Fort Apache (1948)

Niet echt een heel uitzonderlijke western met weliswaar de enige echte John Wayne. Die kerel blijft toch gegoten voor films als deze. De scenes met Indianen maken een hoop goed en waren ook redelijk spectaculair, anders was de score wel wat lager uitgevallen.

Prettig weerzien met een western uit de oude doos.

Klassieke opbouw. Het eerste gedeelte : onschuldig, rustig inleidend, met komische scènes en ook romance. Het tweede gedeelte, het avontuurlijke waarop heel de cinemazaal destijds zat te hunkeren.

Ook prettig weerzien van de onvermijdelijke John Wayne : gedreven bestweter, koppigaard, veelal in conflict met zijn oversten maar uiteindelijk de rechte weg vindend.

Naast hem klassebak, Henry Fonda en sweetheart Shirly Temple.

Allen kwijten zich uitstekend van hun taak.

Ook een paar acteurs die in de totaliteit van hun carrière meestal hebben uitgeblonken in bijrollen : Victor Mc Laglen en Ward Bond.

Good old western, waarin de onbekwame leiding wordt gehekeld. Was dat in de wereldoorlogen die volgden anders ?

Een typische John Ford film op de automatische piloot. De karakterontwikkeling en emotionele diepgang van de karakters blijft zoals meestal beperkt tot een minimum. Het verhaal is zeer standaard en van de beelden raak ik nog steeds niet onder indruk.

Eigenlijk gaat de meeste waardering uit naar de acteurs in deze film. De wisselwerking tussen John Wayne en Henry Fonda zorgt ervoor dat deze film het waard is om te zien. Hetzelfde geldt een beetje voor Shirley Temple, die het standaard zijverhaaltje nog een beetje boeiend weet te maken.

Tot op dit moment blijft My Darling Clementine de enige John Ford film met een topwaardering. Hoewel The Grapes of Wrath ook niet slecht was. Mijn hoop is nu gevestigd op The Man Who Shot Liberty Valance.

Of het geografisch en historisch nou klopt of niet zal Ford een zorg zijn geweest: Monument Valley, daar vindt alles plaats. Volgens Ford dan.
Deze film bestaat uit zang, dans, militair geparadeer, humor waar af en toe flauw om te glimlachen valt en een belachelijke romance die zonder gedegen opbouw uitmondt in huwelijksplannen die letterlijk uit de lucht komen vallen.
Na 1 uur en drie kwartier had ik het helemaal gehad met deze film. Tot, na een redelijke actiescene, de film ijzersterk eindigt.

Ik hoef niet persé een western te zien volgepropt met actie, maar dan wil ik sterke dialogen, mooie buitenopnames, of anderszins iets zien.
Niet dit slappe gezeik met halfwas dialogen over juiste dresscode bij de cavalerie, suf gedans, een lulhannes die een nummertje gaat zingen voor de dochter van de baas. En met de combinatie Ford/Monument Valley ben ik ook wel een keer klaar.
Zonder het echt goede einde was ik echt chagrijnig geworden. Alhoewel, Wayne zet aan het eind zijn mutsje net zo op als Fonda; logischer was toch geweest dat hij hem juist verachtte en zeker hem niet ging eren met dit gebaar.
1*

De tweede (waardeloze) film die ik zie uit de cavelarie trilogie van John Ford. Ik wist eigenlijk al van te voren dat dit niks zou worden, omdat ik ergens had gelezen dat deze film erg veel op Rio Grande leek, die ook al zo slecht was. Ik ben het dan ook eigenlijk helemaal eens met Barfly. De enige reden waarom dit niet de laatstmogelijke score krijgt, is het goeie laatste kwartier.

John Wayne en zélfs Henry Fonda vond ik ook geen goeie rollen spelen. Het verhaal is dan ook echt totaal niet interessant. Wel heeft de film nog aardige zwart/wit fotografie, maar verder echt een vreselijke matige western, die eigenlijk nergens over gaat. 1*

Fort Apache is de eerste van de cavalerie-trilogie en wat mij betreft ook meteen de interessantste. Het voornaamste pluspunt van deze prent is de sterkere narrative: veel intrige die uiteindelijk leidt tot een adembenemende climax.

