The Conversation (1974)

Film met een bedrieglijk eenvoudig plot.
Alleen overstijgt deze film dat plot en wordt het zelfs beangstigend visionair, met een waanzinnig beklijvende eindscène, die er aardig inhakt (pun not intended).
Want als je bedenkt dat dit early seventies is, waar Caul gek wordt van de gedachte dat hij op elk moment bespioneerd kan worden en nooit meer privacy heeft (dat maakt die flirtscène wel extra duidelijk) dan vraag je je toch af hoe paranoia (?) hij vandaag wel niet zou zijn met onze levens die datagewijs live gestreamd worden naar onzichtbare machthebbers. Hallucinant. Groots.

Matig.

Het is te zeggen: Francis Ford Coppola beoogt een trage thriller, een beetje Hitchcock-achtig. En het is niet eens dat hij echt mislukt in z'n poging. Het is alleen lange tijd saai. Het prikkelt allemaal maar weinig en het personage van de stroeve Gene Hackman mag dan wel sociaal incapabel en instabiel zijn, echt veel wordt er niet mee gedaan. Hackman is ook niet goed genoeg in de scènes waarin het even doorslaat.

Naar het einde toe komt alles wel goed samen. De clou is niet echt verrassend, maar onder meer die laatste scène in dat mistroostige appartement is wel goed gedaan. Dat past ook perfect bij het genre van de paranoia-thriller, midden jaren 1970 kennelijk een erg populair genre (maar helaas niet meteen mijn ding).

2,5

Van deze film herinnerde ik mij enkel nog een paranoia sfeertje dus het was tijd voor een herziening. Ik hou echt wel van dit soort werk. De trage gelaagde opbouw, het drama aspect, de psychologie van Harry Caul. Zoals deze film bewijst, is het best mogelijk een volwassen thriller te maken zonder dat daar toeters en knallen aan te pas moeten komen. In de jaren zeventig was het zelfs kortstondig een specialiteit in Hollywood. Er gebeurt heel veel in deze film - hoewel voor sommige kijkers misschien te weinig - waarbij bepaalde informatie mondjesmaat op de kijker wordt losgelaten. Dat betekent dat je eigen standpunt als kijker regelmatig uitgedaagd wordt tot herziening. Mijn eigen conclusie is dan toch dat Harry Caul erin geluisd is. De sleutel hiertoe is de (gesuggereerde) diefstal van de tape door de assistente van Bernie. Bernie die op zijn beurt op de hoogte was van het controversiële verleden van Caul en zijn uitmuntende vakkennis. De link wordt nooit expliciet gelegd maar de suggestie is toch aanwezig dat Bernie in contact zal hebben gestaan met de directeur assistent Martin. En ik denk dat Bernie Caul heeft aanbevolen bij Martin en co als useful idiot om het in scene gezette gesprek op te nemen. Martin loopt ook ‘toevallig’ rond op de conventie waar Bernie en Harry aanwezig zijn. Uiteindelijk is het dan wel een erg complex complot dat even goed helemaal niet had kunnen werken en enkel gebaseerd is op de excellentie van vakidioot Caul.
Het element van de verschillende nadruk op woorden (“kill us”) kan dan weer alleen maar psychologisch geïnterpreteerd worden aangezien in principe een opname steeds hetzelfde zou moeten klinken. Enkel een verwrongen geest kan daar iets aan veranderen. Eigenlijk zou ik de film nog eens opnieuw willen zien waarbij ongetwijfeld nieuwe details naar boven zullen komen.

Vanaf 19 december 2024 in de bioscoop (Odyssey Classics, re-release)

Deze neo-noir thriller herzien op de nieuwe 4K uitgave van StudioCanal met Dolby Vision. Coppola schoot deze film tussen de Godfather part 1&2 door en is tevens zijn favoriete werk.

In dit verhaal volgen we Harry Caul (Hackman) die een meesterlijke rol neerzet als freelance beveiligingsagent gespecialiseerd in afluisterapparatuur. Harry is een eenzame man die zeer op zijn privacy gesteld is. Hij en zijn partner Stanley (Cazele) luisteren in opdracht van de geheimzinnige Director (Duvall) een jong koppel af. Wanneer Harry, een katholiek die in zijn vorige opdracht 3 doden op zijn geweten heeft, flarden hoort over een mogelijke moord raakt hij betrokken bij een zaak. Hij wil er alles aan doen om te voorkomen dat de geschiedenis zich herhaalt. Harry word met de dag méér paranoïde en dat wordt in de eindscène op fenomenale wijze in beeld gebracht. Een jaar later speelde Hackman opnieuw een vergelijkbare rol in ‘Night Moves’, wat zo een proloog van deze film had kunnen wezen. In 1998 speelde hij opnieuw een soortgelijke rol in ‘Enemy of the State’.

