfect op elkaar afgestemd in dit onvergetelijke romantische drama. De scene waarin Cathy in de stromende regen haar grote liefde probeert te vinden is één van de hoogtepunten uit de filmgeschiedenis.

Ik las ooit het boek voor Engels, en was best onder de indruk, maar op film komt die passionele liefde die Brontë zo vaardig beschrijft eigenlijk nooit over. Het is ook vooral een literaire passie: een liefde die bedreven wordt in woorden en gedachten, gevoed door frustratie over onbereikbaarheid en het klassenverschil. Neemt niet weg dat de film zijn charmes heeft, er markeert niets aan de fotografie en setting, en Olivier is opmerkelijk geschikt als de verbeten Heathcliff. Merle Oberon vond ik ondanks enkele goede momenten een beetje een miscast als Cathy.

Deze film kwam ik gisteren tegen in een krat vol met andere klassiekers, oudjes en buitenlandse films in de kringloop van Emmeloord, en lang hoefde ik niet na te denken om met een stapel Italiaanse, een paar andere oudjes en deze maar al te bekende titel te vertrekken. Behalve dat mijn zus het boek van Bronte in de boekenkast staan heeft, en dus een uitermate bekende titel, ontbrak het me aan verdere kennis. Maar dat weerhield mij niet om vlak na het eten op de bank te gaan liggen met deze film erin, en tsjonge...dit verraste en beviel mij meer dan.

De opening is toch wel meteen van grote schoondheid in de voortjagende sneeuw, een duistere omgeving en fraai gewerkt met licht waar een verdwaalde wandelaar zich onbewust is van het terein waar hij zich bevindt noch het pand en diens geschiedenis die hij betreedt. Duidelijk is meteen de sombere sfeer en getormenteerde eigenaar in een film die ik meteen een 'Rebecca' achtige vibe toe ken, mij onbewust van de aanwezigheid van Laurence Olivier die ik eigenlijk pas bij terugkeer uit Amerika herken. Uiteraard zijn we dan al halverwege, maar het begint allemaal in de vliegende storm, geluiden die thuis horen in de betere spookverhalen, een eigenaar die geestlijk grenst aan de wanhoop en de huishoudster die de geschiedenis midden in de nacht aan de wandelaar uit de doeken doet. Het stemmige spookhuis wordt ingeruild voor een landshuis in betere tijden met een klik tussen de jonge Heathcliff en Cathy en hun fantasieen en dromen. Magie en liefde in de maak zou je zeggen. Maar niets is minder waar met een Heathcliff die down to earth blijft, en klein gehouden wordt door de vreselijke Hindley, en Cathy in een soort van identiteitscrisis betreffende keuzes, het leven en dingen die tot op zekere hoogte worden opgedrongen. Er is na de kortstondige jonge mensen chemie al snel een kink in de kabel met spanning in overvloed, rond dingen die niet horen, niet kunnen, en iets over beneden je stand. Je kan ook zeggen dat Cathy het hoog in de bol heeft, onuitstaanbaar en wispelturig is met zowel warme als koude signalen en daarmee dingen die ik zelf ook ervaren heb met vrouwen, want soms is er gewoon geen land mee te bezeilen waarmee het zaadje geplant is voor het archetype van de tragische, onbeantwoordde, verbitterde liefde waar alleen nog maar plaats is voor haat en nijd en de tragiek van afwijzing en verlangen lang na sluimert.

Is het dat alleen de zon die schijnt rond deze film? Nou nee, want de kalverliefde en aan/ uit, warm/koud fase van vooral Cathy haar kant duurt mij op een gegeven toch net iets te lang waardoor ik toch het gevoel heb voor een ouderwets en belegen drama te zitten die weliswaar een goede voldoende verdient maar tevens een beetje gezappig is. Maar met de terugkeer van Heathcliff komt de film toch wel in een erg aangename stroomversnelling en geraaktde film in een fase waar ik toch met veel interesse afwacht wat Heathcliff nu allemaal in zijn schild voert. Niet dat dit allemaal super verrassend uitpakt maar het verveelt me geen moment en vooral de wraak op Hindley is zoet. Lekker! Net als de rekening met Cathy hoewel er vanaf druipt dat ze feitelijk niet zonder elkaar kunnen, wat een fijne tragiek. Ik ben nu dan ook best nieuwsgierig naar het boek, overigens ook erg sterk de beschuldigingen van Hindley aan het adres van Heathcliff, daar vergeet Hindley voor het gemak maar even dat Heathcliff een product van zijn eigen gedrag is, iets dat net zo goed telt voor Cathy. Het einde van Cathy laat zich vervolgens vrij gemakkelijk raden rond deze film met een huis dat toch een serieuze vorm van 'bad mojo' bezit, de film een erg sterke cast heeft met een erg goede Olivier, om vervolgens op geheel passende wijze af te sluiten. Ja, dit vond ik toch best wel sterk en daarom voeg ik deze Wuthering Heights met veel plezier aan mijn collectie toe.