Here (2023)

Op een moment was ik méé.

Maar het duurde niet lang, en een trip was het niet.

Ik hou wel van minimalistische cinema, maar ik verwacht wel een intrigerend plot dat blijft hangen. Dat is hier niet het geval. Voornamelijk of louter (ik weet het niet meer) met een vaste camera geschoten. Knappe beelden wel, die eenheid met de natuur, met de bomen en de daarrond groeiende mossen te midden van de geïndustrialiseerde omgeving van Vilvoorde, een voorstad van Brussel die wordt versnipperd door diverse snelwegen en treinsporen. Niet de place to be alvast voor een leuk uitje.

Het plot is eenvoudig. Een Roemeense alleenstaande man plant een bezoek aan zijn moeder in Roemenië en bereidt zich voor. Zijn grootste bekommernis lijkt wel zijn volle frigo leeg te krijgen door van de groenten soep te maken en deze vervolgens uit te delen. Zo ontmoet hij de knappe Chinese dame Shuxiu. Traag en gestaag zoals de film verloopt leren ze elkaar kennen, met weinig woorden en nogal stuntelig. Voor het echt van de grond komt, is de aftiteling er al.

De film is heel traag, banaal en dus ‘saai’ al is de boodschap van de film dat we dat alleen maar zo ervaren omdat we overal aan voorbij gaan en we overal afstand van nemen door middel van het (rationeel) benoemen en (wetenschappelijk) categoriseren van alles in plaats van (mystiek) op te gaan in de dingen om ons heen en in het geheel. De metafoor die de film gebruikt is het mos: dat is er overal – zoals ook arbeidsmigranten overal zijn (met de trein als metafoor voor de migratie) – maar we zijn het niet bewust omdat we er overheen kijken. Als we wel kijken dan ontdekken we een compleet mini-bos of mini-ecosysteem in een stukje mos zoals deze film een complete mini-maatschappij in het ongeziene leven van de Roemeense arbeidsmigrant wil laten zien. En (als ik de gedachte van de film doortrek) mos is oeroud en zal ons overleven zoals de arbeidsmigrant zowel de mens van het verleden als van de toekomst is waarbij we telkens elders wortel schieten en zo een nieuw thuis scheppen. En zoals de beschaving ons vervreemdt van de natuur en de ander (het verhindert het vervloeien en opgaan van dingen), zo ontdekken de Roemeense arbeidsmigrant en de Chinese mosdeskundige een diepe voorwoordelijke connectie met elkaar (met het delen van soep als metafoor), waarbij je vergeet hoe de ander heet (welk naamgeving afstand schept), die de kern van (naasten)liefde is.

De film is op deze wijze dus saai (banaal) en interessant (diepzinnig) tegelijk en geeft dan ook een beter gevoel na dan tijdens het kijken (wat het geven van een cijfer wat lastig maakt).

Stefan [Stefan Gota] leegt zijn koelkast en besluit alle groenten te gebruiken om soep te maken. Hij wandelt in korte broek door Brussel, spreekt wat mensen aan die hij soep geeft en kijkt naar de bomen, bloemen en planten die hij tegenkomt. In een Chinees restaurant maakt hij contact met Shukui [Liyo Gong], die hij later opnieuw tegenkomt terwijl ze mos bestudeert. Het type film dat je duidelijk wil maken hoe fijn, nuttig en belangrijk het is om de omgeving in je op te nemen en menselijk contact te hebben. Precies de twee dingen die je tijdens het kijken naar een film absoluut niet moet doen! Een dikke middelvinger naar de kijker waar ik me (louter in negatieve zin) ontzettend om kan opwinden. Godzijdank duurt dit manifest tegen alles waar ik van houd in cinema slechts 84 minuten. Dat er mensen zijn die geloven dat we hier te maken hebben met een liefdesverhaal is bijna net zo belachelijk als het feit dat Bas Devos hiermee twee prijzen won op het internationale filmfestival van Berlijn. Diep en diep treurig.