Geschoten in San Francisco met prachtig pianospel van David Shire.

John Cazele zullen de meeste herkennen van de Godfather films. Hij stierf helaas al op 42 jarige leeftijd aan longkanker.

Leuk om Harrison Ford te zien die toen nog vrijwel onbekend was. Hij zet een sterke kleine rol neer als Assistent Director.

Robert Duvall heeft een cameo als de Director, maar bleef uncredited.

Werd genomineerd voor o.a beste film & scenario en won de Gouden Palm op het filmfestival Cannes.

Met een budget van 1.6mil haalde de film 4.4mil binnen.

Herzien in 4k. Het is niet de mooist geschoten film, maar toch hou ik van het 4k beeld. Het blijft een meesterlijke slowburner.

Kwestie van interpretatie.

Hoewel de twist uiteindelijk behoorlijk ferm was viel deze film me nogal tegen. Van thriller is weinig sprake... een "paranoia" thriller is er één waar het hoofdpersonage moet vrezen voor zijn eigen leven, hier vreest hij voor het leven van iemand anders, en daar loopt het al mis voor mij. Veel "thriller" vond ik er niet aan. Neem gewoon dat geld en doe wat anders man.

The Conversation bevat ook wel enkele goede montage-technieken, zoals flarden uit het gesprek van het koppel, dat continu herhaald worden, om te benadrukken dat ze in Cauls hoofd blijven malen. Maar de hele opzet was te traag en te minimalistisch voor mij waardoor ik het nogal een saaie zit vond waarbij je twee uur lang naar een kleurloze luistervink moet gapen.. 2* + een halfje voor het einde. Wat een vreselijk overroepen film zeg.

Een grandioze herziening in de bios, ruim 21 jaar nadat ik hem voor het eerst zag. En ik vind dit echt een absoluut meesterwerk. Een rijke film, paranoiathriller maar vooral existentialistisch drama. En zo is Coppola zomaar de eerste regisseur met twee films op 5 sterren bij me (Apocalypse Now is de andere),

Grijp de kans en ga deze in je filmhuis zien rondom de feestdagen.

Het is een Hitchcock-achtige film met dubbele bodems en opbouwende suspense en net als de (betere) films van Hitchcock gebeurt er ogenschijnlijk weinig interessants – het is niet een film die je vanaf het begin aan je stoel kluistert – maar is er (aan het einde) een sterke plotwending waardoor alles in een ander licht komt te staan. Het thema is natuurlijk afluisteren en anticipeert daarmee niet alleen direct het Watergate-schandaal maar ook de moderne surveillancemaatschappij in het algemeen, waarmee het de vragen opwerpt of we nog wel geheimen kunnen delen of überhaupt bewaren – maken we ons niet erg kwetsbaar als er geen privacy meer is en profiteert daar ook niet de misdaad zelf van? – maar ook wie nu wie observeert/waarneemt. De film doet met zijn postmoderne thematiek van kijken/registeren of bekeken/geregistreerd worden zo ook wel denken aan Peeping Tom (1960).

De hoofdpersoon is een christelijke man die zich niet laat verleiden tot de zonde van nieuwsgierigheid en slechts zijn opdrachten uitvoert maar raakt in een ethische crisis als hij beseft dat zijn werk het leven van anderen kan kosten; in eerste instantie lijkt hij erop uit dan ook de te plegen misdaad zelf te registreren (zodat je zou kunnen concluderen dat de aan het licht gebrachte halve waarheid onrecht voortbrengt maar de hele waarheid toch weer de rechtvaardigheid dient omdat dan niemand zijn straf ontloopt) maar met de plotwending komt hij erachter dat nota bene zijn observatie een leugen was en hij zelf vanwege zijn ‘eerlijk’ werk medeplichtig is aan moord. Door de film heen is er al de anticipatie dat de briljante afluisteraar zelf wordt afgeluisterd en dat juist zijn geslotenheid en daarmee eenzaamheid zijn zwakte is waardoor hij kan worden gebruikt; zijn gerichte (oogklepachtige) en daarmee succesvolle aanpak als afluisteraar heeft net als zijn solitair leven een gebrek aan context dat gevaarlijk blijkt. De film roept zo veel voor onze tijd relevante filosofisch-maatschappelijke vragen op en is ook qua verhaal sterker dan het op het eerste gezicht lijkt.

