La Casa Lobo (2018)

Erg knap gemaakte stop motion die zeer losjes gebaseerd is op de geschiedenis van een Duitse religieuze sekte die in de Pinochet-jaren nogal een dikke vinger in de Chileense politiek te brokkelen had. Dat gegeven was mij onbekend en alleen daarom al vond ik deze film de moeite waard. Hij is, zoals ik schreef, ook erg knap gemaakt. Helaas kon de film zelf mij niet zo heel erg boeien. Ik dacht de hele tijd vooral: man, wat een werk moet dat geweest zijn. Omdat ontwikkelingen in het verhaal een beetje uitbleven en er in de vorm ook niet zo gek veel ontwikkeling zat, werd het ondanks de korte duur toch een vrij lange zit.

Mooie companion piece voor Una vez la noche (2018) (eveneens een animatie uit Chili) die ik gisteren zag. Die was al bijzonder, maar deze wint.

En aangezien we toch in de sfeer van animatie voor volwassenen uit Latijns-Amerika zitten met een horror aanduiding, zet ik hierna de Braziliaanse poppen-animatie O Bem-aventurado (2018) maar even op.

Te zien in november op Kaboom Festival

Ongelofelijk creatieve film dit, vaak met verwondering staan kijken hoeveel moeite dat ze gestoken hebben in de stop motion. Dit moet toch een heel proces zijn geweest van monnikenwerk en dat alleen al geeft deze film een streepje voor bij mij.

Ik ben zeer aangenaam verrast over La Casa Lobo. Het is een erg fascinerende trip door een duister sprookje. Het is een trip door de stijl maar ook door de vertelstijl, die bijna kinderlijk gebeurt, met een voice over die soms zelfs kinderliedjes aan het zingen is. Maar dit werk bevreemdend en dat geeft deze film een extra gelaagdheid.

Het is geen eenvoudige zit. Er continue erg veel beweging op het scherm en daardoor soms vermoeiend. Maar net die stijl maakt ook de film weer uniek. De makers zijn tot het uiterste bezig de decors te strippen en nieuwe lagen te geven. Gemaakt kunst terug opnieuw te creëren met eigen kunst.

Uiteraard met stop motion en sprookje denk ik snel terug aan Svankmaier en Burton, maar dit is toch iets heel anders. Nog experimenteler, ontoegankelijker en soms een stukje speelser. Het is gewaagd en het werkt voor mij.

4*

Sterk.

La Casa Lobo kan misschien absoluut als een tang op een varken slaan zodra je er zonder enige voorkennis inspringt. Een film die enkel en alleen op visuele beelden leunt. Zodra je er iets over opzoekt en misschien zelfs nog een keer kijkt zal je er echter een lijn in gaan zien, en die zorgt voor een gitzwart laagje over de film.

De animatie van deze film is wonderschoon. Het project heeft 6 jaar geduurd en dat is dan ook behoorlijk te merken. Deze film is zeer geduldig gemaakt en dat straalt het dan ook op geweldige wijze uit. Zeer knappe stijlen van animatie die ook nog eens verschillend van elkaar zijn. De film duurt niet lang en weet ten alle tijden te boeien.

Het verhaal moet het vooral hebben van de onderliggende betekenis, die de film eigenlijk compleet maakt. Het verhaal dat er is als je dat niet weet is uiteraard zwak. Je zou het in 3 zinnen kunnen uitleggen en dan blijven alleen de mooie beelden zelf over. Ergens is dat jammer, maar ook begrijpelijk om het allemaal te laten werken.

Ik miste wel een beetje sfeer door de film heen. Het ziet er prachtig uit, maar creepy wordt het nooit omdat het editen niet altijd even knap is. Er mist een beetje flow tijdens deze film waardoor het na een tijdje iets minder boeit. De stijl kan niet tot het eind intrigeren, en dat is jammer, want verder is het erg sterk, zoals ik al eerder heb benoemd.

Je zal er misschien droevig van worden als je de boodschap kent, of clueless als je deze niet kent. Ik raad iedereen aan om wat over de film op te zoeken voordat je hem kijkt. De film zal er echt mee veranderen, for the better. Sterke, droevige en sombere film. Erg knap gemaakt, waarvoor mijn diepe respect en bewondering.