Toch is het heel begrijpelijk dat lang niet iedereen iets met Here kan. Veel gebeurt er niet en het is eigenlijk gewoon een serie van moment opnames. Ik zie het ook niet echt als een film, maar meer als een aaneenrijging van fragmenten die oorspronkelijk in een museum als installatie tentoon werden gesteld.

Maar wat deze prent ook is, ik vond de sfeer heel aangenaam. Ga je er echt in met de verwachting dat je een kop, staart en duidelijke structuur in het midden hebt, dan kom je hoogstwaarschijnlijk bedrogen uit. Maar het feit dat je dit alles niet krijgt wil niet garanderen dat je er geen voldoening uit kunt halen.

Lees mijn volledige recensie hier.

Heerlijke onthaastingscinema. Een film zonder echte plot en meer een sfeerschets van een aantal jongmensen in de grote stad. Heel ergens doet de film denken aan Kôhî Jikô (Film, 2003) en wel meer films van Hou, vooral ook met die geluiden van stad en natuur en de vele treinen die als motief in de film te zien zijn. In ieder geval wel het soort films waar ik van houd: kijken naar normale mensen die normale dingen doen.

Het acteren an sich is dan ook niet belangrijk, men moet vooral een beetje geloofwaardig overkomen. En dat lukt. Buiten dat hebben Gota en Gong ook zeker een bepaalde chemie (die glimlach in de mooie passend laatste scène). Een film over gewone mensen, maar ook een heel menselijke film vaak gestoken in een prachtig kleurenpalet en bijzonder sfeervol ook met die regen en vaak in de schemer. Mede door de reeds genoemde geluidsband leeft dit ding echt.

Het enige dat op deze film echt is aan te merken is het gevoel voor tempo. Films van een Hou, Koreeda op zijn betere momenten of Ozu zijn op dat vlak soms nog net wat sterker (en soms een heel stuk sterker) en meditatiever. Shots die net een paar tellen te lang duurden (en dreigen te gaan slepen) of juist net te kort. 4,0*.

Een rustige, serene film over iemand die afscheid neemt van zijn stadse omgeving, en over een vrouw die de oer-natuur (mossen) bestudeert in de stad.

Langzaamaan en subtiel verschuift in de film de aandacht van de stad met haar betonnen flats (in aanbouw), haar treinstation, laboratorium en garage naar de natuur binnen en buiten de stad, verschuift van de Roemeense bouwvakker naar de Chinese mossenonderzoekster die elkaar treffen in de stad en later in de natuur. En er is meer: de mossenonderzoekster verlaat het lab, vindt mossen op een stadstrottoir en later in de buitenbossen; het garagepersoneel verlaat de garage en luncht in een park, etc.

Kern van de film lijkt mij de scène te zijn waarin de Chinese vrouw mijmert over haar net wakker/nog slaperige-zijn en niet meer de naam van de dingen weet: ze ziet hoe een ochtendbries het gordijn beweegt, maar weet niet meer de naam voor een gordijn en voor een ochtendbries, zoals een baby lange tijd in een naamloze wereld verkeert waarin het om zich heen, als in een spiegel, alleen zichzelf ziet. De vrouw woonde op de Place de Miroir, vertelt ze. Met dit in gedachten is de slotscène een vondst van jewelste.

Het vierkante beeld, de statische camera (ze beweegt tweemaal, dacht ik), het prachtige geluidslandschap dat op cruciale momenten overgaat in stilte, de meertaligheid van Frans, Vlaams, Mandarijn en Roemeens - ze dragen bij aan een bijzondere kijkervaring voor wie ervoor openstaat.

Een heerlijk rustige film over menselijk contact. Je wordt er helemaal Zen van. Je moet er van houden of er minstens tegen kunnen dat er in een traag tempo vrijwel niets gebeurt. Ik zag de schoonheid er wel van in, maar kon er op één op andere manier toch niet helemaal in opgaan.