Ook op alle andere vlakken doet de gebruikelijke Ford-charme zijn werk. Wederom is het het individuele dat centraal staat en wordt er gefocust op interpersoonlijke relaties. Anno 2011 zou men de karakteruitwerking basaal en achterhaald noemen, maar Ford heeft een zekere magie om het allemaal bijzonder innemend, overtuigend en vooral oprecht voor te stellen.

De sluimerende botsing tussen de twee protagonisten ontwikkelt zich op een subtiele wijze en ook het respect dat Wayne uiteindelijk voor Fonda krijgt, wordt zeer geloofwaardig voorgesteld. Ford bewijst bovendien opnieuw niet de Indianen-hater te zijn waar men altijd van beticht en last naar het einde toe zelfs een kritische noot in tegen het mythische karakter van het Wilde Westen. Iets wat in zijn latere films prominent zou terugkeren.

Qua cinematografie kiest Ford weerom hoofdzakelijk voor medium -en long shots die het wijde landschap prachtig weergeven. Enkel tijdens de romantische verwikkelingen wordt er dichter gefilmd wat die momenten een warm karakter geeft. Natuurlijk komt het oubollig over, maar tezelfdertijd ook liefelijk en puur.

Kortom, hier erg onderschat, net als de rest van Ford's oeuvre. Gelukkig wordt zijn meesterschap door menig filmhistorici wel erkend.

Een redelijk goede film, maar niet heel veel meer dan dat. Het is geen onovertroffen meesterwerk, maar is wel van de kwaliteit die we van Ford en Wayne mogen verwachten. De aanstelling van Fonda was daarbij ook zeker geen overbodige luxe.

Jammer dat het allemaal zo saai begint. De wonderschone en (bijna) altijd goedlachse dochter van de kolonel, Philadelphia, is tijdens de eerste anderhalf uur iets te veel in beeld. Dat is op zich allesbehalve erg, ware het niet dat ze deel uit maakt van een erg oninteressant verhaal dat totaal niet weet te boeien; een zogenaamde romance. Ik weet zeker dat er in Fort Apache ondertussen interessantere dingen aan de gang waren die van mijn kant op meer belangstelling hadden kunnen rekenen.

Niet dat deze film niet interessant is, integendeel. Het probleem is echter dat pas het laatste half uur de nodige spanning om de hoek komt kijken. Bij een twee uur durende film is dat wat aan de late kant, als je het mij vraagt. Toch weet Ford hiermee het tegenvallende eerste gedeelte van de film goed te maken. Er wordt maar weer eens duidelijk hoe groot de impact van een (in dit geval onwetend) vooraanstaand persoon kan zijn en dat leidt tot een boeiend einde.

I can't see him. All I can see is the flags

Het blijft onvoorstelbaar hoeveel films John Wayne eigenlijk heeft gemaakt. Ik zit nu aan zo'n kleine 40 films en nog is het maar een fractie van zijn gehele oeuvre. Een groot deel van dat oeuvre (en zijn status) heeft hij te danken aan de films van John Ford maar voor mij is het altijd even afwachten wat het resultaat zal zijn. De twee hebben een aantal klassiekers gemaakt zoals The Searchers maar slagen ook wel eens af en toe de bal wat mis zoals met They Were Expendable.

Gelukkig behoort Fort Apache tot de eerste categorie, al is dit zeker en vast geen perfecte film. Wat mij echter vooral aansprak was het feit dat Ford hier geen eenzijdig portret van maakt waar één van beide kampen compleet wordt vergruisd en het andere wordt opgehemeld. Zeker de leidinggevende functies in het leger worden bekritiseerd, wat ik op zich wel knap vind voor een film uit 1948, maar jammer genoeg kan Ford het niet laten om in de epiloog toch nog eventjes alles 'recht te zetten'. Ik had het interessanter gevonden mocht York de laatste aanval van Thursday compleet verachten en hem niet zoveel jaren later nog altijd vereren. Toch wel zonde want voor de rest doet Ford hier bitter weinig verkeerd en is Fort Apache een erg aangename zit geworden. In het begin nogal traag, Philadelphia is misschien iets te nadrukkelijk aanwezig, maar het blijft boeien en eenmaal je lucht krijgt van Thursday's plannen om roemrijk de geschiedenisboeken in te gaan schiet de film in een hogere versnelling met de aanval van Cochise als hoogtepunt.

