Door de grote belangstelling voor het CABR is onze studiezaal vaak volgeboekt. Kunt u geen archiefstuk reserveren? Bekijk dan onze pagina over de aangepaste dienstverlening.
Terug naar zoekresultaten
3.19.41 Inventaris van een verzameling papieren, afkomstig van de familie Van Reede van Oudtshoorn, 1321-1902
De heerlijkheid Oudshoorn en Gnephoek was sedert 1627 voor een periode van enkele eeuwen in het bezit van de familie van Reede van Oudtshoorn. Het archief bevat o.a. stukken betreffende de eigendom der heerlijkheid, het bestuur ervan, opbrengsten en heerlijke rechten, visserij, kerkzaken, en persoonlijke stukken toebehorend aan leden van de familie van Reede van Oudtshoorn.
Bekijk de zoekhulp bij dit archief
Archief
Titel
3.19.41 Inventaris van een verzameling papieren, afkomstig van de familie Van Reede van Oudtshoorn, 1321-1902
Auteur
J.A. Eekhof jr.Versie
15-12-2020
Copyright
Nationaal Archief, Den Haag
1929 cc0Beschrijving van het archief
Naam archiefblok
Heerlijkheid Oudshoorn en Gnephoek Heerlijkheid Oudshoorn
Periodisering
oudste stuk - jongste stuk: 1321-1902
Archiefbloknummer
35285Omvang
; 488 inventarisnummer(s) 4,10 meterTaal van het archiefmateriaal
Het merendeel der stukken is in het Nederlands
Soort archiefmateriaal
Normale geschreven en gedrukte teksten. De Nederlandstalige stukken van vóór ca. 1700 zijn geschreven in het gotische cursiefschrift, met name in de oud-Hollandse klerkencursief.Archiefdienst
Nationaal ArchiefLocatie
Den HaagArchiefvormers
Heerlijkheid Oudshoorn en Gnephoek Van Reede van Oudtshoorn
Samenvatting van de inhoud van het archief
De heerlijkheid Oudshoorn en Gnephoek was sedert 1627 voor een periode van enkele eeuwen in het bezit van de familie van Reede van Oudtshoorn. Het archief bevat o.a. stukken betreffende de eigendom der heerlijkheid, het bestuur ervan, opbrengsten en heerlijke rechten, visserij, kerkzaken, en persoonlijke stukken toebehorend aan leden van de familie van Reede van Oudtshoorn.Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
De heerlijkheid Oudshoorn en Gnephoek werd in 1627 door den Amsterdamschen magistraat Dirck de Vlamingh, wiens geslacht er aanspraak op maakte van de oude riddermatige familie Van Outshoorn af te stammen, gekocht en verbleef sedert in het bezit van diens nakomelingen. Bij zijn dood in 1643 volgde hem zijn zoon Cornelis de Vlamingh van Outshoorn in de heerlijkheid op, die in 1688 stierf en haar naliet ann zijne oudste dochter Maria, die door haar huwelijk met Pieter van Reede tot Nederhorst de heerlijkheid in dat oud-adellijk geslacht overbracht. Zij droeg in 1730 Oudshoorn en Gnephoek over aan haar zoon Barend Cornelis van Reede van Oudtshoorn, wien in 1750 zijn zoon Pieter opvolgde. Deze overleed in 1773 en liet de heerlijkheid na aan zijne weduwe Sophia Boesses. Zij stierf in 1791 te Kaapstad, waar de familie gevestigd was, sinds Pieter van Reede er eerst fiscaal en daarna gouverneur der Kaapkolonie was geweest. Ook de derde zoon van Pieter van Reede en Sophia Boesses, William Ferdinand, wien bij den dood zijner moeder de heerlijkheid ten deel viel, bleef in Kaapstad gevestigd. De behartiging zijner belangen in het moederland droeg hij eerst aan zijn broeder Lieve Martinus Isaäc, later ann zijn oudsten zoon Pieter Adriaan op. Deze laatste kocht de Oudshoornsche bezittingen in 1812 van zijn vader. Hij werd in 1822 als Nederlandsch baron erkend en stierf in 1851 met nalating van talrijke nakomelingen. De heerlijkheid Oudshoorn en Gnephoek bleef het onverdeeld eigendom van acht zijner kinderen, n.l. mr. Johan Henrik Verboom baron van Reede van Oudtshoorn, Catharina Maria (gehuwd met jhr. mr. D. F. van Alphen), Pieter Adriaan, Johanna Cecilia (ongehuwd gestorven in 1882), Eduard (ongehuwd gestorven in 1852), Carolina (ongehuwd gestorven in 1908), Adriana Catherina (in 1854 gehuwd met mr. J. F. Pringle) en Sophia (in 1856 gehuwd met jhr. H. P. Hovy), onder bepaling, dat alleen de oudste zoon uit het tweede huwelijk, Pieter Adriaan, den heerlijken titel zou mogen voeren. Pieter Adriaan, de nieuwe ambachtsheer, stierf ongehuwd in 1851 en de ambachtsheerlijke functie ging toen over op zijn halfbroeder mr. Johan Henrik Verboom baron van Reede van Oudtshoorn, die in 1891 stierf. Zijn eenig hem overlevend kind Barend Cornelis overleed ongehuwd te Assen den 13den Juli 1923.