Kunstige stop-motion animatiefilm. In de proloog wordt verteld dat de indoctrinatievideo is gevonden in de archieven van Colonia Dignidad ("Waardigheidskolonie"), een geïsoleerde commune van Duitsers, gesticht in het Chili (deze stond onder leiding van de Duitse emigrantenprediker en kindermisbruiker Paul Schäfer ten tijde van de militaire dictatuur van Pinochet)

Gepresenteerd als een duister sprookje vertelt het verhaal van Maria, een meisje dat afdwaalt uit hun gemeenschap en zich verstopt voor een wolf in een mysterieus huis in het bos. Daar vindt en verzorgt ze twee biggetjes, die geleidelijk mens worden. Het verhaal dat zich ontvouwt is een waarschuwend verhaal, bedoeld om de kinderen van de sekte ervan te weerhouden zich in de buitenwereld te wagen. Maar tevens laat het ook zien hoe dat indoctrinatie doorwerkt zelfs op volgende generaties.

De productie duurde vijf jaar omdat de makers Cociña en León voor deze film met een fysieke kamer naar twaalf grote musea voor moderne kunst, (o.a. Upstream Gallery in Amsterdam) reisden. Ze maakten dus als "artist in residence" voor een live publiek twaalf scènes die deze film werden. Daardoor speelt de hele film alsof het één ononderbroken shot is, voor je ogen wordt alles live geknutseld. De makers legden zichzelf ook regels op zo mochten de voorwerpen en meubels nooit twee keer in een scene gebruikt worden. De ruimtes blijven dus continu veranderen.

Uiteraard is het het kunstig en creatief wat je hier ziet maar het voortdurende afbreken, opbouwen, transformeren mengen en bewegen van personages, muren, meubels en het huis zelf wordt na een tijdje ook een beetje repetitief en sloeg bij mij een iets van vermoeiing toe. Daarnaast ben ik van mening dat men met een film zijn achtergrondverhaal duidelijk moet maken en niet dat de kijker bijna verplicht is om te gaan googelen om er iets van te begrijpen. Ondanks dat en het feit dat hier enorm veel werk in zat, zal ik deze film ook geen slechte waardering geven!

Horror in stop-motion. In de stijl van een sprookje en met gebruikmaking van papier-maché brengt La Casa Lobo het trauma rondom de sekte Colonia Dignidad tot leven. De film begint met propagandistische videobeelden van een afgelegen oord in Chili waar Duitse bewoners resideren. Een gemeenschap die in een vredig berglandschap dat in een heimatfilm niet zou misstaan onder idyllische omstandigheden leeft en werkt. De associatie met nazi-Duitsland en haar propagandamachine is evident.

Het zijn beelden van de Colonia Dignidad, de sekte die in 1967 door Paul Schäfer werd gesticht. Een Duitser die uit West-Duitsland was gevlucht wegens beschuldigingen van kindermisbruik. Binnen de sekte gebeurden gruwelijke dingen. Zo werden er tot de ontbinding van de sekte in 1997 kinderen mishandeld en verkracht. De sekte werd door dictator Pinochet gedoogd en gebruikt om politieke tegenstanders gevangen te zetten en te folteren. De Colonia Dignidad fungeerde als een staat binnen een staat.

Na de introducerende beelden van de kolonie verwijdert de film zich van de idylle en richt zich op het hoofdpersonage Maria. Een jong meisje dat een straf tegemoet ziet omdat zij in de ogen van Paul Schäfer nalatig is geweest. Zij ontsnapt en komt terecht in een verwaarloosd huis alwaar zij twee varkentjes aantreft. Ze is relatief veilig want buiten het huis loert de grote boze wolf die met zijn occasionele dreigende gehuil Maria en de kijker opmerkzaam maakt van zijn bestaan en aldus voorkomt dat Maria’s verblijf in het huis een vredig verblijf is.

De film vertaalt het trauma van de kolonie en het altijd aanwezige gevoel van vervolging en controle naar een droomachtig scenario. La Casa Lobo leeft vooral van zijn surrealistische aanpak. Die brengt een verontrustende sfeer in de film. In een sprookjesachtige decor wordt de stop-motion op een bevreemdende manier ingezet. De kijker ziet de figuren zich steeds opnieuw ontwikkelen. Langzaam ontstaan ze vanuit een schildering op de muur of hervormen zich uit papier-maché. Er is steeds beweging in de figuren. In de attributen. In het decor. Iedere creatieve handeling, iedere penseelstreek en ieder stukje papier dat voor de creatie van de figuren en het decor wordt gebruikt is tenminste voor een kort moment te zien.

De kijker is getuige van het creatieproces terwijl het verhaal gewoon doorloopt. Aan de ene kant werkt dat beklemmend en bevreemdend. Aan de andere kant werkt de voortdurende beweging die op het scherm plaatsvindt op de zenuwen. De camera is tijdens dat zich steeds herhalende vormingsproces ook nog eens voortdurend in beweging. Heel ingenieus en bewonderenswaardig gedaan, maar ook erg onrustig. Zenuwslopend en vermoeiend om naar te kijken.