Vreemd om Wayne in een ietwat atypische rol te zien. Oké, hij blijft nog altijd zijn goedhartige en rechtvaardige zelve maar het is pas op het einde dat hij wat meer in de spotlight treedt. Wayne doet het voor de rest wel weer erg degelijk trouwens maar de nadruk ligt eigenlijk meer op Henry Fonda en die doet het sterk. De interactie met Wayne is degelijk en Fonda kan dit soort rollen blijkbaar met zijn vingers in de neus. Ik was wat minder gecharmeerd door kindsterretje Shirley Temple die hier nogal overdreven acteert. Het leeftijdsverschil met John Ager is 'maar' 7 jaar maar toch overduidelijk te groot. Het schijnt dat het ook niet echt goed klikte met John Ford en dat deze haar vaak naast de set bekritiseerde voor haar slechte acteren en gebrek aan educatie dus dat zal ook niet geholpen hebben. De gebruikelijke Ford/Wayne bende is hier ook weer van de partij met onder andere bijrollen voor Hank Worden, staat meestal garant voor wat oubollige humor en dat is hier ook het geval, en Ward Bond.

De film wordt in de berichten hier nogal afgekraakt maar een tikkeltje onterecht. Fort Apache is bij vlagen misschien een wat oubollige film maar storen doet het niet. Wayne is zoals gewoonlijk goed op dreef en Fonda is een goede aanvulling maar dat kan jammer genoeg niet gezegd worden van Shirley Temple. Gelukkig blijft die haar rol na een tijd vrij beperkt.

Kleine 4*

Fort Apache behoort tot de cavalerie-trilogie van John Ford en hiermee ik ze alle drie gezien. Het is een vrij consistentie trilogie valt me op. Vooral erg degelijk en onderhoudend, maar alle drie de film behoren in mijn ogen niet tot Fords betere werk.

Het is anderhalf uur lang ook niet van een al te hoog niveau. Ik geef toe dat het acteerwerk best goed is en dan met name van Fonda, die een uitermate sterke rol speelt als de eigenzinnige kolonel. Maar de humor, die Ford wel vaker gebruikt, vond ik hier niet al te sterk. Wel leuk trouwens, hoe Fonda op een gegeven moment even stilstaat bij een schilderij van Abraham Lincoln, een rol die hij zelf jaren daarvoor ook eens speelde. John Wayne hangt lange tijd wat meer op de achtergrond, tot het verhaal in het laatste half uur uiteindelijk tot volle bloei komt. Dat laatste gedeelte is duidelijk het sterkst en red voor mij de film.

Verder valt de degelijke cinematografie op. Soms lijken er ook wat nietszeggende passages tussen te zitten. Ik moet zeggen dat ik persoonlijk ook niet zoveel heb met dat hele cavaleriegebeuren. Ford kan nog stukken beter, heeft ook missers, maar Fort Apache zwemt daar ergens tussenin. Soms leuk, soms goed, maar vooral onderhoudend, al is het misschien een tikkeltje langdradig.

3,0*

Fraaie Ford, met de nadruk bijna meer op het fort als een sociaal verschijnsel dan op z'n militaire betekenis. Bij de boertige humor moet ik soms ook wel even op m'n tanden bijten, maar die hoort voor mij nu eenmaal bij Fords wereld, en de rollen van Wayne en vooral Fonda zijn ijzersterk en maken van deze film voor mij een enerverende ervaring. (En drogere humor is er ook – Fonda tot McLaglen: "Sergeant, pour me some scripture." )

        Overigens, yeyo (17 april 2011 en 12 december 2013), prima stukken.

