Pustków (województwo podkarpackie)
Pustków – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Dębica[4][5].
| wieś | |
 Kościół św. Józefa Rzemieślnika | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
3039[2] |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
39-205[3]-Mielec- |
| Tablice rejestracyjne |
RDE |
| SIMC |
0818539 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Dębica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | |
 50°08′21″N 21°29′21″E/50,139167 21,489167[1]
| |
Na terenie miejscowości funkcjonują dwa sołectwa: Pustków Wieś i Pustków Krownice[6].
Wieś w powiecie pilzneńskim w województwie sandomierskim w XVI wieku była własnością kasztelana rozpierskiego Mikołaja Przedbora Koniecpolskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnowskim.
Integralne części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0818545 | Błonie | część wsi |
| 0818551 | Bródki | część wsi |
| 0818568 | Budy | część wsi |
| 0818574 | Gać | część wsi |
| 0818580 | Kamajówka | część wsi |
| 0818597 | Kochanówka | część wsi |
| 0818605 | Korzeniówek | część wsi |
| 0818611 | Krownice | część wsi |
| 0818628 | Łęg | część wsi |
| 0818634 | Męciszów | część wsi |
| 0818640 | Podlesie | część wsi |
| 0818657 | Rudki | część wsi |
| 0818663 | Strachów | część wsi |
| 0818670 | Zamoście | część wsi |
| 0818686 | Zastawie | część wsi |
Geografia
edytujPustków położony jest na prawym brzegu rzeki Wisłoki na granicy Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Karpackiego. Przez Pustków przechodzi droga wojewódzka nr 985 Dębica – Tarnobrzeg.
Liczy około 3000 mieszkańców i jest jedną z większych wsi w powiecie dębickim. Znaczna część ludności zajmuje się rolnictwem, choć większość pracuje również w okolicznych zakładach pracy.
Do 2000 roku częścią Pustkowa był Pustków-Osiedle. Przed II wojną światową do Pustkowa należały także Wielącza i Wólka, obecnie części Brzeźnicy.
Historia
edytujPoczątki miejscowości sięgają XII–XIII wieku. Na terenie dzisiejszego Pustkowa istniała wówczas osada Czerwone Jabłuszko, która została spalona podczas najazdów tatarskich. Osadę odbudowano nadając jej nową nazwę Pustków. W ciągu wieków była kilkakrotnie pustoszona przez Tatarów, Węgrów, Litwinów, Rusinów i Szwedów. W 1846 roku doszło do zamieszek związanych z rabacją galicyjską. W czasie I wojny światowej Pustków został w dużej mierze zniszczony, co przyczyniło się do dalszego pogorszenia sytuacji materialnej mieszkańców. W 1922 roku rozparcelowano istniejący tu majątek Tomasza Romera h. Jelita (1861–1925) z Woli Ocieckiej, a chłopom sprzedano działki.
Rozwój gospodarczy miejscowości rozpoczął się w latach trzydziestych XX wieku, kiedy to w ramach inwestycji Centralnego Okręgu Przemysłowego rozpoczęto wznoszenie zakładów przemysłowych na terenie Pustkowa. W 1937 w lesie otaczającym wieś uruchomiona została fabryka tworzyw sztucznych „Lignoza” SA, produkująca także amunicję. Ponieważ w okolicy brakowało fachowców, sprowadzono liczne firmy budowlane. Dla zatrudnionych w fabryce robotników wybudowano bloki mieszkalne, co w połączeniu z licznymi sklepami nadało tej części wsi charakter miejski. Tak powstał Pustków-Osiedle. Pojawiły się pierwsze rowery, pracownicy posiadali także motocykle. Wzrosła materialna stopa życia, odbywały się niedzielne festyny i zabawy na wolnym powietrzu.
W czasie II wojny światowej Pustków-Osiedle był od 1940 ośrodkiem rozległego poligonu SS „Heidelager” („Ostpolen”, „Dębica”)[8], na którym testowano broń rakietową V-1 i V-2. Ocenia się, że w czasie funkcjonowania poligonu w utworzonym na południe od niego u stóp Królowej Góry obozie Pustków zginęło i zostało zamordowanych ok. 15 000 więźniów: 7000 Żydów, 5000 jeńców radzieckich, 3000 Polaków[9].
Po wojnie istniejące zakłady wznowiły produkcję. Powstawać też zaczęły nowe. W roku 2000 Pustków-Osiedle oddzielił się od Pustkowa stając się osobną miejscowością.
Z Pustkowa pochodził Adam Ocytko (1948–2022), dziennikarz polonijny i prezes Związku Klubów Polskich w Chicago[10].
Parafia
edytujPustków początkowo był częścią rzymskokatolickiej parafii w Brzeźnicy i w Przecławiu. W 1981 erygowano w Pustkowie parafię pod wezwaniem św. Józefa Rzemieślnika należącą do dekanatu Pustków-Osiedle. W 1982 roku dokonano pierwszego pochówku na nowo zbudowanym cmentarzu parafialnym. Pierwsze msze odbywały się w zbudowanej naprędce drewnianej kaplicy. Od roku 1986 istnieje tam kościół pw. świętego Józefa Rzemieślnika.
Edukacja
edytujNa terenie wsi znajduje się Zespół Szkół z Oddziałami Integracyjnymi składający się z:
- Publicznego Przedszkola
- Publicznej Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi im. Marii Konopnickiej
Sport
edytujW 1954 roku został założony klub piłkarski Chemik Pustków[11], grający obecnie w klasie okręgowej[12].
Największym sukcesem klubu jest gra w III lidze w sezonach: 1976/77, 1977/78, 1978/79[13] oraz 1983/84.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 113340
- ↑ Raport o stanie Gminy Dębica za 2020 rok s.10
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1052 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Strona gminy, sołectwa
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 104.
- ↑ Historia [online], heidelager.pl [dostęp 2025-01-22] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-26].
- ↑ Artilleriezielfeld Blizna. blizna.ovh.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-26)]. (treść tablicy informacyjnej na terenie dawnego poligonu)
- ↑ a (wyd.), Nie żyje Adam Ocytko – działacz Polonii chicagowskiej, twórca gazety i radia [online], Deon24, 28 kwietnia 2022 [dostęp 2022-10-07] (pol.).
- ↑ Historia - Chemik Pustków [online], chemik1954.futbolowo.pl [dostęp 2020-01-11].
- ↑ Skarb - Chemik Pustków [online], www.90minut.pl [dostęp 2020-01-11] (pol.).
- ↑ Chemik Pustków - sezon po sezonie - Historia Polskiej Piłki Nożnej - HPPN.PL [online], www.hppn.pl [dostęp 2020-01-11].
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona o historii Pustkowa. pustkowinfo14.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-07-14)].
- Strona Zespołu Szkół w Pustkowie
- Strona parafii w Pustkowie
- Historia Chemika Pustków