Stambomen
Tabel I:
Tabel II:
Geschiedenis van het archiefbeheer
Vroeger zijn meermalen pogingen aangewend om het archief te inventariseeren. Vooral de oudere baron P. A. van Reede van Oudtshoorn, die van 1812 tot 1851 ambachtsheer was, heeft zich daarvoor veel moeite gegeven. Zijn inventaris (hierna n°. 420), welke door zijn zoon tot 1863 is bijgewerkt, is bewaard gebleven en op vele stukken en pakken is het oude inventarismerk te vinden. Over de wijze, waarop de heer Van Reede zijn archief had geordend, zie men de noot bij Inv. n°. 420. Vele stukken, in deze inventarisatie begrepen, zijn niet teruggevonden, enkele, meest van genealogischen aard, zijn blijkens de mededeeling van den Rijksarchivaris in Drente, overgegaan in handen van den heer H. V. G. Römer, kapitein der infanterie b. d., vele andere, voornamelijk betreffende de opbrengst der heerlijke rechten, schijnen te zijn te niet gegaan. Na het deponeeren van het archief in het Algemeen Rijksarchief heeft prof. mr. R. Fruin de stukken, vermeld in den inventaris van den heer P. A. van Reede, volgens deze beschrijving gerangschikt. De stukken, die niet in deze inventarisatie waren begrepen, of die als zoodanig niet zijn herkend, waren door prof. Fruin voorloopig gerangschikt en beschreven, ten einde een overzicht van den geheelen inhoud van het archief te hebben, totdat de definitieve ordening en beschrijving zou worden ter hand genomen, hetwelk thans is geschied en waarvan het resultaat is neergelegd in den hierachter volgenden inventaris.
Na het overlijden van Barend Cornelis baron van Reede van Oudtshoorn in 1923 werd het archief der ambachtsheerlijkheid en der familie door den executeur ter beschikking gesteld van den Rijksarchivaris in Drente, die het in 1924 aan het Algemeen Rijksarchief overdroeg. In 1929 ontving het Algemeen Rijksarchief nog enkele stukken betreffende de familie Van Reede van Oudtshoorn, welke zich in het bezit bevonden van W. H. baron Taets van Amerongen van Woudenberg, van dezen ten geschenke. Deze stukken zijn ingevoegd onder Inv. nos. 331 en 333-336.
Het archief is door schenking verworven.
De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.