John Ford heeft in de eerste plaats véél westerns gemaakt en daartussen is de kwaliteit nogal gevarieerd. Deze film lijkt alles te hebben met zowel John Wayne, Henry Fonda en Shirley Temple. Wayne is nogal weggecijferd en komt pas in de 2e helft wat uit de verf. Fonda was niet slecht. Ik had eerst niet door wie hij was. Maar stilaan domineert hij toch wel de film. Voor zover dag gaat, want Fort Apache focust zich op verschillende personen en is niet altijd even samenhangend. Shirley Temple was wel leuk. Feit dat ze een relatie moest spelen met acteur John Agar, haar toenmalige man, zal wel meegespeeld hebben. Fort Apache heeft uiteraard de nodig clichés, maar dat was wel met meer Hollywood-westerns. Zeker bij Ford. Ik herkende wel een hoop zaken die je ook terugvindt in de stripreeks de Blauwbloezen. Deze film moet ongetwijfeld een inspiratiebron geweest zijn voor de stripreeks.

Ford had meer animo uit de spelers moeten krijgen en het verhaal misschien wat inkorten. Maar slecht is het niet. Het had alleen wat peper en zout kunnen gebruiken.

Goeie film over een kolonel die nieuw aankomt bij Fort Apache en het een stuk strenger aanpakt. Van een echt verhaal is hier niet direct sprake, maar meer het reilen en zeilen op een geïsoleerde buitenpost van het leger (met genoeg mooie opnames in Monument Valley). De personages zijn wel goed en ook vermakelijk neer gezet en de cast weet dit prima in te vullen (vooral Henry Fonda als de kolonel).

Nogal verouderd. Een film met een lichte toon waarbij zeker de komisch bedoelde elementen nogal qua toon er niet bij lijken te horen en dat stukje romance er überhaupt niets mee vandoen heeft. Verder typisch filmpje op één zo'n locatie met allerlei bekenden van elkaar in dit geval soldaten) waardoor het al snel een gezellig geheel wordt. Dat kijkt het eerste uur ook nog wel redelijk weg, al kon ik daar verder niets bijzonders ontdekken. Daarna begint de film langdradig te worden, mede ook door het wat houterig acteerwerk en de weinig bijzondere beelden (Monument Valley alleen is niet genoeg John Ford!). Het laatste halfuur is dan wel wat beter en met die haast lichtgevende wolken ook visueel wat mooier, maar als geheel is het een wat duf en ingedut geheel. 2,5*.

Technisch haast perfect en geweldig geacteerd in een masterclass Ford regulars. Vooral Wayne laat zien ook écht te kunnen acteren (en niet alleen op charisma overeind te blijven). Doet niet onder voor tour de force Fonda in deze film. Het verhaal blijft wat achter en dat doet me twijfelen tussen 3,5 en 4. Ford is wel de ultieme vakman trouwens.

Heb de DVD al een poosje in bezit maar gisteren pas de film gezien. Ik moet zeggen dat ik sowieso een liefhebber ben van westerns. Fort Apache is van 1948 en dat betekent dat Joh Ford de tijd neemt om het verhaal te vertellen. Veel jongeren zullen de film daarom niet flitsend en mogelijk saai vinden. Ik vind het een geweldige film. Mooi ook hoe John Ford de tijd neemt om een beeld te schetsen van het leven binnen een fort. De acteurs prestaties zijn prima, incl. van Shirley Temple, toen 20, maar al over haar hoogtepunt van filmcarrière heen.

De actie scenes zijn, zeker voor die tijd, spectaculair gefilmd.

Kortom een uitstekende film; 4****n van mij.

Mijn elfde Ford Interessante film. De film begint veelal als een situatieschets waar Ford vaak het verhaal stilzet om een sfeer te tekenen. In het laatste kwart stopt dat als de film bij de kern komt. En dan is hij ongewoon in de tekening van de Apaches en vooral ook in de afrekening met het racistische onderschatten van ze. Het einde laat nog even zien hoever geschiedschrijving en waarheid uit elkaar kunnen liggen. Dat is een thema dat vaker bij Ford terugkeert.

Nog een Ford op mijn stapel.