Grand Tour (2024)

Vanaf 6 maart 2025 in de bioscoop (Imagine Filmdistributie)

Grand Tour is een film uit 2024. Kan dit veranderd worden?

Bijzondere film. Het gaat om een man die in de koloniale wereld in de Oost werkt en op het moment dat zijn vrouw naar hem toe wil komen ervan door gaat. Zijn verloofde reist hem achterna. In de eerste helft krijg je zijn verhaal, in het tweede haar. De film bestaat uit documentairebeelden van toen en van nu, gespeeld materiaal, voice over.De film is een zeer eigenzinnige uitvoering van een soort episch liefdesdrama. Het ligt vast niet iedereen en ik denk dat Gomes je sowieso een beetje moet liggen, maar ik vond het heel fijn.

Het is 1917 wanneer Edward [Gonçalo Waddington] besluit om Molly [Crista Alfaiate], met wie hij al zeven jaar verloof was, vlak voor de bruiloft in Rangoon in de steek te laten. Hij rest Azië af en een uur later (in de film) doet Molly het nog een keer dunnetjes over. In beginsel gaat het om een avonturenverhaal waar Gomes en de zijnen iedere schijn van avontuur hebben weggelaten ten faveure van een droge vertelstem. Wat resteert zijn stukjes artistieke bedoelde stadsmozaïek vol traditionele cultuur en een paar plichtmatige aandoende dramatische scènes. De beeldende kunstenaars leveren prachtig werk af en Gomes heeft zonder meer een bijzondere, eigenzinnige, uitdagende film gemaakt. Helaas is het vooral pretentieus en extreem saai. Oordopjes zijn een pré voor een karaoke-optreden aan het eind. Gomes won de prijs voor beste regie op het enige festival dat gelooft dat “anders” een synoniem is voor “goed.” Joe raadt het al: Cannes.

De film is een voortdurende afwisseling van stukjes traditioneel poppenspel en muziek/gezang, van beelden van met name het verkeer in hedendaags Azië en van de ‘eigenlijke’ film die zich in 1918 afspeelt. Het eerste deel van die eigenlijke film is de reis van Edward door een aantal landen in Azië waarbij hij zich door het lot laat leiden en meestal dronken is: zijn reis heeft geen bestemming, gaat dan ook nergens naar toe maar is telkens slechts een vlucht ergens vandaan en primair is hij op de vlucht voor zijn verloofde Molly die hem achterna zit. Het tweede deel is de reis van Molly die dan ook vrij letterlijk in de voetsporen van Edward treedt en een parallelle reis maakt met eenzelfde elementen als die we bij Edward zagen maar dan in een andere vorm en haar reis heeft natuurlijk wel een doel. Je kunt misschien allerlei betekenissen in dit verhaal zien, maar ik zag ze niet: voor mij zegt het verhaal eigenlijk niets, ook niet over het kolonialisme. De film lijkt zich af te spelen aan het einde van het kolonialisme waardoor het voor Westerlingen enigszins gevaarlijk wordt om er te reizen en dan niet alleen vanwege de tropische ziekten: de Grand Tour is niet meer een levenservaring die de Westerling volwassen maakt maar die tot z’n dood leidt. Wel kan niemand de feministische omkering zijn ontgaan dat hier de man niet de vrouw achterna zit maar de man een vluchtende, dronken lafaard is en de vrouw vastberaden en sterk. De drie elementen van de film – cultuur (poppenspel), documentaire (hedendaags Azië) en het verhaal over een reis door gekoloniseerd Azië – zullen misschien willen laten zien dat je het verhaal over Azië op drie verschillende manieren kunt vertellen maar ik kan ze niet samenbrengen: de afwisseling heeft vooral een vervreemdend effect zoals dat ook geldt voor het feit dat iedereen – ook de Engelsen tegen elkaar – in de film Portugees praat (behalve de Vietnamese bediende die Frans praat). Het traditionele poppenspel en andere uitingen van de Aziatische cultuur vond ik het interessantste van de film.