Alphabet (2013)

Vanaf 18 september in de bioscoop (Imagine)

reuze interessant thema ben benieuwd wat ze hiermee gedaan hebben

Goede voorbereiding op Alphabet.

Erg tegenvallend. Het begint heel interessant maar hierna komen er teveel dooddoeners en wordt vooral de wolkenfiets bereden. Ook wordt er teveel bij gehaald in een mislukte holistische poging een totaalplaatje te schetsen. Uiteindelijk ben ik amper wijzer geworden, dat onderwijs een zekere afstomping kent wist ik namelijk als ervaringsdeskundige al lang, ik heb immers ook traditioneel onderwijs genoten.

Maar ik hoopte dat ik antwoord zou krijgen op de vraag: hoe moet het dan wel? Het antwoord lijkt bijna: helemaal niet naar school gaan? Hmm...maar ik heb toch leren leren? En ik kan schrijven en rekenen? Bepaalde dingen zijn nog wel handig geweest? Veel is inderdaad achteraf gezien zonde van de tijd geweest. Opleiding is vaak ook oplichting, zo duur allemaal. De belangrijkste dingen heb ik vrijwel allemaal geleerd buiten school en opleiding. Maar hoe moet het verder met ons systeem dan? We zien nergens letterlijk een schoolvoorbeeld van hoe het moet.

De bottom line van Alphabet is een aanklacht tegen prestatiemaatschappij en het daarop gerichte leren. Je ziet het in een economisch toen in opmars zijnde China. Aziatische landen staan bekend om laten we zeggen minder inspirerend onderwijs waarbij men de hele dag op school zit om te stampen en de examens met zo'n hoog mogelijke cijfers te halen. Dat zij met een andere insteek dan all work and no play waarschijnlijk veel betere uitvinders kunnen voortbrengen snappen ze nog niet en misschien is dat voor het westen een voordeeltje vooralsnog.

All work and no play roept inderdaad een zekere afkeer op. Maar ook de vraag: wat als het het kind geen reet interesseert om te presteren? Prestatie is belangrijk. De jongen die gitaren maakt vind het ook belangrijk goede gitaren te maken. Niemand hoeft hem daartoe te, omdat hij iets gevonden heeft wat hij heel leuk vindt. Maar dat roept weer de vraag op: hoeveel mensen lukt dat? Velen vinden hun ware passie niet doordat ze al te moe zijn en kennen enkel verstrooiing door tv/games/social media. Of ze gaan documentaires zitten kijken .

Uiteraard kunnen sommige in de docu het hierbij niet laten om dat verfoeide en verderfelijke kapitalisme de schuld te geven van de prestatiemaatschappij, aangezien het immers veel beter is om 3 uur lang in de rij te wachten op brood dat op is zodra je aan de beurt bent. En voor zo'n waar paradijs hoeven we ook geen sovjets te worden, kinderen die leren te bakken mogen gewoon direct stoppen met bakken als geen zin meer hebben zodat ze dat later als volwassene ook blijven doen. Maar goed, de docu gaat wel serieus in op die competitiedrang die niet als natuurlijk wordt gezien.

Zo wordt een experiment getoond met de zucht naar dominantie door wegduwen van de ander. Als een kind al iets ouder is doet hij daaraan mee. De gedachte was dat dit aangeleerd is. Onderdeel van ons systeem.

Maar hier ben ik het niet helemaal mee eens. Op school (en werk) leerde ik namelijk ook samenwerken en niet alleen met sporten. Te weinig op school waarschijnlijk, maar we waren echt niet alsmaar bezig met de beste te zijn in alles. Wel is het stimulerend te ontdekken als je iets al beter kan dan de anderen. Ik ben blij dat ik gestimuleerd ben geweest om mijn best te doen.