PS. Ik lees bij de anderen – en ook in de professionele recensies – dat de film over paranoia gaat, maar blijkbaar heb ik de kern van de film helemaal gemist want ik heb nergens een spoor van paranoia kunnen ontwaren in de film. Ik bedoel, er is toch maar één droom in de film en dat er bloed uit het toilet komt, dat er een moord is gepleegd, dat hij wordt afgeluisterd (ik had het zelf niet opgemerkt maar het zou in zijn saxofoon zitten) etc is toch allemaal ‘echt’ dus waar zit zijn waanidee dan? Zijn angst dat door zijn de opname te verstrekken aan de opdrachtgever iemand wordt vermoord blijkt toch terecht? In mijn interpretatie mist de hoofdpersoon wat er echt gebeurt doordat hij juist niet paranoïde is en dus niet naar de context kijkt (bv. geen vragen stelt waarom hij de opdracht krijgt of waarom de vrouw op het feest hem wil verleiden). En dat hij z’n woning afbreekt is begrijpelijk omdat hij zelf de beste afluisteraar is en het dus zijn eer te na is om de door de ander geplaatste afluisteraparatuur niet te kunnen vinden. Wat mis ik?

Ik zie meerdere vormen van paranoia. Dat hij de opname niet overdraagt komt voort uit paranoia. Juist omdat hij het niet doet wordt er iemand vermoord.

Daarnaast is hij constant bang dan er bedrijfsspionage wordt gepleegd. Die angst is vaak terecht maar ook vaak onterecht.

En de manier waarop hijnz’n appartement, z’n wereld sloopt uit angst afgeluisterd te worden, is ook wel ongezond te noemen.

Om ook even een argument tegen mijn eigen stelling in te brengen: natuurlijk zijn er wel paranoïde trekken bij de hoofdpersoon - bv. dat hij bij het binnentreden van de woning van zijn minnares de sleutel zachtjes insteekt en de deur snel open doet om zo zijn minnares te kunnen 'betrappen' - maar dat is als het ware een stukje beroepsdeformatie want hij werkt nu eenmaal in een onfrisse business waar iedereen uit is op het stelen van de geheimen van de ander. Ik zie alleen niet hoe zijn 'paranoia' het onredelijke overstijgt: ik zou denken dat de film juist oproept om in de moderne wereld wat meer paranoïde te zijn en dingen niet zomaar voor waar aan te nemen, hetgeen in onze tijd bij sommigen is doorgeslagen waardoor de simpele waarheid niet meer wordt geloofd (complottheorieën).

Maar de kern is dat ik een andere interpretatie van het verhaal lijk te hebben dan de rest: wellicht heb ik juist een paranoïde interpretatie gevormd en is in die zin de film heel geslaagd in mijn geval ... Want waarom wordt er volgens jou iemand vermoord doordat hij de opname niet verstrekt? In mijn interpretatie was het kerstkado dat het stel bespreekt hun moord op haar echtgenoot en hebben zij zelf de opdracht gegeven voor het afluisteren om die echtgenoot naar de hotelkamer te kunnen lokken (waardoor de hoofdpersoon medeplichtig is en niet naar de politie kan). Daarom lopen bv. de 'slachtoffers' alsmaar rondjes op het plein en wil de assistent - die in het complot zit - de opname liefst eerst zelf ontvangen. En sowieso wordt de opname hem ontfutseld dus hoe wordt er iemand vermoord doordat hij aarzelingen heeft?

Het zit m in de klemtoon die hij niet goed gmheeft geregistreerd. ‘He would kill us if he got the chance. Zonder de klemtoon klont het alsof de opdrachtever hun wil vermoorden (daarom geeft hij de tape niet), maar met de klemtoon ‘He would kill US, if he got the chance’ maakt duidelijk dat zij de opdrachtgever willen vermoorden…..

Ja, dat had ik al begrepen maar dan snap ik nog steeds het verhaal niet zoals die blijkbaar door iedereen wordt geïnterpreteerd en die alleen ik niet kan volgen (omdat ik blijkbaar iets heb gemist): de opdrachtgever krijgt die tape toch nog steeds voordat hij wordt vermoord dus wat maakt het uit dat Caul de tape niet wil geven waardoor de tape wordt gestolen met hetzelfde resultaat, namelijk dat de directeur de tape krijgt? En waarom concludeer je dat de directeur de opdrachtgever is: zijn we het erover eens dat de directeur naar de hotelkamer wordt gelokt (hoe zit anders dat moordplan in elkaar?) maar hoe is dat mogelijk als het stel niet bewust hun gesprek zou hebben gelekt met vermelding van de desbetreffende hotelkamer door een nogal naïeve afluisteraar hun gesprek te laten opnemen ? En zit de asistent niet ook in het moordcomplot want hoe kan hij anders weten dat de directeur is vermoord i.p.v. verongelukt zodat hij Caul moet bedreigen om diens mond te snoeren?