Inhoud en structuur van het archief
Ordening van het archief
Bij dit werk zijn de beschrijvingen van de oude inventarissen en van prof. Fruin tezamengevoegd. Het geheel is op de volgende wijze geordend: de stukken zijn over twee hoofdafdeelingen verdeeld, al naarmate zij de heerlijkheid Oudshoorn en Gnephoek betreffen (A), of dat zij dengenen, die achtereenvolgens de heerlijkheid hebben bezeten, persoonlijk aangaan (B). Onder A zijn tevens ondergebracht enkele stukken, die òf de heerlijkheden Oudshoorn en Gnephoek, Aarlanderveen en Vrijenhoeve te zamen aangaan òf die uitsluitend betrekking hebben op de twee laatstgenoemde heerlijkheden, welke respectievelijk tot 1627 en 1625 met Oudshoorn en Gnephoek waren verbonden. Waarschijnlijk zijn enkele dier stukken bij de overdracht in 1627 tusschen de andere stukken van Oudshoorn en Gnephoek in het archief gekomen. Onder B bevinden zich eveneens de papieren, welke afkomstig zijn van of betrekking hebben op verwanten der respectieve heeren en die in den vorm van appendices achter de stukken zijn gevoegd van die heeren, die vermoedelijk of zeker in het bezit der papieren zijn gekomen, behoudens de hierboven genoemde aanwinsten in 1929, welke deels gevoegd zijn bij een reeds aanwezig stuk van Johan Frederik van Reede van Oudtshoorn, deels in een daarop volgend appendix zijn samengebracht. Als aanhangsel tot B bevinden zich daarna enkele stukken, afkomstig van de familie van Oudtshoorn van Sonneveldt, van welke collectie niet met zekerheid is te zeggen, op welke wijze zij in het bezit van den eigenaar van dit archief is gekomen. Het is mogelijk, dat de beide families met elkaar in nauwere aanraking zijn gekomen, doordat Jean Maurineaux de Marvillars, echtgenoot van Geertruid Anna van Sonneveldt, in wier bezit de stukken laatstelijk omstreeks 1747 geweest zijn, een tijdgenoot en wapenbroeder was van Barend Cornelis van Reede van Oudtshoorn (IV); de laatste kreeg namelijk in 1731, de eerste in 1732 commissie als kolonel van een regiment voetvolk in Staatschen dienst. Bovendien woonde zijne weduwe in 1747 in Utrecht, tot welke stad de Reede's natuurlijk van oudsher nauwe betrekkingen hadden.
Enkele stukken, welke niet in een der twee genoemde hoofdafdeelingen terecht waren te brengen, zijn als "Varia" (C) met de inventarissen (D) aan het einde van den inventaris opgenomen. Hierna volgt eene regestenlijst, waarbij het jaar 1572 (voor Amsterdam echter het jaar der "alteratie" 1578) als eindpunt is aangenomen.
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
- Creëer een account of log in.
- Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
- Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Heerlijkheid Oudshoorn en Gnephoek, nummer toegang 3.19.41, inventarisnummer ...
Nationaal Archief, Den Haag, Heerlijkheid Oudshoorn en Gnephoek, nummer toegang 3.19.41, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Heerlijkheid Oudshoorn, 3.19.41, inv.nr. ...
NL-HaNA, Heerlijkheid Oudshoorn, 3.19.41, inv.nr. ...
Verwant materiaal
Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn in kopievorm beschikbaar
-
-
-
1 1321 oktober 20
Willem, graaf van Henegouwen en van Hollant, beleent Willem van Outshoorn met de ambachten Outshoorn en Allenderveene, hem aangekomen door overdracht van zijn vader Dirck van Outshoorn.
Gegeven tot Aelbrecht ten berge des dinxdaegs op Sinte Lucas' dach int jaer ons Heeren anno MCCC eenetwintich.
Extract in Inv. nos. 1 en 16, inv. no. 1 en inv. no. 16
De dateering is fout en luidt volgens het leenregister van Holland (Inventaris Leen- en Registerkamer van Holland n°. 2, folio 19): "des Dinxdaegs na Sinte Lucas' dach".
3 1355 maart 28
Hertog Willem enz. verkoopt aan Aernout, heer van Yselsteyn, de ambachten Harlenderveen en Outhoorne met den Vryenhoeve, het bederecht en de tienden voor twee duizend gouden schilden in mindering van eene schuld van hertog Willem aan Aernout, groot vijf duizend schilden
Gegeven te Geertruydenberge op den Palmavont anno LIIII.
Extract in Inv. nos. 1 en 16, inv. no. 1 en inv. no. 16
Reg. nos. 1 en 3.