Verder denk ik: een heel jong kind is nog superafhankelijk. Maar zodra hij leeftijdgenootjes op de peuterschool heeft gelden al andere regels. Er kan bijvoorbeeld speelgoed afgepakt worden of iemand die net een stuk wil kruipen sloopt een zandkasteeltje. Tsja....dan is het toch goed dat je leert dat je je moet beschermen en je de kaas niet van het brood laat eten? En competitie zit nu eenmaal ook bij mannen, dat zit er in. Stel je voor een leraar die iedereen een 10 geeft ongeacht de prestatie. Minder zullen hun best doen.

De veroordeling van angst die een aantal keer terugkeert is voor een belangrijk deel een doodlopende weg. Angst kan in de overdrive gaan maar is anderszins noodzakelijk kwaad.

Ik heb er al een aantal genoemd en had nog wel meer bedenkingen bij de film. Natuurlijk is het mooi om te zien dat iemand goed terecht is gekomen via een ambacht (die kun je ook vrij snel leren) zonder onderwijs. Dat verbaast mij ook helemaal niets. Heel veel van wat je op school leert gebruik je ook niet. Hierbij had ik dus vooral weer een duh, dank je de koekkoek gevoel. Opvallend is voor sommigen heel misschien dat deze jongen zichzelf wel discipline heeft aangeleerd. Je kunt altijd leren en daar heb je geen school voor nodig. Weer: duh.

Dat een groot deel een bepaalde gehoorzaamheid (dit vind ik wat misleidend...samenwerking is in het bedrijfsleven ook heel belangrijk en zelfs een zeker eigen initiatief) aanleert vind ik normaal. je hebt leiders en volgers, alleen maar leiders gaat niet werken. En niet iedereen kan uitvinder of kunstenaar worden, sterker nog: slechts een heel klein deel. Dat uiteindelijk maar 2% buiten de box kan denken terwijl dit 98% is kort na de geboorte en dat op een vergelijkbare manier competitiedrift toeneemt en creativiteit afneemt vind ik ook daarom niet raar. Je leert wat je nodig hebt, de rest wordt opzij gezet. Dit is het menselijke aanpassingsvermogen.

Wat uit de toon viel was het relaas van de beveiligingsbeambte die kennelijk onder de armoedegrens leefde. Het diende ter illustratie van het lot van de "lagere" (meer praktisch ) opgeleiden. Kennelijk verdienen die in Duitsland (ook) te weinig om de rekeningen te kunnen betalen. 10 jaar terug al. Hij wordt erbij gehaald om de tweedeling hoog-en laagopgeleiden te illustreren. Ik denk zeker dat hier slagen te maken zijn en dat met name voor deze groep het onderwijs echt heel slecht is. En dan denk ik toch aan meer praktische dingen leren, ambachten, klusjes. Er is werk genoeg en vaklui verdienen goud. Ik verbaasde mij over zijn situatie: dit gaat wel om het rijkste land ter wereld. Maar daar heeft de staat kennelijk ook al zoveel schade aangericht dat dit soort mensen niet meer rond kunnen komen.

Een belangrijk aspect van leren is inderdaad de eigen nieuwsgierigheid. Maar dat moet organisch ontstaan door met genoeg in aanraking te koment. Hoe je dit kunt doen komt nergens aan bod. Gemiste kans. Die gitaar jongen zag toevallig iets wat ie interessant vond, mocht dat doen voor een bedrijfje en is er in gerold.

De oude mopperkont die schilderen gebruikte om kinderen zonder druk te laten ontdekken wat ze konden maakte op mij geen enkele indruk. In het lagere onderwijs wordt er ook van alles getekend en geverfd. Ik zag geen revelaties hier. En hij moppert dat er heel slecht werd getekend soms, dat de kinderen het niet meer konden. Maar ja, alsof elk kind tekenen/schilderen leuk vind....pff.

Dan is er nog de Spaanse Down jongen die academia bereikte. Ook dit verbaast mij niet. Het idee dat je heel slim moet zijn voor de universiteit is sowieso kletskoek, maar er zijn gewoon snellere en efficientere wegen naar zoiets dan een VWO of gym. We leren trouwens maar weinig over deze jongen en hoe hij het precies gedaan heeft dus ook daar weer een gemiste kans.

En zo zijn we weinig wijzer geworden aan het einde van het alfabet.