Hoe kom je erbij dat het stel zich bewust heeft laten afluisteren?

De directeur wordt gewoon door het stel uitgenodigd naar die kamer te komen.

Krijg echt het idee dat jij een andere film hebt gezien. Het hele idee is dat Caul zich niet moet bemoeien met wat hij opneemt, maar hij doet het wel. Als gevolg daarvan stort zijn wereld in.

Na enkele jaren herzien (in 2020 zag ik hem voor het eerst). De film beviel me de eerste keer niet maar dat had ok mijn stemming van de dag kunnen zijn en ik was druk bezig met een verhuizing en andere dingen dus de aandacht was er ook niet. Nu deze gerestaureerd in de bios draaide leek me het toch wel tijd de film een herkansing te geven. Wat ik toen allemaal zei kan ik lang niet allemaal meer plaatsen maar per saldo overheerst de teleurstelling.

Ik trok toen de vergelijking met Das Leben der Anderen en de eenzaamheid van de hoofdpersoon. Ik zag nu vaag wel waar dat vandaan kwam maar ik hechtte daar toen te veel waarde aan. Wat me nu opviel is dat dat slechts een klein deel is van de film en dat is allicht mijn grootste pijnpunt: op dramatisch vlak is de film gewoon mager mede door de vlakke vertolking van Hackman. Die laatste scène kan ik op verstandsniveau ergens nog duiden maar als kijkervaring kwam dat deel nogal uit het niets voor mijn gevoel. Dat stuk deed me niets. Allicht speelt ook mee dat dit thema toen heel actueel was maar dat dat nu zo spannend niet meer is dat men afgeluisterd kan worden. Ik vond het nogal drukmakerij om niets. De thematiek dat je af en toe je ogen moet sluiten en gewoon je bek houden zit ook in Chinatown trouwens en die film stamt ook uit die periode, maar Chinatown is op elk vlak een superieure film.

De eerste 40 minuten zijn oké maar daarna kakt de film in, vanaf die conferentie en met dat eindeloze feestje daarna. Richting het einde gaat de plot weer lopen en wordt de film boeiender maar kan niet meer gered worden. De film lijkt nogal doelloos en voelt aan als los zand (dat vond ik in 2020 ook al). Visueel worden er aardige dingen gedaan (zeker dat eerste shot) maar de fotografie is wat degelijk en voelt gedateerd aan. Mijn score wordt iets verhoogd want per saldo zitten er genoeg goede dingen in voor een voldoende. 3,0*.

Ik zou juist willen stellen dat het nu actueler is dan ooit.

Kan zijn dat jij het niet spannend vindt, maar dat we nu allemaal continue gevolgd, afgeluisterd en gemanipuleerd worden, is wat mij betreft een hele beangstigende realiteit. Gooi daar AI bij en we leven in een vrijwillige slavernij.

Harry Caul zou deze tijd niet eens aankunnen.

Ik denk dat nieuw een beter woord was geweest dan actueel in dit geval. Inderdaad, dat gebeurt nu ook maar we weten dat dit al 50 jaar gebeurt minimaal. Dan is het allemaal niet zo schokkend wat er in de film gebeurt.

Het afluisteren an sich is niet zo schokkend, maar dat is ook niet waar de film over gaat.

Te langdradig en vol met complotten. Typisch jaren 70, refererend aan het traumatische Watergate schandaal.

Sinistere thriller met geweldige shots, o.a. in de loft van Hackman. Het gegeven is een expert die zijn eigen regels overtreedt en zo vervolgens meegetrokken wordt in zijn eigen opdracht. Dit gekoppeld aan de technologie en zijn paranoia ontstaan vanuit een overwerkt stuk uit het verleden leidt tot een goede finale. 1 van Coppola's minder bekende, doch betere films.

Deze film niet eerder gezien, daar ben ik vrij zeker van. Op de BBC uitgezonden nav het overlijden van Gene Hackman. Een donkere, sinistere film waarbij je in eerste instantie denkt aan de CIA, spionage, koude oorlog etc, totdat het een wending neemt. Dat vrijwel alles draait om een gesprek dat twee mensen op een druk plein voeren maakt het aan de ene kant nogal bizar (worden deze mensen verder niet afgetapt, gevolgd etc ?), aan de andere kant verhoogd het het mysterie. Deze film past prima in het tijdsbeeld (Watergate, Koude Oorlog, spionage etc) maar zou nu als zodanig niet meer aanslaan, tenzij je er een historisch verantwoorde docu-achtige fim van maakt zoals Das Leben der Anderen (Stasi-praktijken uit de DDR tijd). De film blijft boeien maar het einde laat je wel (bewust) met vele vraagtekens achter.