-
Dit stuk land wordt verder steeds tezamen met de heerlijkheid Oudshoorn en Gnephoek c.a. in leen gegeven.
-
4 [ ]
Berte van Egmont, vrouwe van Culenborgh en van den Lecke, verkoopt de ambachten Allenderveen en Outshoerne met den Vryenhoeve, het bederecht en de tienden aan Bertelmeus van Raephorst, tot welken verkoop hertog Aelbrecht van Beyeren zijne toestemming geeft.
Gegeven int jaer ons Heeren anno ...... op den Palmdacht.
Extract in inv. no. 16
Deze oorkonde en het consent zijn in de leenregisters van Holland niet geregistreerd.
5 1406 februari 15
Willem enz. beleent Adriaen van Raephorst met de goederen, welke hem aangekomen zijn na den dood van zijn vader Bartelemeus van Raephorst.
Gegeven tot Haerlem op den 15 dach in Februario, anno XIIII ende ............
Extract in inv. no. 16
Deze akte is geregistreerd in de leenregisters van Holland (Inventaris Leen- en Registerkamer van Holland n°. 54, folio 24 verso) en vermeldt daar als datum "anno XIIII ende vive".
6 1407 juli 13
Willem enz. oorkondt, dat hij Adriaen van Raephorst vergunning geeft tien morgen lands, gelegen in den ban van Aarlanderveen, te verkoopen.
Gegeven in den Hage op Sinte Margrieten dach Anno XIIII ...... ende zeven.
Extract in inv. no. 16
Deze akte is geregistreerd in de leenregisters van Holland (Inventaris Leen- en Registerkamer van Holland n°. 54, folio 40).
7 1428 januari 8
Philips enz. beleent Adriaen van Raephorst, overmits zijn verlies aan sloten en goederen, met de heerlijkheid Arlanderveen.
Gegeven tot Leyden VIII dach in Jannewario anno XXVII
Extract in inv. no. 16
Deze akte is geregistreerd in de leenregisters van Holland (Inventaris Leen- en Registerkamer van Holland n°. 62, folio 66 verso).
8 1441 december 20
Philips enz. beleent Steven van Raephorst en zijne nakomelingen met het huis Rynenborg, met alle toebehooren, en de ambachten Arleveen en Outshoorn met den Vryenhoeve, het bederecht en de tienden op voorwaarde, dat Adriaen van Raephorst en jonkvrouwe Agneese van Nyelde hun lijfrente uit deze goederen zullen behouden.
Date XX dagen in Desember anno ............
Extract in inv. no. 16
10 1492 december 10
Maximiliaen enz. beleent Jasper, heer tot Culenborgh, met de ambachten Arlenderveen en Outshoerne met den Vryenhoeve, het bederecht en de tienden, hem aangekomen na den dood van zijn vader Geryt, heer tot Culenborgh.
Extract in inv. no. 16
Deze akte is geregistreerd in de leenregisters van Holland (Inventaris Leen- en Registerkamer van Holland n°. 121, Utrecht, folio 3) en vermeld daar als dateering: "10 Decembrix anno XIIIIc XCII".
Hierbij aanteekeningen over de verschillende heerlijke rechten.
Reg. nos.1, 3-8 en 10.
-
-
Zie ook Inv. nos. 16 en 18.
-
-
-
11 1536 juni 25
Karel V. Roomsch Keizer, verkoopt Gheryt van Assendelft het klerk-, bode- en schoutambacht van Beverwijck voor eene som van vijfhonderd en twintig ponden.
Gegeven in onsen stede van Bruysele opten XXVen dach van Junio int jaer ons Heeren duysent vijffhondert zess ende dertich.
Afschrift in inv. no. 29
13 1558 oktober 29
Het Hof van Holland doet uitspraak in een geschil tusschen Willem Claessen, koster te Alphen, en schout en kerkmeesters over de emolumenten van zijne bedieningen en kent Willem Claessen deze emolumenten ten volle toe.
Actum den negenentwintichsten Octobris anno vijffthienhondert achtenvijfftich.
Afschrift in inv. no. 29
Hieronder ook kerk-, school- en polderzaken.
Reg. nos. 11 en 13.
