Trump zdecydował w sprawie TikToka

W sobotę 5 kwietnia kończył się 75-dniowy okres odroczenia obowiązywania wyroku Sądu Najwyższego, który podtrzymał w mocy ustawę uderzającą w TikToka (więcej na ten temat w dalszej części tekstu).

W wyniku decyzji Donalda Trumpa, ByteDance, chińska firma będąca właścicielem TikToka, musi znaleźć nowego nabywcę amerykańskich aktywów, w przeciwnym razie zostanie usunięta ze sklepów z aplikacjami, co oznacza w praktyce ban na funkcjonowanie. 

Choć wielu inwestorów konkuruje o możliwość zakupu aplikacji, to nie wiadomo, czy i w jakiej formule dopuściłby do niej rząd Chin. Gdyby jednak transakcja doszła do skutku, amerykańskie aktywa platformy mogłaby znacznie zwiększyć swoją wartość, nawet do 60 miliardów dolarów - szacuje starszy wiceprezes CFRA Research Angelo Zino.

Blokada TikToka w USA nie obyłaby się bez reperkusji także i dla pozostałych rynków, gdzie działa aplikacja. Wyjaśniamy krok po kroku, jak rozwijała się ta elektryzująca cały rynek internetowy sprawa.

Zobacz: Trump daje TikTokowi ponad dwa miesiące. „Szczerze mówiąc, mamy większe problemy”

TikTok uderzony ustawą  

Całe zamieszanie wokół TikToka wywołane jest ustawą „Sell or Ban” przyjętą przez Kongres za czasów prezydentury Joego Bidena. Co ważne, prawo przegłosowana ponadpartyjną większością. Taka zgodność w amerykańskiej polityce to coś wyjątkowego.

Główne argumenty za przyjęciem prawa dotyczyły bezpieczeństwa narodowego. USA i inne kraje Zachodu obawiają się, że komunistyczne władze Chin mają dostęp do danych gromadzonych przez TikToka. Ówczesny dyrektor FBI Christopher Wray argumentował, że komunistyczny reżim może pozyskiwać od platformy dane Amerykanów, manipulować algorytmem rekomendacji czy potencjalnie inwigilować urządzenia obywateli.

– Komunistyczne Chiny są największym geopolitycznym wrogiem Ameryki i wykorzystują technologię do aktywnego podważania amerykańskiej gospodarki i bezpieczeństwa – powiedział Mike Johnson, spiker Izby Reprezentantów z Partii Republikańskiej w oświadczeniu po głosowaniu w kwietniu 2024 roku. Ustawa wymusza na ByteDance sprzedaż amerykańskiej części TikToka właścicielowi z USA

Sąd Najwyższy zdecydował, Trump uratował. Co zdarzyło się w styczniu z TikTokiem

ByteDance zaskarżyło ustawę do sądu. Jednak Sąd Najwyższy w styczniu, na krótko przed inauguracją prezydentury Donalda Trumpa, jednogłośnie podtrzymał ustawę „Sell or Ban”. Sędziowie zgodnie podzielali obawy o bezpieczeństwo narodowe USA.

W związku z wyrokiem TikTok 19 stycznia na kilkanaście godzin został usunięty ze sklepów z aplikacjami w USA i nie był dostępny dla amerykańskich użytkowników. Aplikację przywróciła decyzja Donalda Trumpa. 

Republikański prezydent podpisał bowiem rozporządzenie wykonawcze, które na 75 dni odroczyło egzekwowanie zakazu TikToka w USA. Jednocześnie prezydent powiedział, że ma nadzieję na utworzenie spółki joint venture między Stanami Zjednoczonymi a ByteDance, dzięki czemu spełniony zostałby wymóg ustawy i aplikacja mogłaby dalej działań. Szczegółów planu Trump nie podał.

„Zasadniczo, jeśli chodzi o TikTok, mam prawo albo go sprzedać, albo zamknąć” - powiedział Trump wkrótce po zarządzeniu pauzy w wykonywaniu wyroku Sądu Najwyższego. Kilka tygodni później Trump powiedział, że TikTok mógłby trafić w ręce państwowego funduszu majątkowego, na co jednak zgodę musiałby wydać Kongres. Amerykański przywódca w innej wypowiedzi zasugerował, że za zgodę na sprzedaż TikToka Chiny mogłyby liczyć na łagodne potraktowanie ws. ceł. 

Ministerstwo spraw zagranicznych Chiny stanowczo odrzuciło tego rodzaju propozycję.

Warto w tym miejscu wskazać, że scenariusz dalszego odkładania egzekwowania wyroku Sądu Najwyższego ma charakter tymczasowy. W końcu jakaś konkretna decyzja będzie musiała w tej sprawie zapaść, ponieważ od decyzji Sądu Najwyższego nie przysługuje odwołanie, a każdy urzędnik państwowy i podmiot gospodarczy w USA jest zobowiązany je wykonywać. Albo więc amerykańskie aktywa TikToka zostaną sprzedane, albo aplikacja zostanie w praktyce zablokowana w Stanach Zjednoczonych.

Zobacz: Jak na Polskę wpłynie blokada TikToka

Kto w USA mógłby kupić TikToka

Giełda firm zainteresowanych przejęciem aktywów TikToka w USA jest długa.

W ostatnich dniach gigant e-handlu Amazon złożył swoją ofertę całkowitego przejęcia TikToka w formie listu zaadresowanego do wiceprezydenta J.D. Vance'a i sekretarza handlu Howarda Lutnicka.

"Washington Post" podał jednak, że oferta Bezosa nie jest w Białym Domu na poważnie rozpatrywana, choć w grze jest szereg innych opcji. 

Swoje oferty kupna TikToka w USA złożyli wedle doniesień medialnych:  

• Fundusz Blackstone
• Koncern informatyczny Oracle
• Miliarder Frank McCourt i jego konsorcjum niezależnych inwestorów Project Liberty
• Fundusz inwestorów z Doliny Krzemowej Andreesen Horowitz
• Właściciel wyszukiwarki opartej na AI Perplexity
• Microsoft
• Właściciel platformy Rumble, będącej alternatywą dla YouTube’a
• Inwestor Steven Mnuchin
• Inwestor Bobby Kotick
• Walmart, amerykański gigant handlu detalicznego
• David Baszucki, współzałożyciel Roblox
• Nathan McCauley, inwestor z branży kryptowalut
• Youtuber Jimmy Donaldson (MrBeast) 

Jedną z opcji może być zwiększenie obcych udziałów w samym TikToku, lecz zatrzymanie praw do kluczowego algorytmu rekomendacji, na którym opiera się aplikacja, przez chińskiego właściciela ByteDance. W takim scenariuszu Chińczycy użyczaliby TikTokowi algorytmu w ramach leasingu. Tu jednak pojawiają się ryzyka – zachowanie chińskiej kontroli nad algorytmem TikToka mogłoby nie spełnić wymogów ustawy „Sell or Ban”. Co za tym idzie – aplikacja i tak musiałaby zostać zablokowana. Nie jest jasne, czy na takie rozwiązanie przystałaby strona chińska.

W USA z TikToka korzysta 170 mln osób. Dane publikowane przez platformę wskazują, że w przypadku blokady aż 7 milionów amerykańskich małych firm może stracić 1 miliard dolarów przychodów, a około 2 miliony twórców straci 300 milionów dolarów w miesiąc.