November (2017)

Erg apart.

Wist niet echt wat te verwachten van deze film, maar het is me zeker niet tegengevallen. Vooral visueel natuurlijk uitmuntend, met krachtig gebruik van zwart/wit. Als ik dan even vergelijk met alle Roma hype, dan vraag ik me toch af waar de meeste critici hele weken lang naar zitten kijken. Op basis van de cinematografie een waar meesterwerk.

Toch gaat er visueel wel een beetje kwaliteit verloren door de wat matige editing. Die had net wat scherper en subtieler gekund. Maar uiteindelijk is het toch vooral de toon van de film die nooit geheel weet aan te slaan. Een mix van duister en komisch, maar zonder echt grappig te worden of écht duister te zijn. Het zweeft er maar een beetje tussen.

Jammer, want de Estse folklore wordt volop benut en zorgt voor een hele hoop originele en creatieve scenes. Althans, voor iemand die niet bekend is met deze folklore. Iemand hierboven noemde dit een genrefilm, maar de film was allicht een stuk beter geweest als er meer typische genre elementen in hadden gezeten. Nu is het toch vooral een arthouse insteek die overheerst en wat mij betreft de film niet volledig tot z'n recht laat komen.

3.5*

Betaalbare dual format in UK, check amazon/ebay

Geen voltreffer voor mij, maar ik ben toch op meerdere vlakken behoorlijk onder de indrik.

Een tijd terug heb ik 'The man who spoke Snakish' gelezen van Kivirähk, de man die ook het boek geschreven heeft waar dit op gebaseerd is. En ook dat was een vreemd werkje, waarin allerlei magische, folklore-achtige elementen prominent aanwezig waren en waarin de oude legendes en gewoontes langzaamaan verdwenen onder invloed van de modernisering en het opkomende Christendom. Dit speelt zich af in een vergelijkbare setting, en ik kan niet anders zeggen: dat is fantastisch gedaan. Visueel is dit echt een pareltje, en de sfeer op het Estse platteland waarin allerlei magisch-realisme plaatsvindt is prachtig. De Kratts bijvoorbeeld zijn een prachtige vinding, maar ook heel tof vormgegeven. Alleen al daarom zal ik de film ook zeker te zijner tijd gaan herkijken.

Maar hoewel het genieten is van de sfeer en de beelden, vond ik het qua verhaal wat slepen. Het kon me niet altijd even goed interesseren wat er gebeurde, en uiteindelijk moest ik me er regelmatig echt toe zetten om mijn aandacht er bij te houden. Misschien klikt het op een ander moment beter. Maar alsnog, November ziet er zeldzaam mooi uit, en alleen al daarom sowieso een ruime voldoende.

In de eerste 3 minuten is het meteen duidelijk dat dit een apart filmpje gaat zijn en moet zeggen dat het een tijdje geleden is dat ik zoiets bijzonders gezien heb. Een mix van fantasy, horror & romantiek komen hier prachtig samen in een boerendorpje in Estland, wat ook schitterend in beeld wordt gebracht. Een verrasing van jewelste!

Een bijzondere film, die het meer moet hebben van de atmosfeer dan van een verhaal. Het is een mix van plattelandsgebruiken, dromen, fantasy en magisch realisme. We zien een jong meisje zich voorbereiden op haar taken als vrouw. Met Allerzielen komen de doden uit het dorp op bezoek om eens even bij te praten en wat te eten. We zien een mechanisch monster dat bezield wordt, zodat het met zijn messen aan het werk kan. Op het kasteel zorgt de Baltische graaf en gravin voor de oude barones en er verdwijnen kostbaarheden vanonder de planken in het huis. Er valt dus genoeg te zien. Maar de echte spanning, dat wat je op het puntje van je stoel brengt, die heb ik gemist.

Maar ter aanvulling: het is ook een tragische liefdesgeschiedenis en de film zit vol prachtige, vaak winterse beelden. Ik heb m'n waardering wat opgewaardeerd.

November speelt zich af in de mistroostige setting van een landelijk gebied waar het leven zwaar is. De mensen hebben zorgen. Geld bezit bijna niemand en voedsel is schaars. De pest waart rond en neemt af en toe een bewoner tot zich. Met creativiteit, magie en een incidenteel pact met de duivel probeert men onder deze barre omstandigheden te overleven.

Er wordt weinig gesproken. De film spreekt voornamelijk in beelden. In mooi stilistisch zwart-wit passeert veel fraais waarvan de betekenis niet direct of nooit duidelijk wordt. Neem bijvoorbeeld de kratts. De huishoudelijke hulpen die door de dorpsbewoners uit allerhande materialen (buizen, hooivorken, koeienschedels of wat maar voorhanden is) zijn samengesteld en op magische wijze in beweging worden gebracht om opdrachten uit te voeren. De film trapt zonder enige uitleg af met een kratt die de opdracht heeft om een loslopende koe te vangen. Heel bevreemdend en hilarisch tegelijk. November is een bijzondere en moeilijk toegankelijke film. Zoveel is duidelijk.

November vertelt van een tragische liefdesgeschiedenis. Een driehoeksverhouding tussen de drie jonge personages die als enigen nog niet fysiek getekend zijn door de zwaarte van het (over)leven. De liefdesgeschiedenis verdwijnt vaak op de achtergrond ten gunste van een inkijk in het dorpse leven dat waanzinnige en groteske taferelen laat zien die in een komedie niet zouden misstaan.

Onmiskenbaar zijn de horrorelementen die regelmatig opborrelen en zorgen voor een ongemakkelijke en duistere sfeer. Wandelende doden, weerwolven, de duivel. Klassiek materiaal dat heel fijnzinnig en naturel in het verhaal wordt verweven. De uitstapjes naar oude mythen en oude gebruiken dragen fundamenteel bij aan de surrealistische indruk die de film maakt. De film kijkt als een waanzinnige koortsdroom. Als een absurde nachtmerie.

Veel in de film blijft onverklaard. November levert weinig vaste grond onder de voeten. Het verhaal is secundair. De personages zijn niet gemakkelijk identificeerbaar en hun handelingen leveren amper een empathische beleving op. Het zijn vooral de beelden die fascineren. Even raadselachtig als de verhalende inhoud, maar ook erg mooi en wonderbaarlijk en sfeervol. De inkijk in deze merkwaardge, naargeestige, onbegrijpelijke en vervlogen wereld is een bevreemdende en vooral een fascinerende ervaring.

Toch wel een bijzondere Estse film. Ik wist niet goed wat te verwachten, maar was danig onder de indruk van de openingsscène met het kalf. Een duivels gebroed van ijzerwerk dat tot leven komt, een kratt genaamd, gaat hier wel erg driest te werk. De boeren schrokken er alvast niet zoveel van. Een veelbelovend begin voor meer dacht ik. De film gaat echter een geheel andere richting uit.

Niet dat er niet nog vreemde dingen gebeuren, een metamorfose van mens tot wolf en een duivel die een pact wil sluiten om de ziel van de ongelukkige te verwerven. Allemaal erg fantasierijk in een grauw donker sprookje in een mistroostige setting. Ideaal dus om in beeld te brengen in zwartwit. De film slaagt daar dan ook glansrijk in.

Inhoudelijk vond ik het iets te mager. De boeren lijden honger en de constante zoektocht om te voorzien in hun levensonderhoud is hun voornaamste bekommernis. Maar eigenlijk draait het om een liefdesverhouding tussen drie personen waarbij er eentje jaloers is en uit de boot dreigt te vallen.