-
-
-
-
-
Hierbij een stuk met talrijke handteekeningen, waarschijnlijk betrekking hebbende op eene schoolkwestie.
-
-
-
-
-
Hierbij stukken betreffende het proces van den ambachtsheer tegen Geerloff Vervoorn, Jan Honkoop, Matthijs de Witt en Jan Cornelis Rijnsburger over dit recht. 1767-1778. Zie hierover ook Inv. no. 278.
-
Hierbij een concept-adres van den ambachtsheer aan den Koning over het recht van aanstelling van kerkmeesters voor 1819.
-
-
-
Hierbij (Inv. no. 71) bevinden zich aanstellingen van schippers tot 1819.
-
Hierbij de aanstelling van een aschophaler in 1755.
-
Zie voor aanstellingen van schippers tot 1819 Inv. no. 71.
-
Zie voor eene dergelijke benoeming in 1816 Inv. no. 78.
-
Hierbij de benoeming van een gemeenteontvanger in 1816.
-
Hierbij bevinden zich ook aanstellingen van kerkmeesters voor de jaren 1832, 1833 en 1847. Zie voor aanstellingen van armmeesters voor de jaren 1766 en 1767 Inv. no, 68, en voor de jaren 1819 en 1831 Inv. no. 80.
-
Hierbij bevinden zich ook aanstellingen van armmeesters voor de jaren 1819 en 1831 en van polderbesturen voor de jaren 1819-1831, de aanstellingen van brandmeesters voor 1819 en de aanstelling van een koster-voorzanger van 1821. Zie voor aanstellingen van kerkmeesters voor de jaren 1766 en 1767 Inv. no. 68 en voor de jaren 1832, 1833 en 1847 Inv. no. 79.
-
Zie voor de aanstellingen van polderbesturen voor de jaren 1766 en 1767 Inv. no. 68 en voor de jaren 1819-1831 Inv. no. 80.
-
-
-
-
-
Deze rekeningen hebben tot het jaar 1627 ook betrekking op de heerlijkheid Aarlanderveen, welke in dit jaar door verkoop van de andere is gescheiden.
-
Hierbij eene declaratie van H. Hollingerus van 1767. Zie ook no. 89.
-
-
-
-
-
De Duykerwetering behoort voor de helft aan Esselijkerwonde.
-
Hierbij eene quitantie d.a. 1821 van de over 1819-1820 betaalde recognitie.
-
-
Hieronder ook het Pastoorstiend onder Alphen.
-
-
-
Zie voor dit proces ook de aanteekeningen achter in Inv. no. 419.
-
Hierbij een afschrift van de machtiging op Cornelis Munnik om het tiend te innen en te vervoeren. 1823.
-
-
-
-
Zie ook Inv. no. 29; voor de aanstellingen van kerk- en armmeesters zie Inv. nos. 68, 79 en 80.
-
-
-
Hierbij eene enveloppe met afbeeldingen van de in de ramen aangebrachte wapens.
-
-
Oudshoorn en Gnephoek behoorden kerkelijk tot 1661 onder Alphen. Daarna vormden zij eene afzonderlijke gemeente.
-
-
-
-
-
Zie ook Inv. no. 29; voor de aanstellingen van polderbesturen zie Inv. nos. 68, 80 en 81.
-
Deze onder Oudshoorn gelegen buitenplaats is in het bezit geweest van Cornelis de Vlamingh van Outshoorn en van diens dochter Maria, echtgenoote van Pieter van Reede tot Nederhorst. Hun zoon Barend Cornelis verkocht haar in 1733. Na aan verschillende eigenaren te hebben behoord, kwam het landgoed in 1791 in het bezit van mr. Nicolaas Willem Röell, die in 1793 overleed. Zijne weduwe hertrouwde met Lieve Martinus Isaäc van Reede van Oudtshoorn, kleinzoon van den vroegeren eigenaar Barend Cornelis. Deze verkocht de buitenplaats in 1801.
-
Hierbij een afschrift van eene specificatie van de rechten, door Barend Cornelis van Reede van Oudtshoorn betaald voor het mogen houden van zwanen bij Rhijnoord onder Oudshoorn. (c. 1733.)
-