Tardes de Soledad (2024)

In het nagesprek op het IFFR vroeg een bezoeker, terecht, na een half uur durende monoloog van Albert Serra of Andrés Roca Rey niet gewoon Albert Serra zelf moest voorstellen. Hij leek de (brutale) vraag vervolgens te negeren maar de bezoeker zette een tandje bij en vroeg of Serra narcistisch was. Gedurfde vraag hoor.

De gehele documentaire zit je als kijker in de arena of in de auto van Andrés Roca Rey. We staren naar hem of hij staart ons aan. Totdat er opeens uit het niets na een uur speeltijd de camera draait en we mogen kijken naar een wolkenpartij in een donkere lucht. Bijzonder moment.

Vanaf 29 mei 2025 in de bioscoop (Imagine Filmdistributie)

Wat een belevenis om Tardes de Soledad te ervaren in het bijzijn van Serra in een afgeladen Cinema Palace - die tempel van middelmatigheid. Er is een zekere afkeuring merkbaar aan de houding van het publiek, vaagweg progressief en veelal onwetend, zoals het de Brusselse culturele goegemeente betaamt. Naast mij zit een heerschap dat tijdens de film, telkens wanneer matador Roca Rey door een stier geraakt wordt, een osentatief gebaar van teleurstelling maakt. De andere toeschouwers zouden maar eens moeten twijfelen aan zijn superiere moraliteit. Tijdens de Q&A maakt een vrouw dan weer een opmerking over de toxische masculiniteit van de stierenvechters. De aanwezigheid van Serra zelf was zeer welgekomen: natuurlijk heeft hij de allure van een arthouse beroepsprovocateur, maar of hij daarom narcistisch zou zijn? Et alors. Het is alleszins geen fopartiest, maar iemand die een weloverwogen formalisme nastreeft en daar een uitgesproken visie over heeft. In die zin is het ook geen overbodige luxe dat hij tijdens een Q&A lang aan het woord is, gelet op de dommigheid van het publiek. Natuurlijk zien we in Tardes de Soledad de barbaarsheid van stierenvechten, natuurlijk is er een eigenaardige homo erotiek omtrent de leden van de quadrilla die Roca Rey bijna als een godheid vereren en hem op een gegeven moment zelfs in een strak maillot hijsen op zijn hotelkamer in de Ritz Madrid. Maar Serra heeft een film gemaakt die dit soort banale schema's overstijgt. Het is een compromisloos spektakel, de corrida in zijn meest pure en onmythologische vorm. Nergens krijgen we inzage in de hele folklore rond het gebeuren: we zien nooit het publiek, de randanimatie e.d., de camera beperkt zich tot Roca Rey en de stieren. De kijker zit als het ware gevangen in een hypnotiserende lus van de bewegingen en de mimiek van Roca Rey. Deze matador komt niet per se als een sympathiek persoon over, op bepaalde vlakken heeft hij zelfs iets onmenselijk. Dan heb ik het zelfs niet over zijn wreedheid aangaande de stieren, maar wel dat normale menselijke emoties en reacties hem vreemd lijken. Hij lijkt te verkeren in een soort permanente trance waar enkel de corrida van belang is, aangemoedigd door zijn aanbidders van de quadrilla. "Het leven stelt niets voor!" roept er één op een gegeven moment zelfs. Het stamina van Roca Rey is absoluut fascinerend te noemen en ik ervaar er zelfs een zekere schoonheid in. De man heeft blijkbaar een enorme reputatie opgebouwd als stierenvechter, maar in een wat ouder artikel van een Belgisch boulevardkrantje wordt hij nog enorm door de mangel gehaald. Volgens het artikel zou hij de slechtste toreador ooit zijn, omdat hij telkens door de stier gemolesteerd werd. Hij verloor twee tanden, zijn kaak werd verbijzelf, zijn buikspieren scheurden, zijn aars en scrotum werden gespiest... Een persoon met een dergelijke doodsdrift kan ik eigenlijk niet moreel afkeuren, hooguit tragisch vinden op een fascinerende manier. Ik zou alleszins niet juichen als Roca Rey zijn dood zou vinden in de arena, zoals de man naast mij leek te hopen. Roca Rey en zijn kornuiten hebben wel een zekere indruk op mij nagelaten. Ik wist tijdens de film niet dat ze van Peruviaanse afkomst zijn, maar misschien is het wel de discrepantie tussen het mores van het meer traditionele en rurale Peru en de 'elegante' kunst van het stierenvechten die intrigerend werkt. Serra merkt op dat deze figuren wandelende anachronismen zijn. In een maatschappij waar iedereen homogeen wordt, is het verwonderlijk om zulke sujetten aan te treffen die totaal niet geassimileerd zijn en eerder in een roman van het begin van de 20ste eeuw thuishoren - wat ik een erg mooie gedachte vind.