Angst Essen Seele Auf (1974)

Mijn eerste Fassbinder. Strak geregisseerd sociaal drama.

3,5

Bizar hè?

Slecht.

Eerste kennismaking met Rainer Werner Fassbinder en dat is geen meevaller gebleken. Integendeel. Angst Essen Seele Auf is een suf drama. Heel erg simplistisch voorgesteld, al dan niet bewust. Het zorgt in ieder geval niet voor een goede film. De tamme Ali lijkt van karton en is totaal geen inspirerend hoofdpersonage waarrond e.e.a. verteld kan worden. Alle racistische scènes, en dat zijn er nogal wat, overstijgen geenszins het niveau van een soap à la Thuis. Enige nuance, ook op het niveau van de romance, is onbestaande.

1

Heel mooie film van Fassbinder. Een oudere weduwe en een jonge gastarbeider, allebei eenzame zielen, vinden liefde en bouwen samen aan wat geluk. Ze moeten daarbij opboksen tegen discriminatie en sociale afkeuring die nog nagalmende echoën lijken uit het Derde Rijk. Later in de film zien we dan weer hypocrisie... wanneer dezelfde kwatongen Emmi nodig hebben is er van kwaadsprakerij plots geen sprake meer. De beste scène was voor mij deze waar twee dames op bezoek komen bij Emmi en over Ali praten alsof hij een huisdier is, terwijl hij er bij staat. Angst Essen Seele Auf is hiermee een bitterzoet sociaal sprookje met leuke dialogen, aansprekende personages en een eerlijke kijk op hoe vreemd de mens soms in elkaar zit.

Een aardige film, zeker als je in het licht van de tijd ziet. Voor nu tergend langzaam met helaas een nog steeds actueel onderwerp.

3☆

Graag gezien. Hier en daar lees ik het woord "simplisme' maar dat is volgens mij is een verkeerde term. Veeleer een uitgepuurd drama, is een betere omschrijving. De situaties zijn misschien schematisch opgesteld om de verhoudingen beter te schetsen. De jaloezie van de café vrienden van Ali, de roddels van de kleine middenstand in de straat van Emmi, de reacties van de collega's van Emmi, etc. Het is uitvergroot maar wel degelijk herkenbaar. Onverdraagzaamheid tgo leeftijdsverschil en migranten. Maar Fassbinder schets een toch wat complexere achtergrond voor het op het eerste zicht eenvoudig boy meets girl verhaaltje. Emmi komt uit een ex Hitler group (oud zeer bij Duitsland na de oorlog) en ondervindt nu zelf racisme en vooroordelen. Wanneer iedereen lijkt de relatie te accepteren, is net het moment dat het koppel in ruzie valt. Familie en kennissen accepteren de relatie uit eigenbelang (ze hebben iets nodig van Emmi). Visueel steeds met isolatie van het koppel (tijdens de liefde bv in het café, op het werk, de familiebijeenkomst) en van individu (tijdens de ruzies). Kijk maar hoe Fassbinder de intrede van Emmi in het café filmt nl statisch, iedereen staat stil en staart, ze staat op de achtergrond aan de deur met al die tafels (afstand) op de voorgrond. Zelfs de titel is zodanig scherp gekozen (niet alleen de moraal van het verhaal maar ook een levensles in het algemeen) dat het een slogan kon zijn van Bond zonder naam. Angst essen seele auf is zodanig to the point dat het al vanaf de helft van de film een uitroepteken wordt.

Vroeg me bij het kijken af of dit überhaupt de eerste film over gastarbeiders is, die ik heb gezien. Fassbinder was er in ieder geval snel bij en had de sociale problematiek al vroeg in de gaten, ook al beeldt hij het niet al te subtiel uit. Overigens was dit ook de eerste film die ik van hemzelf zag.

Hoewel de regie verder wel behoorlijk sterk is. Het minpunt was hier eerder het acteerwerk, dat af en toe deed denken aan amateurtoneel. Fassbinder acteert zelf ook, als werkschuwe schoonzoon van hoofdpersoon Emmi.

Die typische West-Duitse sfeer uit die tijd, modernistisch en ietwat grimmig, is goed getroffen en was precies zoals ik hoopte. Toen je voor een biertje nog 1,20 DM betaalde, waar blijft de tijd.