Ascenseur pour l'Échafaud (1958)

Fraaie noir. Het plot lijkt vooral ook in eerste instantie enkele gaten te vertonen, maar dat wordt ruimschoots goed gemaakt door bijvoorbeeld de sfeervolle weergave van (nachtelijk) Parijs in die tijd en scènes zoals die in de lift met thrillerachtige elementen. Uiteindelijk vallen de meeste stukjes van de puzzel toch wel op hun plaats, als aan het eind blijkt dat de recherche haar zaken wel degelijk redelijk op orde heeft, maar een paar vragen over het gedrag en reacties van mensen blijven. Goed acteerwerk, van vooral Jeanne Moreau. Opvallend verder doorheen het verhaal de manier, waarop mensen elkaar lopen te observeren, bij diverse contacten tussen de personen of in het langslopen van willekeurige voorbijgangers. Dat geeft ook al een aparte sfeer. De muziek van Miles David sluit tenslotte goed aan bij het vertoonde.

Er worden drie verschillende snelheden gebruikt. De joyride is hectisch, jong en onbezonnen. De scènes in de lift zijn statisch en claustrofobisch. Daartussenin zit het tempo van Jeanne Moreaus nachtwachteling door Parijs. Het speelt zich allemaal af binnen de vierentwintig uur. Het onweer en de kunstverlichting versterken de sfeer van het broeierige nachtleven, net als de jazz van Miles Davis. Tijdens de dollemansrit wordt het muzikale ritme frenetiek. De stijl is realistisch. Jeanne Moreau draagt geen make-up, wordt niet geïdealiseerd. Moderne snuisterijen maken deel uit van de levensstijl: een gegeerd model van Mercedes, een Chevycabriolet en een minicamera van Minox. De intrige doet Amerikaans aan. Er is een femme fatale, een antiheld en een koele rechercheur (Lino Ventura). Julien wordt verdacht van een dubbele moord die hij niet gepleegd heeft, maar zijn alibi houdt in dat hij ergens anders een andere moord aan het plegen was. Er zit ook een politiek kantje aan: het onsympathieke slachtoffer is een wapenhandelaar die rijk wordt van de oorlog, een kapitalist. De twee hoofdpersonages komen nooit samen in beeld, behalve op die ontwikkelde foto's op het einde. Toch suggereert de montage dat ze verbonden zijn. In het begin hebben ze een telefoongesprek. Wanneer zij aan het hek rammelt, hoort hij het geluid. Als misdaadverhaal zit het goed ineen, maar het zijn vooral de stijl en de sfeer die hiervan een klassieker maken.

Sterke film noir waarbij het op visueel vlak duimen en vingers aflikken is. De sfeer die gecreëerd wordt door Malle is meesterlijk. Niet alleen het mooie zwartwit springt in het oog, maar ook de montage en het cameragebruik zijn van een erg hoog niveau. Daarnaast vallen ook een aantal sterke scènes op. Denk bijvoorbeeld aan de nachtelijke wandel van de in het oog springende Florence waarbij voor en achter haar de auto's voorbij flitsen. Dit alles gaat gepaard met een erg sensuele en sfeervolle soundtrack van jazz. Daarnaast springt naast het eenvoudig en rustig voortkabbelend plot toch de spanning in het oog. De moord, de liftscène, de autorit ... dragen allen bij tot een aangenaam en boeiend anderhalf uur. Fijn wordt het ook wanneer je vaststelt dat inderdaad de twee tortelduifjes nooit samen in één beeld worden gevat. De film neigt naar een sterke 4,5* eigenlijk, maar inhoudelijk bleef ik toch wat op mijn honger zitten. Het plot en de verwarring was iets te makkelijk en had het gevoel dat er wat plotgaten en toevalligheden in de subplots zaten. Desalniettemin erg genoten van Louise Malle. Moet dringend wat verandering brengen aan die schamele 4 films die ik al van hem zag.