American Dharma (2018)

Sowieso enorm merkwaardige man.

Hij spreekt zichzelf constant enorm tegen. Als hij zich aan al zijn eigen idealen zou houden was hij eerder een socialist dan een altright-voorstander geweest.

Daarom denk ik dat het hem meer te doen is om de rebelsheid.

Overigens heeft hij wel de huidige rechts-retorische logica van 'alles is nu zo slecht en we gaan het vervangen door iets nog veel slechters'

Errol Morris blijft een held trouwens.

Documentaire over – in de vorm van een gesprek met – Steve Bannon. Wat opvalt is dat dit ‘monster’ opvallend sympathiek, intelligent en belezen is dus in alles het tegendeel van Trump. Voor een groot deel is het gesprek een nabeschouwing over Bannons rol in de opkomst van Breitbart (‘alt right’) en Trump waarvan we de meeste feiten al kennen: wat de film toevoegt is dat Bannon duidelijk maakt dat zijn inspiratie uit oude zwart/wit-(oorlogs)films komt die aldus het fundament vormen van Trumps overwinning. Bannon was immers een filmmaker en leerde aldus twee cruciale dingen: het inzicht hoe belangrijk media en beeldvorming zijn en dat de verkiezingsstrijd een oorlog is zodat het aankomt op de juiste strategische beslissingen. Het zijn twee zaken die de Democraten missen omdat zij simpelweg denken dat zij gaan winnen omdat zij de ‘good guys’ zijn. De Democraten, de media en de instituties beseffen niet dat zij niet de ‘good guys’ zijn maar de vijand van het volk dat op Trump stemt omdat men verandering wil en de gevestigde orde weg wil hebben. Obama beloofde verandering maar kwam die belofte niet na en de gevestigde orde zoals Hillary Clinton gaat die verandering zeker niet brengen.

Bannon promoot derhalve de populistische revolutie. Het is frappant hoe identiek de analyse en visie van Bannon (‘radicaal-rechts’) en de analyse en visie van Piketty (‘radicaal-links: Capital in the Twenty-First Century (2019)’) zijn, nu zij beiden geloven dat we opnieuw in een feodaal systeem zijn beland waarin een paar mensen alle macht en alle kapitaal hebben en de rest nog slechts horigen (slaven) zijn, zodat de revolutie onontkoombaar is. Bannon wil van de Republikeinse Partij een arbeiderspartij maken; de Democratische Partij is de partij van de elite geworden (hetgeen ook Piketty’s kritiek is: de sociaal-democraten vormen de elite die zich heeft vervreemd van de gewone man). Bannon zegt dat hij wil dat de gewone mensen en niet de elite de beslissingen nemen, maar tegelijkertijd lijkt een leider nodig om de verandering te verwerkelijken of eigenlijk een generaal die de oorlog kan winnen. Zo’n generaal – zoals Bannon – moet dharma hebben, dat is ‘duty, fate and destiny’, waardoor zijn rol iets noodlottigs en een Spengleriaans tintje krijgt.

Nogal een onsamenhangend klok/klepel-verhaal van Bannon, en dat is niet helemaal onverwacht. Helaas doet de documentaire niet veel om dat door te prikken; helemaal aan het begin weet Morris de tegenstrijdigheid van Bannon’s ‘ideologie’ en veel ouderwets rechts beleid van de Trump regering te benadrukken, maar daar wordt weinig op doorgepakt.

Wellicht is het ook allemaal niet meer dan pompeus nihilisme, maar dan is 95 minuten wat teveel eer zou je zeggen.