The Asphalt Jungle (1950)

Monroe. En hoe mooi ze echt was. Iets wat je duidelijk kunt zien in deze film. Sowieso een vermakelijke cast en een leuk verhaaltje. De kraak zelf is wat mager, maar de film kent gelukkig veel vaart. Ook de characters zijn erg leuk. Het einde voelt een beetje aan als geforceerd noir. Maar goed, je kunt niet alles hebben in het leven. Mooi gefilmd ook. Zeer goed.

The Asphalt Jungle bleek een klassieke heist movie. Nergens heel verrassend, zeker niet gezien het feit dat het gemaakt is tijdens de Hays code, waardoor de uiteindelijke ontknoping toch redelijk verklapt wordt en waardoor het laatste half uur het toch een beetje het afwachten van het onvermijdelijke is. Maar desondanks is dit verder een solide misdaadfilmpje over een juweliersroof die in eerste instantie lukt, maar waar in de nasleep iedereen uiteraard gepakt wordt of sterft. Er wordt de tijd genomen om de deelnemers, hun achtergronden en hun onderlinge relaties wat uit te diepen, en dito voor de nasleep - de overval zelf is maar een relatief kort deel van de film. En dat werkt best goed, het geeft sowieso iets meer voeling met de personages, die ook gewoon goed neergezet worden door een capabele cast. Met een prachtige jonge Marilyn Monroe in een bijrolletje. Maar het is gewoon heel jammer dat zeker de tweede helft van de film zo voorspelbaar geworden is. Wederom een film die een beetje verpest wordt door die vermaledijde Hays code.

Een heistfilm waarin de focus wat mij betreft niet zozeer op de heist ligt maar wel op psychologische kadering van de personages. In het misdaadgenre had je in die tijd de bekende hard boiled school (Hammett, Chandler) maar deze film is gebaseerd op een novelle van W.R. Burnett die zich bekent tot een meer naturalistische benadering van misdaad. En dat komt ook duidelijk tot uiting in deze en andere films gebaseerd op werk van Burnett (High Sierra, Little Ceasar). De criminelen in Asphalt Jungle tonen in de loop van de film onder hun grove façade hun menselijke kwetsbaarheid, dromen, frustraties en trauma’s. Zo komt bijvoorbeeld hoofdrol ‘hooligan’ Sterling Hayden over als een bruut maar leer je uit de film dat er in hem in feite een gekwetst jongetje schuilt, tot en met de roerende finale. Meesterbrein Sam Jaffe, een man met al wat jaren op de teller, laat zich dan weer innemen door een nostalgisch verlangen naar verloren gegane jeugdigheid, wat zelfs zal leiden tot zijn voortijdige arrestatie. En zo valt er over elk bendelid wel wat te zeggen. Na de heist ontplooit de film zich als een reeks miniatuur vignetten van elke crimineel. Eén van de uitschieters hier is ongetwijfeld nog de inbreng van Marilyn Monroe (in een bijrol). Ik begrijp John Huston perfect wanneer hij aangaf dat Monroe een actrice is die een ‘entrance’ kan maken wanneer ze de kamer verlaat. Wat nog meer bijdraagt aan het naturalistische en zeker ook het existentiële aspect van de film is het ontbreken van een soundtrack. Miklos Rozsa wordt dan wel aangekondigd in de begincredits maar zijn bijdrage blijft beperkt tot begin en eind van de film als ik het goed gehoord heb. Dat draagt bij aan een klinische soms documentaire benadering van de heist en wat daarop volgt. Maar dan visueel badend in een prachtige clair-obscur belichting! Meesterlijk werk.