Alles ziet er bovendien uit alsof het door een kinderhand is vervaardigd. Esthetisch gesproken niet indrukwekkend. Niet intrigerend. De kinderlijke tekeningen op de muren die vensters en deuren voorstellen of een boekenplank verbeelden. De papier-maché figuren met sliertig haar en poppenonderdelen als ledematen. Een kliederige boel. Een gefragmenteerd en onafgewerkt geheel dat voortduren vibreert en het oog van de kijker treitert.

Het verhaal dat in beginsel nog een heldere lijn volgt in deze golf aan bewegingen, onderwerpt zich al snel aan het gewoel en is maar moeilijk te volgen. Alles in de film is vervormd, loopt in elkaar over, is vloeibaar. Contouren van ruimtes vervagen. Muren worden schilderdoeken waarop gedachten en belevenissen staan getekend. Overal poppen voorwerpen uit de vloer op en vormen nieuwe voorstellingen die vervolgens weer ineenstorten. Complete gekte. Op den duur weet je niet meer waar je het moet zoeken. Alle vaste grond is onder je voeten vandaan geslagen. Bevinden we ons nog wel in het vervallen huis of bevinden we ons intussen in de traumatische gedachtewereld van het hoofd van het gevluchte meisje Maria? Of hebben we ons daar de hele speelduur al bevonden?

Aan het eind kan ik alleen maar gesloopt beamen dat het leven in een sekte geen plezierige ervaring is. De missie is geslaagd, maar erg genoten van de hectische en warrige manier waarop de boodschap werd uitgedrage, heb ik niet.

Wel echt gaaf indrukwekkend kunstproject, niet alleen qua maakproces en achtergrond maar ik vond het ook flink beklemmend

Enigszins indrukwekkend kunstzinnig maar te saai, te vaag en te lang. Dit werkt misschien best redelijk als videoinstallatie in een museale context, helaas werkt het niet als film van 75 minuten. Onder de duimendik aangebrachte olieverf en achter de meters papiertape gaat ongetwijfeld een opgeklopt complexe symboliek schuil die mij niet echt weet te grijpen. Na een half uur bekruipt mij vooral de gedachte aan wie die troep straks allemaal moet opruimen..

Nachtmerrie-achtig stopmotion sprookje uit Chili, bijzonder fraai geanimeerd maar inhoudelijk helaas wel wat aan de abstracte en vooral eentonige kant. Alsof je een uur en een kwartier naar een videoclip van Tool zit te kijken. De animatie, vol schokkerige, voortdurend evoluerende achtergronden, is werkelijk oogverblindend mooi. Daar ligt het zeker niet aan. Aan plot en personages had echter wel wat meer gesleuteld mogen worden.

Het eerste wat opvalt aan La Casa Lobo is de animatie. Wat een werk is hier ingegaan, en dat klopt ook wel als je zoals hierboven is aangegeven leest hoe dit tot stand is gekomen: door de makers over een periode van vele jaren op verschillende locaties. Dat de stopmotion-achtige animatie indrukwekkend is, zeker, en het geeft ook wel een aparte sfeer mee, maar het wordt toch ook wel een beetje repetitief en vermoeiend op een gegeven moment.

Het verhaal over Maria, die vlucht uit een Duitse kolonie in Chili en met haar biggetjes door de wolf achterna wordt gezeten is aardig gedaan. Veel verwijzingen ook naar de klassieke wolvensprookjes, over Roodkapje en ook over de Grote Boze Wolf en de drie biggetjes. Ik ben maar zijdelings op de hoogte van de historische achtergrond, dus daar zal ik vast allerlei verwijzingen missen. Maar hoe fraai en apart het ook is, ik kan toch niet zeggen dat ik écht geïnvesteerd was in het verhaal of in Maria. Een lekker beklemmend sfeertje had het dan wel weer, maar uiteindelijk was ik ondanks de sfeer en de indrukwekkende animatie toch liever wat meer meegesleept in een verhaal. Alsnog, zeker de moeite waard.

Een erg moeilijke film om te beoordelen, dit. La Casa Lobo is zo'n experimentele film die je in een museum tegenkomt, even naar kijkt en snel en verward de zaal weer verlaat. Dit is niet zozeer een film als een kunstwerk. Dat men een echt huis gebruikt om hun stop-motion te maken is enorm impressionant. De animatie is dan ook het enige waar het horror-label van toepassing is. De beelden zijn verontrustend, creatief en enorm mooi. Jammer dat het verhaal veel te vaag is, zelfs met de nodige achtergrondinformatie. Het eindeloze geneuzel van de twee stemmen lieten me meer dan eens indommelen. Het was meer een ASMR-opname dan wat anders.

De 2,5* is vooral voor de kunst.